Virus corona đã làm được điều mà các nhà chức trách trên toàn thế giới chưa làm được: làm chậm sự tàn phá của ma túy toàn cầu gần như chỉ sau một đêm và gây ra nhiều nỗi đau cho tất cả những tay buôn ma túy, theo Reuters.
Ông Julián Pérez Mallqui, người đứng đầu một tổ chức trồng cây coca ở địa phương cho biết giá lá cây coca bán cho các băng đảng ma túy đã giảm 70% kể từ khi Peru thực hiện lệnh phong tỏa vào tháng trước. Ông Pérez cho hay các thành viên trong tổ chức của ông trồng cây coca phục vụ thị trường và được chính phủ Peru quản lý chặt chẽ, nhưng thừa nhận “một số người” đã trồng coca để bán cho thị trường chợ đen. Các quan chức Peru cho biết hơn 90% sản lượng coca của đất nước này thuộc về những kẻ buôn ma túy xuyên quốc gia và các băng đảng hiện đang vật lộn để vận chuyển số ma túy còn tồn động do lệnh phong tỏa.
Với tình trạng hỗn loạn hiện tại do ảnh hưởng của virus corona, nhóm của ông Pérez đang lên kế hoạch yêu cầu chính phủ mua lại lượng lá coca tồn kho.
“Chính phủ Peru phải có các chiến lược can thiệp rõ ràng cho việc buôn bán lá coca. Cũng giống như mọi người trên thế giới, chúng tôi cũng đang bế tắc”, ông Pérez chia sẻ.
Một phát ngôn viên thuộc cơ quan phòng chống ma túy Peru cho biết họ có thể hỗ trợ thêm cho các khu vực bị ảnh hưởng nặng nề.
Sự bùng phát của virus corona đã làm đảo lộn các ngành công nghiệp toàn cầu. Kinh doanh ma túy quốc tế cũng không ngoại lệ. Từ những băng đảng ở các khu vực dọc biên giới Hoa Kỳ-Mexico và những cánh đồng coca xanh tươi ở Andes, đến những tên bán ma túy đường phố ở London và Paris, những kẻ buôn ma túy đang vật lộn với nhiều tai ương cũng tương tự như các ngành doanh nghiệp hợp pháp, Reuters cho biết.
Reuters đã trò chuyện với hơn 20 quan chức thi hành luật, chuyên gia ma túy, nhà ngoại giao và những người liên quan đến buôn bán ma túy bất hợp pháp tại 3 châu lục. Họ đã mô tả lại một doanh nghiệp kinh doanh ma túy nếm trải việc phá sản vì chuỗi cung ứng bị trì hoãn, sự chậm trễ trong việc giao hàng, thái độ bất mãn của công nhân và hàng triệu khách hàng bị cô lập. Họ cũng đưa ra một giải pháp đổi mới và có khuynh hướng theo chủ nghĩa cơ hội – đó là những đặc trưng của thế giới ngầm.
Cecil Mangrum, một thanh tra chống buôn lậu ma túy thuộc Sở Cảnh sát thành phố Los Angeles, cho biết một người cung cấp thông tin gần đây đã nhận được cuộc gọi từ một nhà cung cấp ma túy ở Mexico, cung cấp 25 pound methamphetamine với giá 3.200 USD/pound, cao gấp 3 lần so với mức giá cũ chỉ vài tuần trước, và là mức giá cao nhất mà anh từng thấy .
“Tôi ước có một trang web (nơi) bạn có thể báo cáo với các băng đảng về giá cả, bởi vì mức giá như thế thật lố bịch,” Mangrum nói.
Mỹ Latinh là tâm điểm của giao dịch ma túy toàn cầu với ước tính trị giá lên tới 650 tỷ USD mỗi năm, theo Global Financial Integrity, một nhóm chuyên gia cố vấn về vấn đề ma túy có trụ sở tại Hoa Kỳ. Các băng đảng thu nguồn lợi nhuận khổng lồ từ việc sản xuất và vận chuyển cocaine, cần sa, methamphetamine, heroin và fentanyl được bán ra trên toàn thế giới.
