Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc (Taipei Veterans General Hospital) mới đây cho biết, sau khi nằm viện khoảng 6 tháng, vị cựu Tổng thống khai sáng nền dân chủ của Đài Loan là ông Lý Đăng Huy đã từ trần vào lúc 7 giờ 24 phút tối 30/7/2020, ông hưởng thọ 97 tuổi.
Vào tối 30/7, Bệnh viện Bệnh viện Cựu chiến binh Đài Bắc đăng thông báo cho biết, tối ngày 8/2, trong khi ăn uống tại nhà cựu Tổng thống Lý đã bị ho, và do bị khó thở, nên đã lập tức được đưa đến Bệnh viện. Sau khi phát hiện ông bị viêm phổi và suy tim, bị tràn dịch màng phổi ở hai bên phổi, thận bị tổn thương cấp tính, đội ngũ y tế đã dốc toàn lực chăm sóc.
Phía bệnh viện nói thêm rằng: “Tối ngày 17/2, khi ngồi xe lăn đi lại trong khu vực phòng bệnh, ông bị sốc tim đột ngột, sau đó lập tức được đưa vào phòng cấp cứu CPR và sử dụng máy thở. Vì tuổi đã cao, mắc nhiều bệnh mãn tính nặng, sức đề kháng yếu, và trong quá trình nằm viện đã liên tục bị nhiễm trùng, sinh ra sốc nhiễm trùng huyết và nhiều cơ quan tạng suy kiệt; mặc dù đội ngũ y tế đã hết sức cứu chữa, nhưng ông đã không qua khỏi, ông từ trần vào lúc 19:24 ngày 30/7/2020”.
Sau khi ông Lý qua đời, Văn phòng của Tổng thống Thái Anh Văn tuyên bố: “Không ai có thể thay thế sự cống hiến và vị trí của cựu Tổng thống Lý trong việc thúc đẩy nền dân chủ Đài Loan. Sự ra đi của ông là một mất mát rất lớn đối với Đài Loan. Tổng thống Thái đã yêu cầu tất cả các bộ phận liên quan hỗ trợ chu đáo gia đình ông Lý trong việc tổ chức tang lễ và các vấn đề hậu sự”.
Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cũng tuyên bố rằng, là Tổng thống đầu tiên được bầu bằng hình thức dân chủ của Đài Loan, “ông Lý đã giúp chấm dứt hàng thập niên chủ nghĩa chuyên chế và mở ra một kỷ nguyên mới của sự thịnh vượng kinh tế, cởi mở và pháp quyền”. Ông Pompeo thêm rằng, những cải cách của ông Lý suốt 12 năm cầm quyền “đóng một vai trò quan trọng trong việc biến Đài Loan trở thành ngọn hải đăng của nền dân chủ mà chúng ta thấy ngày nay”.
Cựu Tổng thống Lý Đăng Huy (1923), người từ lâu đã ủng hộ việc dân chủ hóa Đài Loan, được bầu làm tổng thống bằng hình thức bỏ phiếu phổ thông vào năm 1996 sau nhiều thập niên thiết quân luật. Khi còn là một thành viên Quốc Dân Đảng theo chủ nghĩa dân tộc, ông đã nỗ lực cải thiện vị thế của hòn đảo này trong cộng đồng quốc tế. Các chính sách của ông đã tạo ra sự va chạm với Bắc Kinh. Những sự kiện trên đã đẩy quan hệ giữa Đài Loan và Trung Quốc đến bờ vực căng thẳng. Chiến thắng của ông được xem là thất vọng lớn đối với Bắc Kinh, vì Trung Quốc luôn xem Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình. Sau khi đắc cử, Tổng thống Lý đã đề nghị “chuyến thăm hòa bình” tới đại lục. Tuy nhiên, phía Bắc Kinh xem ông là “kẻ đòi chia tách” và muốn nền tự trị của Đài Loan trở thành độc lập hoàn toàn.
Trong thời gian đảm nhận chức vụ Tổng thống Trung Hoa Dân Quốc các nhiệm kỳ thứ 7, 8, 9, ông Lý Đăng Huy đã có những đóng góp mang tính lịch sử trong việc chuyển đổi dân chủ và củng cố chính thể dân chủ ở Đài Loan. Cựu Tổng thống Lý đã hoàn thành việc sửa đổi Hiến pháp trong nhiệm kỳ của mình, thúc đẩy việc bầu cử lại toàn bộ Quốc hội và bầu cử trực tiếp Tổng thống. Dưới sự lãnh đạo của cựu Tổng thống Lý Đăng Huy, Đài Loan đã thành công trong việc trở thành hình mẫu dân chủ ở châu Á. Vì thế, cựu Tổng thống Lý Đăng Huy đã được vinh danh là “Ngài dân chủ” (Mr. Democracy). Đây là thành tựu lịch sử vĩ đại của cựu Tổng thống Lý Đăng Huy.
Bời vì ông là lãnh tụ quan trọng thực hiện cải cách dân chủ Đài Loan, nên ông cũng được coi là người khai sáng dân chủ Đài Loan; Tạp chí Time tại Mỹ gọi ông là “Ngài dân chủ”, người ủng hộ ông gọi ông là “người cha của Đài Loan”, truyền thông Đài Loan gọi ông một cách thân mật là “Bác A Huy”.
Lương Phong(t/h)