Đạo đức xã hội dưới sự cai trị của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) nhanh chóng sụp đổ, tỷ lệ tội phạm dưới 14 tuổi đã tăng gần gấp đôi trong 10 năm qua. Dự thảo Luật Hình sự của ĐCSTQ dự định hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự tối thiểu đối với các vụ án giết người từ 14 xuống 12 tuổi. Về vấn đề này, một số luật sư Trung Quốc bày tỏ sự ủng hộ, tuy nhiên cũng có nhiều người cho rằng đây chỉ là trị ngọn mà không trị được gốc.
Theo báo cáo của truyền thông ĐCSTQ, vào ngày 13/10, lần thẩm định thứ hai của dự thảo sửa đổi Luật Hình sự của ĐCSTQ đã được trình lên Ủy ban Thường vụ Đại hội Đại biểu Nhân dân Toàn quốc ĐCSTQ để xem xét, trong đó liên quan đến việc hạ thấp độ tuổi thấp nhất chịu trách nhiệm hình sự theo quy định của Pháp luật.
Đối với những người đủ 12 tuổi cho đến chưa đủ 14 tuổi mà phạm tội cố ý giết người hoặc tội cố ý gây thương tích dẫn đến chết người, có tính chất xấu xa hoặc nghiêm trọng, thì phải chịu trách nhiệm hình sự theo phán quyết của Viện kiểm sát tối cao.
Trước đây, Bộ luật Hình sự quy định độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự đối với các tội phạm này là từ 14 đến 16 tuổi. Người đủ 16 tuổi phải chịu hoàn toàn trách nhiệm hình sự.
Theo một báo cáo trước đây của tờ “Nhật báo Bắc Kinh”, tỷ lệ phạm tội của trẻ vị thành niên dưới 14 tuổi ở Trung Quốc đã tăng từ 12,3% năm 2009 lên 20,11% vào năm 2017.
Luật sư Mạc Thiểu Bình ở Bắc Kinh nói với Đài Á Châu Tự Do (RFA) rằng, độ tuổi nhận thức của người Trung Quốc hiện nay sớm hơn và sự phát triển thể chất của họ cũng sớm hơn, ngoài ra, trong những năm gần đây, số tội phạm dưới 14 tuổi gia tăng đáng kể, do đó, cần phải hạ độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự.
Luật sư Trung Quốc Vương Á Trung cũng đồng ý và chỉ ra rằng, trẻ vị thành niên mà phạm tội hình sự thì chính là kết quả của sự thất bại trong giáo dục gia đình và giáo dục nhà trường, nếu không có các phương pháp điều chỉnh xã hội khác, luật pháp sẽ trở thành tuyến phòng thủ cuối cùng.
Tuy nhiên, một luật sư giấu tên khác lại bày tỏ sự không ủng hộ đối với việc giảm độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự để giải quyết các vấn đề xã hội. Ông cho rằng chiến lược này về cơ bản chỉ giải quyết được phần ngọn mà không trị được phần gốc. Thanh niên phạm pháp hiện nay của Trung Quốc ngày càng trẻ hóa do nhiều yếu tố, bao gồm yếu tố xã hội, yếu tố gia đình và yếu tố chính phủ. Việc sửa đổi luật hình sự cũng không thể giải quyết được vấn đề cơ bản.
Ông cũng nói rằng trong điều khoản sửa đổi về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự, cách diễn đạt mơ hồ về cái gọi là tính chất xấu xa hoặc nghiêm trọng là không ổn thỏa. Trong tương lai, sẽ có trường hợp trẻ 12 tuổi giết người và phải chịu trách nhiệm hình sự, và cũng có trẻ 13, 14 tuổi giết người nhưng không phải chịu trách nhiệm hình sự, vì các “tiêu chuẩn” liên quan nằm trong tay giới công quyền, điều này sẽ gây ra sự hủ bại trong tư pháp.
Vào ngày 20/10/2019, một cậu bé 13 tuổi ở Đại Liên đã cố gắng cưỡng hiếp, giết chết một bé gái 10 tuổi và ném xác vào bụi cây. Công an chỉ thực hiện việc tạm giữ, giáo dục đối với người phạm tội trong thời hạn 3 năm. Vấn đề này đã làm dấy lên sự chú ý của công chúng.
Có người đề nghị áp dụng hệ thống “độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự” ở các quốc gia như Anh và Hoa Kỳ, có nghĩa là trong một vụ giết người của trẻ vị thành niên, nếu có bằng chứng cho thấy trẻ vị thành niên có đặc điểm trách nhiệm hình sự tại thời điểm phạm tội, thì ngay cả khi trẻ vị thành niên chưa đến tuổi chịu trách nhiệm hình sự theo như Pháp luật quy định, thì vẫn có thể bị xét xử theo tiêu chuẩn của người trưởng thành.
Minh Huy