Một số chuyên gia về vấn đề ma tuý cho biết sự gián đoạn kinh tế có khả năng chỉ diễn ra trong khoảng thời gian ngắn. Các băng đảng đã chứng minh sự lão luyện trong khả năng vượt qua bất kỳ trở ngại nào. Đại dịch cuối cùng sẽ giảm bớt, các tuyến thương mại sẽ mở ra, khách hàng và đại lý sẽ xuất hiện và tìm đến họ.
Tuy nhiên, virus corona đã làm được điều mà các nhà chức trách trên toàn thế giới chưa làm được: làm chậm sự tàn phá của ma túy toàn cầu gần như chỉ sau một đêm và gây ra nhiều nỗi đau cho tất cả những tay buôn ma túy.
Tại Mexico, Băng đảng Sinaloa đã phải đối mặt với nhiều mối đe dọa trong nhiều năm, bao gồm cả việc tù tội của cựu thủ lĩnh Joaquin “El Chapo” Guzman. Tuy nhiên, không có mối nguy nào giống với đại dịch corona.
Sự gián đoạn thương mại toàn cầu khiến các hóa chất nhập khẩu tăng giá, chẳng hạn như chất ephedrine cần thiết để sản xuất meth, một thành phần chính trong sản xuất ma túy của tổ chức Sinaloa. Trong khi đó, việc đóng cửa một phần biên giới Hoa Kỳ-Mexico để làm chậm sự lây lan của virus đã tạo ra những rối rắm trong việc phân phối ma túy, hai thành viên của băng Sinaloa nói với Reuters.
“Khi biên giới bị đóng cửa, chúng tôi gặp vấn đề khi vượt biên,” một trong những thành viên sản xuất fentanyl tổng hợp opioid cho tổ chức Sinaloa chia sẻ.
Cách hàng ngàn km về phía nam ở Brazil, các băng đảng ở đây cũng đang phải đối mặt với những khó khăn tương tự trong việc phân phối ma túy. Tại cảng biển Santos khổng lồ, điểm khởi đầu cho phần lớn cocaine Nam Mỹ hướng đến châu Âu, các vụ bắt giữ vào tháng trước đã giảm 67% so với tháng 3 năm 2019, theo Sở thuế vụ Liên bang Brazil. Ciro Moraes, cảnh sát trưởng liên bang ở thành phố Santos khẳng định đó là một dấu hiệu cho thấy những tổ chức buôn ma túy đang trải qua “sự suy thoái”, do ảnh hưởng của dịch COVID-19.
“Dịch bệnh này đang làm tê liệt việc kinh doanh ma túy của họ, dù chỉ là tạm thờ,” ông Moraes nói.
Người dân Mexico ‘điêu đứng’
Hoa Kỳ là đối tác thương mại hàng đầu của Mexico và người dùng ma túy bất hợp pháp đứng đầu của đất nước này. Năm ngoái, khoảng 950.000 người Mexico đã vào Hoa Kỳ hàng ngày bằng cách đi bộ hoặc ngồi trên các phương tiện thông qua hàng chục trạm kiểm soát dọc theo đường biên giới dài 1.954 dặm (3.145km), theo thông tin từ lực lượng Hải quan và Bảo vệ Biên giới Hoa Kỳ.
Các nhà phân tích an ninh cho biết, hầu hết các loại ma túy được buôn lậu trong xe khách sẽ bị kiểm tra ít hơn rất nhiều so với buôn lậu bằng xe tải thương mại. Việc đóng cửa biên giới vào ngày 21/3 đối với tất cả các chuyến du lịch không cần thiết đã phá vỡ sự thuận lợi trong việc vận chuyển ma túy bấy lâu nay.
“Mọi thứ đều đã dừng lại ở biên giới,” người pha chế hợp chất ma túy fentanyl của băng Sinaloa nói với Reuters.
Người này cho biết thêm giá ma túy bán sỉ đã tăng khoảng 10% trong những tuần gần đây. Một kg fentanyl được bán cho một người mua ma túy ở Sinaloa sẽ có giá khoảng 12.000 peso ($ 490), nhưng giá đó sẽ tăng lên khoảng 50.000 USD/kg nếu được chuyển đến New York.
