Google đã hợp tác với một cơ quan nghiên cứu trí tuệ nhân tạo (AI) hàng đầu tại Đại học Thanh Hoa, tổ chức học thuật uy tín này cũng đang tiến hành nghiên cứu AI cho quân đội Trung Quốc.
Gã khổng lồ Internet của Hoa Kỳ đã hợp tác với Đại học Thanh Hoa của Bắc Kinh kể từ tháng 6/2018, đó cũng là lúc họ cho ra mắt một cơ quan nghiên cứu AI mới – Viện Trí tuệ nhân tạo Đại học Thanh Hoa (TUIFAI).
Đầu tháng 6/2018, có nguồn tin tiết lộ rằng trường đại học này đã tiếp nhận nguồn tài trợ đáng kể từ quân đội Trung Quốc, để thực hiện một dự án nhằm nâng cao năng lực công nghệ AI của quân đội.
Nguồn tin được đưa ra khi các hoạt động của gã khổng lồ công nghệ bị điều tra ngày càng gắt gao.
Google và Đại học Thanh Hoa
Trường đại học này đã ra mắt Viện Trí tuệ nhân tạo TUIFAI vào ngày 28/6/2018 trong một hội nghị chuyên đề chung Google – Thanh Hoa tổ chức tại Bắc Kinh.
Thời điểm đó Thanh Hoa tuyên bố, viện này tập trung vào các nghiên cứu nhằm thúc đẩy công nghiệp hóa AI. Một chuyên gia khoa học máy tính tại trường và là thành viên của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc – ông Zhang Bo được bổ nhiệm làm người đứng đầu viện này.
Trong hội nghị chuyên đề, Đại học Thanh Hoa cũng tuyên bố bổ nhiệm Jeff Dean – người đứng đầu Google AI, làm thành viên của ủy ban cố vấn Khoa học máy tính.
Theo truyền thông Trung Quốc, ông Dean phát biểu tại sự kiện rằng: Google chuyên giải quyết các vấn đề lớn bằng cách sử dụng kĩ thuật “Deep learning”, ông hy vọng sẽ thúc đẩy trao đổi và hợp tác hơn nữa giữa Google và Trung Quốc.
Trong bài phát biểu tại hội nghị chuyên đề, ông Zhang cho biết ông muốn xây dựng một đội ngũ công nghệ AI đẳng cấp thế giới, và TUIFAI cần thu hút ít nhất 20 đến 30% nhân tài từ nước ngoài.
Cùng tham dự hội nghị còn có Lý Phi Phi – Phó Chủ tịch lúc bấy giờ của Google Cloud kiêm Giám đốc Google Cloud AI, và Jia Li – Giám đốc R&D lúc bấy giờ của Google Cloud AI và trung tâm AI tại Bắc Kinh của Google.
Lý Phi Phi đã từng làm việc cho Google từ tháng 1/2017 đến tháng 9/2018, và hiện là giáo sư khoa Khoa học máy tính tại Đại học Stanford. Jia Li làm việc cho Google từ năm 2016 đến tháng 11/2018, trước đây từng là một trong những sinh viên của bà Phi Phi tại Đại học Stanford.
Đại học Thanh Hoa và Quân đội Trung Quốc
Ngày 8/6/2018, tờ China Education Daily đưa tin: Đại học Thanh Hoa đã nhận được hơn 100 triệu nhân dân tệ (14,53 triệu đô la), từ Ủy ban Khoa học và Công nghệ trực thuộc Ủy ban Quân sự Trung ương Trung Quốc, để thực hiện dự án công nghệ AI phục vụ cho quân đội. Đây là Cơ quan của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) chuyên giám sát quân đội.
Dự án được giao nhiệm vụ nghiên cứu và phát triển công nghệ AI dùng cho tác chiến giữa người và máy, do Zhang Bo – người đứng đầu TUIFAI quản lý, báo cáo cho biết.
Phòng thí nghiệm công nghệ AI quân sự còn gọi là “Phòng thí nghiệm công nghệ tình báo quân sự cao cấp” , công việc của phòng thí nghiệm này sẽ được “chỉ định theo nhu cầu quân sự” và sẽ giúp xây dựng Trung Quốc thành một quốc gia công nghệ AI tiên tiến.
Chính quyền Trung Quốc đặt sự phát triển công nghệ AI thành một trong những ưu tiên hàng đầu. Vào tháng 7/2017, chính phủ công bố một kế hoạch chi tiết, để Trung Quốc trở thành quốc gia dẫn đầu thế giới trong lĩnh vực công nghệ AI vào năm 2030, đồng thời xây dựng một ngành công nghiệp AI trong nước trị giá 150 tỷ đô la.
