Trong một cuộc trò chuyện trên truyền hình, tiến sĩ văn học Đoàn Hương đã phân tích ra một vài đặc điểm nổi bật của người dùng mạng xã hội ở Việt Nam hiện nay.
Mới đây, trong buổi thảo luận cùng VTV3 được phát sóng vào sáng ngày 23/9, TS. Đoàn Hương đã có những trao đổi về chủ đề “vạ miệng” ngoài cuộc sống cũng như trên mạng xã hội. Những chia sẻ của bà ngay lập tức thu hút được sự chú ý của dư luận.
Trong thời buổi xã hội thông tin phát triển mạnh, Facebook nhanh chóng trở thành công cụ giao tiếp trên thế giới ảo giữa con người với con người. Chính khả năng vừa có thể hiện được những đặc điểm của cá nhân vừa kết nối, chia sẻ thông tin, giao lưu toàn cầu khiến Facebook hấp dẫn nhiều người trẻ.
Ngày nay, bất cứ bạn trẻ nào cũng có cho riêng mình ít nhất một tài khoản Facebook không chỉ để chia sẻ những câu chuyện của cá nhân mà còn tham gia bình luận vào nhiều vấn đề nóng hổi của xã hội. Chỉ cần một đoạn status hay một đoạn clip ngắn chỉ vài giây cũng có thể trở thành những câu “vạ miệng”, thành chủ đề tranh luận, bàn cãi sôi nổi của những cư dân mạng.
Facebook dù là thế giới ảo nhưng cũng có văn hóa của nó giống như xã hội thực tế mà chúng ta đang sống.
“Vạ miệng” và chuyện người Việt chưa có văn hóa Facebook
Facebook là nơi người ta chia sẻ cảm xúc, hình ảnh cá nhân một cách tự do, thoải mái mà không nghĩ rằng đôi khi những gì mà chúng ta có thể “chết” vì một vài câu nói vô tư trong lúc đang xúc động.
TS. Đoàn Hương lấy ra ví dụ về trường hợp một cô hoa hậu chỉ vừa mới đăng quang vài giờ đồng hồ đã bị cộng đồng mạng “đào bới” lại những hình ảnh, dòng trạng thái cũ được chia sẻ từ rất lâu, trong đó có những chuyện từ lúc cô mới chỉ có 12 – 13 tuổi.
Ở cái tuổi ăn chưa no, lo chưa tới ấy, người ta có thể có nhiều suy nghĩ thiếu chín chắn nhưng để đánh giá một con người chỉ bằng một vài hình ảnh chắp vá từ quá khứ như vậy là chưa đủ.
Theo nhận định của TS. Đoàn Hương: “Thực ra người Việt Nam, công bằng mà nói là chưa có văn hóa Facebook và văn hóa mạng. Trong các trường phổ thông, người ta cũng chưa dạy các em học sinh điều ấy cho nên người ta tưởng Facebook là một nơi người ta giấu mặt đi và ném đá vào người khác.”
Mạng xã hội có hai mặt. Mặt tích cực của nó là tạo ra một cộng đồng lớn kết nối toàn thế giới một cách dễ dàng. Nó cũng là nơi tạo ra nhiều phong trào có ý nghĩa đối với giới trẻ. Tuy nhiên, cũng như những chia sẻ ở trên của TS. Đoàn Hương, chúng ta có thể thấy, khi người dùng Facebook nghĩ rằng mình giấu mặt, nó dễ cho người hay ảo tưởng về mình, sinh ra những “anh hùng bàn phím” và tự cho bản thân mình cái quyền được chỉ trích và làm tổn thương người khác mà không cần suy nghĩ nhiều đến cảm xúc của họ.
“50% người trên Facebook là vô công rồi nghề”
Khi được hỏi nguyên nhân sâu xa của hiện tượng thiếu văn hóa trên Facebook nói trên, TS. Đoàn Hương dẫn ra một lý giải: “Người ta đã có con số tổng kết rằng 50% trên Facebook là vô công rồi nghề còn những người bận rộn như mình không thể nào có thời gian để à ơi, thích hết cái này đến cái kia.”
Từ con số này chúng ta lại quay lại với vấn đề văn hoá công chúng và văn hoá ứng xử chưa hợp lý của người dùng Facebook tại Việt Nam dẫn tới tình trạng ném đá ngày một biến tướng hơn trên mạng xã hội.
Để giải quyết vấn đề này, theo TS. Đoàn Hương, chúng ta cần có chính sách và luật cụ thể để quản lý những phát ngôn trên Facebook.
Bên cạnh đó, chính những người dùng Facebook phải tự quản lý được thời gian của bản thân để tránh sa vào những câu chuyện vô bổ trên Facebook. Để làm điều này, TS. Đoàn Hương cho rằng, để tránh tốn thời gian với Facebook thay vì chúng ta tham gia vào những câu chuyện “ném đá” một ai đó chúng ta nên làm những việc có ích hơn như nghe nhạc, đọc sách.
Tất nhiên, vạ miệng là tai nạn có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng khi chúng ta có văn hóa tinh thần cao hơn nó cũng sẽ bị hạn chế đi rất nhiều.
Theo Vnexpress