Các nhà chức trách Hoa Kỳ cho biết, nguyên liệu thô cũng đang gây phiền toái cho băng đảng này. Fentanyl và meth, giết chết hàng chục ngàn người Mỹ mỗi năm, được sản xuất bằng hóa chất có nguồn gốc từ Trung Quốc, Ấn Độ và Đức, Mexico.
Họ cho biết việc đóng cửa nhà máy sản xuất ma túy, tình trạng thiếu nhân viên, vận chuyển chậm chạp và biên giới bị kiểm soát chặt chẽ hơn khiến chuỗi cung ứng chất methamphetamine trở nên khan hiếm. Một nhà sản xuất ma túy của băng Sinaloa nói với Reuters rằng sự bùng phát dịch bệnh đã dẫn đến việc tăng giá gấp ba lần đối với một số thành phần ma túy, gây sức ép lên phần lợi nhuận.
Bảy quan chức phòng chống ma tuý ở Hoa Kỳ thuộc 3 Cơ quan phòng chống Ma túy (DEA), đã mô tả lại một thị trường ma túy thay đổi liên tục ở Hoa Kỳ.
Một quan chức DEA cấp cao cho biết việc kinh doanh hợp chất ma túy Methamphetamine bị ảnh hưởng nhiều nhất, với một nửa số văn phòng DEA nội địa báo cáo mức giá ma túy đang tăng lên.
Một số nhà chức trách cho biết các nguồn cung hợp chất ma túy fentanyl, nguyên nhân hàng đầu gây ra những cái chết do dùng ma túy quá liều ở Hoa Kỳ, dường như đang được duy trì ở mức ổn định.
Ông John Callery, Đại lý đặc biệt phụ trách Văn phòng San Diego Field của DEA, cho biết mức giá các loại ma túy trong khu vực do ông kiểm soát đã tăng toàn diện lên khoảng 20%, ngoại trừ methamphetamine đã tăng giá gấp đôi trong vài tuần qua với 2.000 USD/ pound. Việc ổn định giá cả có thể gây ra nhiều vấn đề.
Tại các thành phố có lệnh phong tỏa virus corona càng được nới lỏng, hoạt động buôn ma túy bất hợp pháp càng trở nên mạnh và khó kiểm soát hơn, vị cảnh sát cho biết.
Tại thành phố Houston, thị trường ma túy đang hoạt động tốt, vì các đại lý vẫn còn một lượng lớn hàng dự trữ, Trung úy Stephen Casko thuộc Sở Cảnh sát Houston cho biết. “Khi những nguồn dự trữ đó bị sử dụng hết thì đó cũng là lúc bạn bắt đầu cảm thấy căng thẳng,” ông nói.
Jerome Washington, một trung sĩ thuộc Văn phòng Cảnh sát trưởng Hạt El Paso ở bang Texas cho biết sự suy giảm lưu lượng phương tiện giao thông đã khiến các đại lý phân phối ma túy giảm số lượng vận chuyển ma túy qua biên giới.
“Họ chỉ là có nhiều lựa chọn hơn. Giống như một số trò chơi: Càng nhiều xe chạy trên đường, càng có nhiều xe chở ma túy ngụy trang,” Washington nói.
Các quan chức Hoa Kỳ cho biết các băng đảng đang tìm các phương pháp vận chuyển ma túy thay thế. Theo một quan chức cấp cao của CBP, có dấu hiệu cho thấy các băng đảng ma túy đang vận chuyển nhiều hàng hơn thông qua các đường hầm xuyên biên giới. Hình ảnh ghi được của máy bay không người lái và máy bay siêu nhẹ ở biên giới cho thấy các băng đảng có thể đang thúc đẩy hoạt động giao hàng trên không, ông nói thêm.
