Tinh Hoa

16 Kim tự tháp cổ đại ở Sudan

Những kim tự tháp 2.000 năm tuổi này được tìm thấy trong một nghĩa địa cổ xưa, tiết lộ các nghi thức chôn cất của một vương quốc đã bị biến mất từ lâu ở Sudan. Được phát hiện gần thị trấn cổ xưa ở Gematon, Sudan, 16 kim tự tháp này có hầm mộ được chôn cất ngay dưới chân chúng, và đã được xây dựng trong triều đại của các pharaoh ở Vương quốc Kush.

16 kim tự tháp cổ đại được phát hiện tại một nghĩa trang ở thị trấn cổ xưa ở Gematon, Sudan. Kim tự tháp có khả năng cao hơn 39 feet (12 mét). (Ảnh: D. A. Welsby; Copyright SARS NDRS Archive)

Nền văn minh Kush có kim tự tháp giống các nước lân cận phương Bắc, trong đó có Ai Cập, nhưng không có quy mô tương tự. Các tàn tích của kim tự tháp lớn nhất được tìm thấy tại Gematon (Kawa hiện đại ở Sudan) dài mỗi bên 10,6 m và chiều cao ước tính khoảng 13 m, theo LiveScience.

Kim tự tháp của nền văn minh Kush thường dốc hơn và nhọn hơn các kim tự tháp Ai Cập (Wikimedia Commons)

Derek Welsby, người phụ trách Bảo tàng Anh ở Luân Đôn và nhóm của ông đã khai quật địa điểm khảo cổ này ở Sudan từ năm 1998. Ông cho biết về các kim tự tháp được phát hiện gần đây: “Cho đến nay, chúng tôi đã khai quật được sáu kim tự tháp làm bằng đá và mười làm từ gạch bùn.

Không phải tất cả các hầm mộ đều được đánh dấu bởi các kim tự tháp. Các loại hình chôn cất tại nghĩa trang cổ đại này bao gồm các đống đá hay gò gọi là “tumuli” và cấu trúc có bề mặt hình chữ nhật được gọi là “mastaba”. Nhiều ngôi mộ không có dấu hiệu của sự chôn cất nào. Sự pha trộn giữa các loại hình mai táng cho thấy nghĩa trang không chỉ dành riêng cho giới thượng lưu mà các cá nhân ở các giai tầng khác nhau cũng được chôn cất tại cùng một địa điểm.

Ví dụ về một ngôi mộ hình chữ nhật mastaba ở Ai Cập. (Jon Bodsworth/CreativeCommons)

Cổ vật Hoàng gia

Những ngôi mộ nằm bên dưới kim tự tháp phần lớn đã bị những kẻ đào mộ ăn cướp trong những năm qua, tuy nhiên một số hiện vật đã được các nhà nghiên cứu thu hồi.

Một bảng thiếc và đồng đã được tìm thấy trong một ngôi mộ. Bề mặt chạm khắc được cho là đề cập đến thần Osiris, một linh mục hay vua đã cai trị thế giới bên kia. Thần Isis là vợ của Osiris được cúng lễ sau những vị thần khác, LiveScience cho biết.

Welsby giải thích rằng tấm bảng cho biết một thành viên rất cao cấp của gia đình hoàng gia đã được chôn cất ở đó, vì nó là một “vật của hoàng gia.”

Một bảng đồng cho biết có một ngôi mộ hoàng gia dưới một kim tự tháp ở Sudan. Ảnh: D. A. Welsby; SARS NDR Archive

Chỉ một trong 16 hầm mộ kim tự tháp không bị bọn cướp động đến, và nó chứa hài cốt của ba trẻ sơ sinh và 100 hạt sứ. Các nhà nghiên cứu suy đoán có lẽ những tên cướp đã biết ngôi mộ không có hiện vật vàng nên đã không động đến nó.

Các nhà khảo cổ phát hiện ra một buồng chôn cất chứa hài cốt của ba trẻ sơ sinh. Đó là hầm mộ kim tự tháp duy nhất còn lại không bị bọn cướp làm xáo trộn. Ảnh: D. A. Welsby; SARS NDR Archive

Vương quốc Kush

Ban đầu là thuộc địa của Ai Cập trong thế kỷ 18 TCN, Kush là một vương quốc vươn lên sau sự tan rã của Vương quốc Ai Cập mới. Những lãnh đạo Nubian đã chinh phục Ai Cập và thành lập một triều đại giàu có của riêng họ. Họ đã nắm giữ một lãnh thổ rộng lớn ở Sudan từ năm 800 TCN đến năm 350 SCN.

Vị trí của Kush – Bản đồ các vương quốc, các quốc gia và bộ lạc ở châu Phi vào năm 400 TCN. (Creative Commons)

Các nhà khảo cổ cùng với Hội nghiên cứu khảo cổ Sudan (SARS) tin rằng Gematon là một trung tâm đô thị lớn trải dài trên 40 ha (400.000 mét vuông). Đây là một địa điểm có một số đền thờ thần Ai Cập, được vua Ai Cập Amenhotep III, Tutankhamun và những vị vua Vương quốc Kush phát triển. Gematon được cho là bị bỏ hoang vào thế kỷ bốn SCN, thời gian và cát đã chôn vùi quá khứ.

Các Pharaoh Nubian. (Public Domain)

Khai quật sẽ tiếp tục diễn ra ở Kawa, một trong những địa điểm khảo cổ được bảo tồn tốt nhất ở Sudan. Các nhà khảo cổ hy vọng sẽ phát hiện ra cuộc sống của người Gematon cách đây 2.000 đến 3.000 năm trước. Đồng thời, họ cũng nghiên cứu về sức khỏe tổng thể, trạng thái và tuổi thọ của người dân dựa trên những bộ hài cốt được chôn vùi từ những vương quốc đã bị biến mất từ lâu.

Thanh Phong dịch từ Ancient Origins