Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ hủy thỏa thuận thương mại giai đoạn 1, nếu Trung Quốc không giữ cam kết mua thêm 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ của Mỹ. Đồng thời, chính phủ Mỹ cũng đang xây dựng các biện pháp để bắt Trung Quốc chịu trách nhiệm cho thiệt hại mà đại dịch Vũ Hán gây ra.
Theo trang South China Morning Post, trả lời phỏng vấn bên trong Nhà tưởng niệm Lincoln ở Washington ngày 3/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump nói: “Chúng ta sẽ phải chờ xem chuyện gì sẽ xảy ra bởi vì những gì đã xảy ra [đại dịch]. Họ đã lợi dụng nước ta. Nay họ phải mua, và nếu họ không mua, chúng ta sẽ hủy thỏa thuận. Rất đơn giản”.
Được biết, Mỹ và Trung Quốc ký thỏa thuận thương mại giai đoạn một hồi đầu năm 2020, sau khi hai bên áp thuế quan trả đũa lên hàng trăm tỷ USD hàng hóa của nhau.
Theo thỏa thuận này, Mỹ hoãn kế hoạch áp thuế lên 155 tỷ USD hàng hóa Trung Quốc và giảm thuế quan còn 7,5% đối với 120 tỷ USD hàng hóa nhập khẩu của Trung Quốc. Trong khi đó, Mỹ tiếp tục đánh thuế 25% với 250 tỷ USD hàng Trung Quốc. Đổi lại, Trung Quốc cam kết sẽ tăng lượng nhập khẩu hàng hóa, dịch vụ của Mỹ thêm 200 tỷ USD trong vòng 2 năm so với năm 2017.
Liên quan đến vấn đề này, nhiều người bày tỏ hoài nghi về khả năng Trung Quốc giữ cam kết này do nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi đại dịch Vũ Hán. Thực tế, GDP quý I năm 2020 của Trung Quốc giảm 6,8%, đánh dấu quý tăng trưởng âm đầu tiên kể từ năm 1992.
Trước động thái đe dọa về hiệp định thương mại giai đoạn 1, chính quyền Bắc Kinh hiện chưa bình luận về cảnh báo này của Tổng thống Trump.
Các biện pháp buộc Trung Quốc chịu trách nhiệm cho thiệt hại bởi dịch Vũ Hán
Tuần trước, ông Trump từng cảnh báo, tăng thuế là “một lựa chọn chắc chắn” để trả đũa Trung Quốc vì cách ứng phó đại dịch Vũ Hán. Ông chủ Nhà Trắng cáo buộc Bắc Kinh che giấu dịch khiến dịch lây lan ra toàn thế giới, và cách ứng phó của Trung Quốc với đại dịch là bằng chứng cho thấy Bắc Kinh “sẽ làm bất kể điều gì” để khiến ông thất bại trong bầu cử Tổng thống 2020.
Các nguồn tin nói với Washington Post rằng, Tổng thống Trump và các trợ lý của ông đã thảo luận riêng về việc tước quyền miễn trừ chủ quyền của Trung Quốc – tức đặc quyền cho phép các quốc gia không bị xét xử bởi bất kỳ cơ quan tài phán nào, dù là quốc tế hay thuộc quốc gia khác.
Nếu Trung Quốc bị tước bỏ quyền này, Hoa Kỳ hay các nạn nhân khác chịu thiệt hại vì virus Vũ Hán có thể khởi kiện để yêu cầu chính quyền Trung Quốc bồi thường thiệt hại liên quan đến đại dịch
Trong một diễn biến liên quan, các nguồn tin cho hay giới chức Mỹ đang xây dựng các biện pháp để bắt Trung Quốc chịu trách nhiệm cho thiệt hại mà đại dịch Vũ Hán gây ra, bao gồm các chế tài, việc hủy bỏ các khoản nợ Trung Quốc và soạn thảo quy tắc thương mại mới.
Lương Phong (t/h)