“Các chiến thuật buôn ma túy đã thay đổi, những kẻ buôn ma túy có thể giao dịch ở trên không hoặc dưới lòng đất,” các quan chức cho biết
“Tiền buôn ma túy chuyển đến Mexico cũng rất phức tạp,” các cơ quan phòng chống ma túy cho biết.
Tại Los Angeles, các tập đoàn rửa tiền bất hợp pháp của Mexico tiến hành giao dịch thông qua các cửa hàng tại những khu kinh doanh quần áo của thành phố, theo một điều tra viên DEA cao cấp ở California. Lợi nhuận từ việc bán ma túy ở Hoa Kỳ chảy về phía nam dưới dạng hàng gia dụng xuất khẩu, các băng đảng buôn ma túy ở Mexico thường nhận tiền mặt, cơ quan này cho biết. Tuy nhiên việc đóng cửa các doanh nghiệp không thiết yếu ở bang California đã cản trở kế hoạch đó, điều tra viên của DEA cho biết.
Mọi thứ đều tê liệt
Nam Mỹ đã tràn ngập cocaine từ lâu trước khi nghe nói đến dịch COVID-19. Việc sản xuất ma túy đạt mức kỷ lục trong những năm gần đây đã tác động lên mức giá loại hàng này. Các nhà chức trách cho biết các băng đảng ma túy đã đẩy mạnh xuất khẩu, vận chuyển số lượng ma túy lớn chưa từng có đến các thị trường lâu đời ở Hoa Kỳ và Châu Âu, đồng thời gây dựng khách hàng mới ở Trung Đông và Châu Á.
Tại Vương quốc Anh, số cocaine bị tịch thu trong năm 2018/19 đạt 9,65 tấn, tổng số ma túy cao nhất kể từ khi hồ sơ bắt đầu vào năm 1973, và tăng gần 200% so với tổng số ma túy thu hồi được vào năm 2017/18, Bộ Nội vụ Anh cho biết.
Peru là quốc gia sản xuất cocaine xếp thứ 2 trên thế giới, chỉ đứng sau Colombia. Theo nhà nghiên cứu Miguel Ángel Ramírez Vásquez, một thành viên cấp cao của cảnh sát phòng chống ma túy của Peru, lệnh phong tỏa toàn quốc nhằm ngăn chặn sự lây lan của virus corona đã hoạt động như một nút tắt trên hệ thống băng chuyền cocaine của đất nước. Với biên giới khép kín, các chuyến bay bị cắt giảm và những con đường tuần tra nghiêm ngặt hơn, ông cho biết các băng đảng đang gặp khó khăn không nhỏ trong việc vận chuyển ma túy.
“Mọi thứ đều tê liệt. Không có ai mua và cũng không có ai bán [ma túy],” Ramírez nói.
Theo Văn phòng về Ma túy và Tội phạm Liên Hợp Quốc, một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất là thung lũng xanh tươi của các con sông Apurímac, Ene và Mantaro. Được biết đến với cái tên VRAEM, nó tạo ra khoảng 43% lượng ma túy thu hoạch từ 50.000 ha coca ở Peru. Ông Pérez, đại diện của những người trồng coca, cho biết hầu như toàn bộ 500.000 người trong khu vực này đều sống nhờ vào vụ thu hoạch coca.
Công ty Coca quốc gia của nhà nước (ENACO) thường mua một lượng coca nhất định để phục vụ cho ngành dược phẩm và đồ uống của đất nước nhưng họ thường mua với mức giá thấp hơn so với mức từ những kẻ buôn bán ma túy. Theo ước tính có tới 93% vụ mùa coca ở Peru đều được chuyển đổi bất hợp pháp thành cocaine, ENACO cho biết.
Pérez cho biết nhóm của ông, được gọi là FEPAVRAE, đang tìm cách để ENACO mua lại lượng coca dư thừa nhưng từ chối chia sẻ chi tiết.
“Có một cuộc thảo luận nội bộ trong tổ chức. Chúng tôi vẫn đang đàm phán,” ông Pérez cho biết.
Cristian Galarza, tổng giám đốc ENACO cho biết ông chưa nghe gì về kế hoạch nội bộ FEPAVRAE. Nhưng ông cũng không ngạc nhiên khi biết về nó.
