Trung Quốc đã áp dụng hệ thống “đánh giá nhân cách xã hội”, và từ 1/5 những ai bị xếp hạng thấp sẽ bị cấm mua vé máy bay hoặc vé tàu hỏa.
Trong hệ thống đánh giá nhân cách xã hội này, chính phủ Trung Quốc sẽ đánh giá các công dân dựa trên những thứ như hành vi phạm tội, những hành động sai trái liên quan đến tài chính, và cả những thứ như họ mua gì, nói gì và làm gì. Những người có “điểm số” thấp phải đối phó với những hình phạt và những hạn chế.
Những người bị hạn chế đi lại bao gồm những người có hành vi như truyền bá thông tin sai lệch về khủng bố và gây rối trên chuyến bay, những người sử dụng vé đã hết hạn hoặc hút thuốc trên tàu hỏa, chủ lao động không đóng bảo hiểm xã hội hay những người không đóng tiền phạt, Reuters dẫn 2 tuyên bố đăng trên trang web của Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia Trung Quốc ngày 16/3.
Trung Quốc đã và đang làm việc để đưa ra một phiên bản đầy đủ của hệ thống đánh giá này vào năm 2020, nhưng một số phiên bản đầu tiên đã được áp dụng. Những người có “nhân cách xã hội thấp” có thể bị cấm đi tàu hỏa và máy bay trong thời gian lên đến một năm. Các quy tắc sẽ có hiệu lực từ ngày 1/5.
Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình muốn xây dựng một hệ thống đánh giá nhân cách xã hội dựa trên nguyên tắc “một khi đã không đáng tin cậy thì luôn bị hạn chế“.
Trung Quốc đã lên kế hoạch đưa ra một hệ thống cho phép các cơ quan chính phủ chia sẻ thông tin về độ đáng tin cậy của người dân và đưa ra hình phạt dựa trên số điểm đánh giá nhân cách xã hội.
Nhưng hệ thống đánh giá vẫn có những điểm không rõ ràng; chẳng hạn các công dân dường như vẫn bị “đánh dấu” vì những vi phạm nhỏ như đỗ xe đạp không đúng nơi quy định hoặc đưa ra những lời xin lỗi được coi là “không chân thành”.
Maya Wang, nhà nghiên cứu cao cấp của tổ chức phi lợi nhuận Human Rights Watch, hồi tháng 12/2017 đã viết rằng: “Các nhà chức trách Trung Quốc hy vọng tạo ra một thực tế xã hội, trong đó những lúng túng và sự quan liêu có thể hạn chế đáng kể quyền của người dân“.
Tú Văn (t/h)