Do phải ngoi lên mặt nước định kỳ để lấy không khí nên cá heo trông rất năng động, dù việc này có hơi vất vả. Như chúng ta biết, giấc ngủ thường là trạng thái vô thức, vậy khi cá heo ngủ thì chẳng phải sẽ nguy hiểm cho chúng.
Trung tâm Nghiên cứu Cá heo (Dolphin Research Center) sẽ cung cấp cho chúng ta thông tin về cách thức cá heo có thể ngủ mà không bị chết đuối.
Noelle Belden – một chuyên gia huấn luyện cá heo cấp cao giải thích rằng cá heo là loài thở có ý thức – mỗi hơi thở đều là quá trình chủ động, như ngoi lên mặt nước và mở lỗ phun nước (blowhole), chứ không phải là một quá trình “tự nhiên” như con người.
Điều đó giải thích tại sao cá heo không bị ngạt nước, tuy nhiên khi chúng ngủ thì vấn đề đối với việc hô hấp không chỉ là vấn đề nín thở lâu.
Thời gian ngủ
Trước tiên, cá heo không có giấc ngủ dài như con người hay những loài động vật có vú khác. Thay vào đó, chúng chỉ ngủ 15 đến 20 phút cả ngày lẫn đêm. Nhưng yếu tố quan trọng nhất về giấc ngủ cá heo đó là não của chúng không hề nghỉ ngơi như con người. Belden cho biết “Các nhà khoa học đã khám phá ra rằng thay vì ngủ và rơi vào trạng thái vô thức như con người, cá heo chỉ tạm ngưng hoạt động của một bán cầu não tại thời điểm đó. Vì vậy trong khi một bán cầu não nghỉ ngơi, bán cầu não còn lại vẫn hoạt động nhằm giúp cá heo có thể mở lỗ phun nước trên mặt nước.”
Khi bán cầu não bên này hoạt động, thì con mắt ứng với bên còn lại sẽ mở ra, kiểu ngủ này được biết đến là ‘giấc ngủ nửa bán cầu não sóng chậm’. Điều này không chỉ giúp chúng điều khiển hoạt động hít thở mà còn có thể cảnh giác đề phòng kẻ thù. Như Belden khẳng định, “Cá heo đúng nghĩa là ngủ với một con mắt mở”.
Chúng ta hiện vẫn chưa năm bắt được cơ chế bên trong của việc ngủ với một bên não của cá heo. Tuy nhiên, Belden cho biết, các nhà khoa học suy đoán nó giống như một loại trạng thái mơ màng hay thiền định.
Anh Phạm@tinhhoa.net