Trong quá khứ, Trái đất đã từng đảo cực nhiều lần. Tuy nhiên lần này hậu quả có thể rất nghiêm trọng, Trái đất sẽ trở thành một hành tinh đầy tia phóng xạ và bị Mặt trời thiêu đốt.
Trái đất của chúng ta có một lớp chất lỏng kim loại nóng chảy nằm bên ngoài phần lõi của nó, đây là nơi phát sinh ra từ trường. Lớp từ trường này đóng vai trò như một tấm khiên bao bọc lấy Trái Đất và phóng ra ngoài hàng ngàn dặm, bảo vệ nó khỏi những cơn bão lửa từ Mặt trời, những tia cực tím, tia phóng xạ nguy hiểm từ không gian, và giúp cho sự sống tồn tại được trên Trái đất.
Thế nhưng theo những nghiên cứu mới đây, từ trường của Trái đất có nguy cơ đảo nghịch, tức là cực bắc từ sẽ quay về hướng nam và ngược lại, đồng nghĩa với việc kim la bàn cũng sẽ chỉ về hướng nam của Trái đất.
Theo bản báo cáo mới nhất của Daniel Baker, giám đốc Phòng Nghiên cứu Vật lý Khí quyển và Không gian tại Đại học Colorado Boulder, lớp từ trường bao phủ Trái đất đang bị yếu dần khoảng 15% trong vòng 200 năm qua. Đó chính là dấu hiệu cho thấy sắp có hiện tượng đảo nghịch cực từ xảy ra.
Ông cho biết nếu hiện tượng đảo cực xảy ra, có thể một số khu vực trên hành tinh sẽ trở nên “không thể ở được”, do mạng lưới năng lượng bị sụp đổ.
Kết quả của báo cáo Baker đưa ra được dựa vào một báo cáo khác do Alanna Mitchell biên soạn. Mitchell cũng là tác giả của cuốn sách nổi tiếng về từ trường Trái đất. Tất cả đều dựa trên các dữ liệu do vệ tinh mới đây mang lại.
Trong lịch sử, 2 cực Bắc và Nam của Trái đất thực chất đã từng đảo ngược rất nhiều lần, với chu kỳ khoảng 200.000 – 300.000 năm/lần. Tuy nhiên, lần gần nhất hiện tượng này xảy ra là vào 780.000 năm trước. Với ngần ấy thời gian, những gì con người có được ở thời hiện tại sẽ khiến tác động của việc đảo cực trở nên lớn hơn.
Đầu tiên, Trái đất gần như sẽ “phơi mình” ra trước những đợt tấn công của gió Mặt trời. Khí quyển – đặc biệt là tầng ozone – sẽ bị xé nát, xuyên thủng, qua đó tăng mật độ xuyên phá của tia cực tím độc hại.
Với sức công khá cực lớn của gió Mặt trời, mạng lưới năng lượng có thể sụp đổ, quá trình biến đổi khí hậu được đẩy mạnh, trong khi tỷ lệ ung thư tăng lên.
Trái đất có lớp từ trường để chống lại gió Mặt trời, nhưng lớp từ trường đang yếu dần đi.
“Thực sự rất nghiêm trọng”, Richard Holme, giáo sư khoa học sinh thái tại ĐH Liverpool chia sẻ.
“Tưởng tượng hệ thống cung cấp điện sẽ sụp đổ trong vài tháng thì sẽ như thế nào? Trong khi gần như mọi thứ trong cuộc sống được vận hành nhờ điện?”
Quá trình biến đổi khí hậu cũng vậy, vì từ trường mất đi sẽ khiến tốc độ nóng lên của Trái đất tăng thêm.
Một nguy cơ khủng khiếp hơn nữa, đó là mật độ tiếp xúc với bức xạ từ vũ trụ cũng tăng thêm. Ở thời điểm hiện tại, chúng ta không phải gánh chịu nguy cơ ấy. Nhưng theo Holme, khi hiện tượng này xảy ra, mỗi năm sẽ có hàng trăm ngàn người có thể chết vì tiếp xúc với các bức xạ vũ trụ.
“Bức xạ có thể ở mức độ cao hơn từ 3 – 5 lần so với những gì phát ra từ lỗ hổng tầng ozone vì tác động của con người. Hơn nữa, các lỗ hổng sẽ trở nên rộng hơn, khó khép lại hơn”, trích lời Colin Forsyth từ ĐH College London (UCL).
Nếu từ trường cứ tiếp tục yếu dần, trong vòng vài tỷ năm, Trái đất sẽ có nguy cơ trở thành Sao Hỏa, vô cùng khô cằn và không có sự sống.
Hiện tại, các nhà khoa học chưa thể xác định rõ liệu Trái đất có chắc chắn đảo cực từ hay không, nhưng dựa trên các số liệu nghiên cứu trong vòng 200 năm qua, nguy cơ để hiện tượng này xảy ra là khoảng 1-15%.
Hồng Liên (t/h)