“Do phát sinh tình hình virus corona hiện tại, mọi người phải tự sáng tạo và tìm giải pháp thay thế,” ông nói. Tuy nhiên, ông không chắc rằng ENACO, công ty có doanh thu hàng năm khoảng 35 triệu Soles (10,34 triệu USD), sẽ giúp được nhiều người bị ảnh hưởng.
“Nếu có người trồng coca… và bán nó một cách bất hợp pháp, chúng tôi sẽ không làm việc với họ, nếu họ làm ăn với bọn buôn ma túy thì sẽ gay go, họ đã vượt quá giới hạn rồi,” ông Galarza nói.
Rubén Vargas, người đứng đầu cơ quan phòng chống ma túy DEVIDA của Peru, cũng không biết về kế hoạch nội bộ của những người trồng coca. Ông cho biết DEVIDA đã lập ngân sách 70 triệu Soles (20,68 triệu USD) trong năm nay cho các dự án phát triển nông thôn thuộc khu vực VRAEM, và có thể cung cấp nhiều hơn để giúp đỡ các khu vực bị dịch bệnh ảnh hưởng nặng nhất.
“Chúng tôi sẽ làm việc với tất cả các tổ chức xã hội và các nhà sản xuất, những người có đề xuất bổ sung trong khuôn khổ khẩn cấp này vì chúng ta đang sống [trong giai đoạn khó khăn],” ông nói.
Ramírez, cảnh sát chống ma túy, đã có thái độ khó chịu về kế hoạch của người trồng trọt coca.
“Khi nó [coca] tốt cho họ, họ bán nó cho những kẻ buôn bán ma túy; và khi nó trở nên tồi tệ, họ đưa tay ra để được chính phủ hỗ trợ. Họ nghĩ mình đang trồng gì vậy? Dứa à?” ông Ramírez nói
Nguồn cung ma túy gặp áp lực
Một sĩ quan cảnh sát liên bang với yêu cầu được giấu tên cho biết ở bên kia biên giới Brazil, những kẻ buôn ma túy đang phải đối mặt với vấn đề ngược lại: giá cocaine tăng mạnh do nguồn cung đang cạn kiệt. Người này cho tiết lộ mức giá bán cho 1 kg cocaine đã tăng 40%, lên 20.000 reais (3.735 USD) trong những tuần gần đây tại thành phố Manaus phía bắc Amazon, một trung tâm trung chuyể cocaine từ Andean qua Brazil và tới châu Âu.
Trong khi ma túy đang chất đống ở Colombia và Peru, thì ma túy ở Brazil lại vô cùng đắt đỏ vì không có hàng, cảnh sát liên bang cho biết.
Theo ông Moraes, cảnh sát trưởng liên bang, tại cảng phía đông nam Brazil của thành phố Santos, các vụ tịch thu cocaine lớn nhất ở châu Âu có xuất xứ từ quốc gia Mỹ Latin này đã giảm dần. Các quan chức hải quan chỉ tịch thu được hơn một tấn cocaine vào tháng 3/2020, so với 3 tấn trong cùng tháng vào năm ngoái.
Moraes tin ngày càng ít cocaine tuồn vào Brazil. Ông cũng nghi ngờ nhu cầu Ma túy của châu Âu đang giảm, một phần vì các tay buôn ma túy đang phải vật lộn để chuyển hàng trong bối cảnh đất nước bị phong tỏa.
Trung tâm giám sát ma túy và nghiện ma túy Pháp (OFDT) cho biết việc đóng cửa các quán bar và địa điểm tổ chức tiệc tùng tại Pháp đã làm giảm mức tiêu thụ các loại ma túy giải trí như cocaine, MDMA, ketamine và LSD.
Các đại lý phân phối ma túy đã nhanh chóng phản ứng kịp với tình trạng thực tế mới, một số nơi còn duy trì khoảng cách an toàn với khách hàng và thậm chí bán nước khử trùng tay, găng tay và khẩu trang.
Thiện Thành (Theo Reuters)