Cây thông Noel hay cây Giáng sinh với những vật trang trí nhỏ xinh là hình ảnh không thể thiếu trong mỗi dịp Noel. Vậy phong tục này bắt nguồn từ đâu và có ý nghĩa gì?
Theo quan niệm của nhiều người phương Tây, màu xanh là màu tượng trưng cho sự vĩnh cửu, phồn vinh và ấm no. Những loại cây có màu xanh quanh năm thường mang ý nghĩa rất đặc biệt với con người. Cây thông được chọn cho dịp Giáng sinh cũng là vì nó vẫn có thể xanh tốt vào mùa đông lạnh giá. Nhiều quốc gia còn tin rằng màu xanh chính là thứ bùa giúp xua đuổi tà ma và bệnh tật.
Truyền thuyết kể rằng, ngày xa xưa, vào một đêm Noel, một người tiều phu nghèo đang trên đường về nhà thì gặp một đứa trẻ bị lạc và lả đi vì đói. Dù rất nghèo khổ nhưng ông vẫn cho đứa trẻ một chút thức ăn và cho bé một đêm ngon giấc.
Sáng hôm sau, khi thức dậy, người tiều phu nhìn thấy một cây thông đẹp lộng lẫy ngoài cửa. Lúc đó, ông mới biết đứa trẻ chính là Chúa cải trang và tặng ông cây thông để thưởng cho lòng tốt, sự nhân hậu của ông.
Bên cạnh đó còn có một câu chuyện về Martin Luther, người sáng lập đạo Tin Lành dạo bước qua những cánh rừng vào một đêm Noel khoảng năm 1500. Trời quang và lạnh, hàng triệu vì sao lấp lánh qua kẽ lá. Ông thực sự ngỡ ngàng trước một loài cây nhỏ, trên cành cây tuyết trắng phủ đầy, lung linh dưới ánh trăng.
Cảnh vật hôm đó đã làm Luther thực sự rung động. Vì thế, khi trở về ông đã đặt một cây thông nhỏ trong nhà và để tái tạo ánh lấp lánh của muôn ngàn ánh sao, ông đã treo nến trên cành cây thông và thắp sáng những ngọn nến ấy với lòng tôn kính ngày Chúa Giáng Sinh.
Theo một câu chuyện khác, vào thế kỷ thứ 8, thánh Boniface, một giáo sĩ người Anh, khi sang Đức truyền bá đạo Cơ-đốc đã tặng thành phố Geismar một cây thông tượng trưng cho tình thương cũng như tín ngưỡng mới. Khi người Đức chấp nhận Cơ-đốc giáo, họ chọn cây thông làm biểu tượng ngày Giáng Sinh để tưởng nhớ thánh Boniface.
Nhiều người khác lại kể, trên đường hành hương tới Đức, thánh Boniface tình cờ bắt gặp một nhóm những người đang tập trung quanh một cây sồi lớn, dùng một đứa trẻ để tế thần. Để dừng buổi tế thần và cứu đứa trẻ, Boniface đã hạ gục cây sồi chỉ bằng một quả đấm. Tại nơi đó đã mọc lên một cây thông nhỏ. Vị thánh nói với nhóm người đó rằng cây thông nhỏ là cây của sự sống và nó tượng trưng cho cuộc sống vĩnh hằng của Chúa Cứu Thế.
Vào thế kỷ thứ 11, cây thông Noël còn được biểu tượng là cây thiên đường. Điều này giải thích lý do vì sao mà người ta còn treo thêm lên cây những trái táo đỏ, để gợi lại hình ảnh trái cấm của Adam và Eva. Tới thế kỷ 12 và 13, người ta bắt đầu dùng những vỏ trái hồ đào đựng đầy dầu, trên mặt để tim đèn, hay đèn sáp mềm, cột quanh cây thông để tạo ra những ánh sáng rực rỡ, ấm áp.
Đến thế kỷ 14, cây thông Noël được gắn thêm ngôi sao ở trên đỉnh cây cũng bắt đầu trở nên phổ biến. Đây chính là biểu tượng của ngôi sao Bethleem chiếu sáng trên bầu trời khi Chúa Hài Nhi ra đời.
Dù xuất hiện từ rất sớm với ý nghĩa quan trọng như vậy nhưng phải tới thế kỷ thứ 16 thì cây thông Noel hay cây Giáng sinh mới trở nên phổ biến ở Đức. Và nước Đức được coi là đất nước đầu tiên ở châu Âu có phong tục đặt cây thông trong ngày Giáng Sinh.
Vào giữa thế kỷ 19, cây thông Noel mới bắt đầu phổ biến ở Anh. Công lao thuộc về Hoàng tử Albert và Nữ hoàng Victoria. Năm 1841, đôi vợ chồng Hoàng gia này đã trang trí cây Giáng sinh đầu tiên của nước Anh tại lâu đài Windsor bằng nến cùng với rất nhiều kẹo, hoa quả. Sau đó, nhiều gia đình giàu có ở Anh đã học theo. Cuối cùng, phong tục cây thông Noel không chỉ phổ biến ở Anh mà còn ở khắp các vùng thuộc địa của Anh và tới cả những vùng đất mới như Canada.
Cây Giáng sinh lần đầu tiên xuất hiện ở Mỹ vào những năm 1830 khi những người Đức nhập cư ở Pennsylvania thường mang cây Giáng sinh vào các buổi biểu diễn quyên góp cho nhà thờ. Ban đầu, hầu hết người Mỹ đều coi cây Giáng sinh là một điều kỳ cục. Tuy nhiên vào những năm 1890 nhiều đồ trang trí bắt đầu được nhập từ Đức vào Mỹ và từ đó cây thông Noel trở nên phổ biến tại Canada và Mỹ.
Nguồn gốc thực của cây Noel còn được gắn với rất nhiều vở kịch đạo đức thời thượng cổ được biểu diễn khắp Châu Âu vào đúng ngày 24/12, và thông qua các vở kịch ấy người ta có thể truyền bá các bài Kinh Thánh.Với nhiều truyền thuyết và sự tích khác nhau được kể lại nhưng đến nay vẫn chưa ai biết được nguồn gốc thực sự của việc vì sao cây thông trở thành biểu tượng Noel.
Chỉ biết rằng, nhờ có được màu xanh tươi tốt, dáng vẻ mạnh mẽ dù sống trong khí hậu khắc nghiệt của mùa đông nên cây thông luôn được xem như biểu tượng của sức sống, đồng thời giúp xua đuổi tà ma, bệnh tật và tượng trưng cho sự ấm no, phồn vinh.
Hồng Liên (t/h)