Chính quyền Trung Quốc cấm kinh doanh sách của học giả người Mỹ gốc Hoa là Dư Anh Thời để thể hiện Bắc Kinh không hài lòng với các tác giả ủng hộ phong trào dân chủ tại Hồng Kông và nơi khác, các cửa hàng sách và nhà xuất bản thông tin.
Lệnh cấm được thông báo rộng khắp trên các phương tiện truyền thông Trung Quốc hôm Thứ Bảy (11/10). Ngoài Dư Anh Thời, một số tác giả khác cũng chịu chung số phận như chuyên gia kinh tế tự do Mao Vu Thức, giáo sư luật hiến pháp Trương Thiên Phàm, tác giả từ Đài Loan Kha Cảnh Đằng và nhà phê bình người Hồng Kông Lương Văn Đạo.
Chỉ thị trên có thể do cơ quan chủ quản nhà nước là Tổng cục quản lý Báo chí, Xuất bản, Truyền thanh, Điện ảnh và Truyền hình Quốc gia ban hành. Tuy nhiên các chỉ thị tương tự thường chỉ được ban hành miệng, không thể trực tiếp xác minh. Cơ quan này cũng không giải thích về động thái trên.
“Có vẻ như ông Dư chính là mục tiêu đầu tiên khi hai nhà xuất bản lớn bảo chúng tôi đưa sách của ông ra khỏi kệ”, chủ một hiệu sách dấu tên tại thành phố Ninh Ba đông Trung Hoa cho biết hôm Thứ Ba (14/10).
Tại Bắc Kinh, hai trong ba hiệu sách lớn cho biết từ lâu họ đã không bán sách của tác giả Dư. “Dư Anh Thời là một học giả có tính nhạy cảm. Chúng tôi đã cố hết sức và trải qua áp lực rất lớn khi xuất bản ấn phẩm của ông trong năm nay. Tôi thấy tiếc vì lệnh cấm này”, một nhà xuất bản giấu tên chia sẻ với Nam Hoa Nhật Báo, tờ báo tiếng Anh có trụ sở tại Hồng Kông.
Trong lúc lệnh cấm chưa được xác minh, thì tạp chí Thời bào Hoàn Cầu đăng bài xã luận ra sức giải thích lý do các tác giả này trở thành mục tiêu nhắm đến: “Một số tác giả nói trên không phải là công dân của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa nhưng lại quan tâm đến các vấn đề liên quan đến chính trị Trung Quốc, công khai ủng hộ phong trào Chiếm Trung Tâm của Hồng Kông hoặc độc lập cho Đài Loan. Một số học giả là người đại lục nhưng lại phản đối quan điểm và các giá trị chính trị chính thống. Thay vào đó, họ cổ vũ cho văn hóa ‘bất đồng chính kiến’. Do đó, nếu chính quyền giới hạn tầm ảnh hưởng của các tác giả này, thì cũng không có gì lạ trong xã hội Trung Quốc”, trích bài xã luận đăng trên Thời báo Toàn cầu.
Là giáo sư danh dự tại đại học Princeton, ông Dư công khai lên tiếng ủng hộ phong trào dân chủ tại Trung Quốc đại lục, Đài Loan, Hồng Kông, nơi người biểu tình Chiếm Trung Tâm yêu cầu sự minh bạch trong quy trình bầu chọn lãnh đạo thành phố bán tự trị. “Nếu bạn nghiêm chỉnh chấp hành mệnh lệnh (của chính quyền Trung Quốc), thì chẳng phải rốt cuộc bạn đã tự biến mình hoàn toàn thành nô lệ?”, giáo sư Dư chia sẻ trong một buổi phỏng vấn hồi tháng 9 với tạp chí tài chính Đài Loan CommonWealth. Trong khi đó, đọc giả đại lục cũng bày tỏ quan điểm của minh.
“Tôi chưa bao giờ đọc sách của Dư Anh Thời, nhưng giờ lại được nghe sách của ông bị cấm, điều này khiến tôi tò mò. Tôi lúc nào cũng cho rằng, tại đất nước này, sách bị cấm là sách hay và đáng đọc. Cấm các bài viết là cách tốt nhất để quảng bá tác giả. Khi bạn không hiểu rõ chuyện gì thì lệnh cấm lại cho bạn lời giải đáp thực sự”, nhận định của một thành viên diễn đàn “Law and Order” chạy trên nền Weibo. Phát biểu trên đã bị xóa trên mạng Internet của Trung Quốc nhưng sau đó lại được khôi phục thông qua trang mạng Freeweibo.com.
Thiên Hà, Hàn Mai – theo Reuters, Epoch Times