Khoa học gia Google hay gián điệp Trung Quốc
Lý Phi Phi và Jia Li được truyền thông Trung Quốc giới thiệu rộng rãi là các nhà khoa học của Google, là những người dẫn đầu công cuộc xây dựng các hoạt động công nghệ AI của Trung Quốc.
Tháng 12/2017, Lý Phi Phi phát biểu trong một báo cáo của cổng thông tin sohu.com rằng: “Trung Quốc giống như một gã khổng lồ đang say ngủ. Khi thức dậy, nó sẽ làm rung động cả thế giới”. Bà cũng nói thêm rằng Trung Quốc đã thức tỉnh trong thế giới AI.
Năm 2008, chính quyền Trung Quốc đưa ra một đợt tuyển dụng có tên là “Kế hoạch Ngàn nhân tài”, mục đích nhằm thu hút các chuyên viên, chuyên gia và doanh nhân Trung Quốc và nước ngoài thành đạt làm việc tại Trung Quốc. Chương trình này được điều tra kỹ lưỡng ở Hoa Kỳ trong những năm gần đây, vì liên quan đến việc nó tạo điều kiện chuyển giao tài sản trí tuệ của Hoa Kỳ sang Trung Quốc.
Vào tháng 5/2018, Lý Phi Phi thấy mình là trung tâm của cuộc tranh luận nội bộ trong Google về việc có nên tiến hành dự án Maven – một hợp đồng với Lầu năm góc, để cung cấp công nghệ AI cho việc phân tích cảnh quay bằng máy bay không người lái.
Trong các email bị rò rỉ thu được bởi The Intercept, Phi Phi đã lo ngại về những phản ứng trước thỏa thuận này, trong đó viết rằng nó có thể làm dấy lên mối quan ngại về khả năng công ty đang vũ khí hóa công nghệ AI.
Bà viết. “Tôi không biết điều gì sẽ xảy ra nếu truyền thông bắt đầu để ý rằng Google đang bí mật xây dựng vũ khí AI hoặc các công nghệ AI để kích hoạt vũ khí cho ngành công nghiệp Quốc phòng”.
Sau đó, Google đã quyết định không gia hạn hợp đồng với Lầu năm góc do phản ứng dữ dội từ các nhân viên của công ty.
Mối lo ngại về hoạt động của Google Trung Quốc
Các hoạt động của Google liên quan đến công nghệ AI tại Trung Quốc gần đây đã gây nên nhiều sự chú ý.
Trong một bài phát biểu tại Hội nghị Bảo thủ Quốc gia vào ngày 14/7, nhà đầu tư tỷ phú – Peter Thiel nói rằng, cần phải điều tra Google vì “quyết định phản bội người dùng để hợp tác với quân đội Trung Quốc”.
Thiel sau đó nêu lên mối lo ngại về việc sử dụng kép trí tuệ nhân tạo được thiết kế phù hợp với cả mục đích dân sự và quân sự.
“Nếu đây là thật, nếu đây là một điều có thật, rõ ràng nó cũng có thể được sử dụng bởi quân đội. Nó sẽ được vũ khí hóa bằng mọi cách, và nó là một câu hỏi quan trọng cho an ninh quốc gia rằng ai đang sở hữu nó”, ông nói với Fox News,“có một tình huống rất kì lạ là Google đang làm việc với ĐCSTQ chứ không phải với quân đội Hoa Kỳ; Vì vậy, quyết định thực hiện dự án Maven cũng đồng nghĩa với quyết định không hợp tác công nghệ AI với quân đội Hoa Kỳ”.
Tổng thống Donald Trump cho biết, chính quyền của ông sẽ xem xét các cáo buộc của Thiel.
Trong một cuộc phỏng vấn với CNBC, Bộ trưởng Tài chính Hoa Kỳ – Steven Mnuchin cho biết, ông và Tổng thống đã xem xét vấn đề và không tìm thấy mối lo ngại an ninh quốc gia nào về công việc của Google tại Trung Quốc.
“Có thể có hoặc không có mối quan ngại nào về An ninh Quốc gia liên quan đến Google và mối quan hệ của họ với Trung Quốc. Nếu có vấn đề, chúng tôi sẽ tìm hiểu nó. Tôi chân thành hy vọng không có !!!”, Trump đã viết trong một tweet.
Roger Robinson – Chủ tịch của Viện nghiên cứu an ninh phi lợi nhuận Prague đã lặp lại những quan ngại của Thiel, về các hoạt động của Google tại Trung Quốc. “Tôi nghĩ rằng các hoạt động của Google liên quan với nghiên cứu công nghệ AI của Trung Quốc là sai lầm, và thậm chí là tai tiếng khi xét đến mức tài trợ đáng kể dành cho nghiên cứu này của quân đội Trung Quốc”, ông nói.
Mai Trang (theo GreatGameIndia)