Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 5/1 khẳng định, ông không cần Quốc hội phê chuẩn khi tấn công tiêu diệt Tướng Iran Soleimani. Ông chủ Nhà Trắng tuyên bố, các bài viết của ông trên mạng xã hội Twitter chính là thông báo sớm nếu ông quyết định tấn công đáp trả Iran lần nữa, theo Business Insider.
“Những bài đăng trên mạng xã hội này sẽ được coi như thông báo tới Quốc hội Mỹ, rằng nếu Iran tấn công bất cứ người Mỹ hay mục tiêu Mỹ nào, nước Mỹ sẽ tấn công đáp trả nhanh chóng, đầy đủ, và có thể theo một cách không cân xứng.” ông Trump viết.
Tuyên bố của ông Trump được đưa ra sau khi phe Dân chủ cáo buộc ông “vượt mặt” Quốc hội. Mặc dù Nhà Trắng hôm 4/1 đã gửi thông báo chính thức tới Quốc hội về cuộc không kích tiêu diệt tướng Soleimani lúc rạng sáng 3/1 ở sân bay Baghdad (Iraq).
Tuy nhiên, chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi đã bày tỏ sự “giận dữ” cho rằng hành động của ông Trump được thực hiện không có sự tham vấn của Quốc hội, không đưa ra một chiến lược rõ ràng và hợp pháp nào tới quốc hội lẫn công chúng, theo mô tả của AFP.
“Với tư cách chủ tịch Hạ viện, tôi nhắc lại lời kêu gọi của mình đối với chính quyền về việc thông báo ngay lập tức và đầy đủ trước toàn thể quốc hội về hành động quân sự liên quan tới Iran cũng như các bước tiếp theo”, bà Pelosi nói.
Còn về phía Nhà Trắng, ông Trump cho rằng về mặt pháp lý, ông không bắt buộc phải thông báo cho Quốc hội Mỹ. Tuy nhiên, ông vẫn dùng tài khoản Twitter để tuyên bố với Quốc hội rằng nếu Iran manh động Mỹ thì ông sẽ ra lệnh đáp trả, có thể là theo cách mạnh mẽ hơn gấp nhiều lần Iran.
Khi được phỏng vấn trên đài ABC về lý do ông Trump lại đe dọa đáp trả chiến tranh với Iran, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo cho biết Mỹ sẽ hành động trong phạm vi Công ước Hague 1954.
“Chúng tôi sẽ hành xử đúng luật và nằm trong khuôn khổ hệ thống quy định của Công ước Hague 1954. Từ trước đến nay và từ nay về sau, chúng tôi luôn tuân thủ quy định như vậy,” ông Pompeo cho biết.
Trả lời phỏng vấn kênh ABC khi được hỏi liệu chính quyền Mỹ có tìm kiếm sự cho phép của Quốc hội trong bất kỳ hành động quân sự nào trong tương lai hay không, ông Pompeo khẳng định: “Chúng tôi có toàn quyền chúng tôi cần để làm điều mà chúng tôi đã làm cho đến nay. Chúng tôi sẽ tiếp tục làm mọi việc một cách thích đáng, hợp pháp và hợp hiến.”
Theo CNBC, Quốc hội Mỹ nhận được thông báo chính thức về cuộc không kích giết chết Tướng Soleimani hôm 4/1. Theo Đạo luật Quyền lực Chiến tranh năm 1973, Tổng thống sẽ báo cáo cho Quốc hội trong vòng 48 giờ sau khi triển khai khí tài quân sự của quốc gia để giao chiến.
Được biết, Tướng Qasem Soleimani, chỉ huy lực lượng đặc nhiệm Quds của Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran bị tên lửa Hellfire của Mỹ tiêu diệt lúc rạng sáng 3/1 gần sân bay Baghdad. Đích thân Tổng thống Donald Trump phê chuẩn vụ không kích với lý do “ngăn chặn một mối nguy tức thời đối với nước Mỹ”.
Thực tế, hành động quyết định đơn phương không thông qua Quốc hội như ông Trump không phải chuyện hiếm. Các đời Tổng thống Mỹ trước đây như George W. Bush hay Barack Obama cũng từng làm thế.
Hồi năm 2011, Pakistan đã phải bật ngửa khi nghe tin “người tị nạn” Osama Bin Laden bị giết ngay trên đất của mình bởi đặc nhiệm SEAL của Mỹ. Tổng thống Obama là người ra lệnh.
Lần này, Lầu Năm Góc ra thông cáo nói Tướng Soleimani bị tiêu diệt để chặn các kế hoạch tấn công tương lai của Iran. Tổng thống Trump cũng khẳng định viên tướng Iran đang lên kế hoạch tấn công binh sĩ và nhân viên ngoại giao Mỹ.
Ông Robert Chesney, chuyên gia luật thuộc Đại học Austin (Texas, Mỹ), cho rằng lập luận khả thi nhất của Nhà Trắng là dựa trên điều khoản về phòng vệ của Hiến chương Liên Hiệp Quốc, ông Chesney nhận định:
“Nếu chấp nhận lý do Tướng Iran đang lên kế hoạch giết người Mỹ thì phản ứng là hành động hợp pháp”. Và cũng giống các vị tiền nhiệm, chính quyền Trump có lý do tự vệ để hành động mà không cần thông báo trước cho Quốc hội.
Ngoài ra, đây cũng không phải là lần đầu ông Trump thông báo các chính sách quan trọng qua Twitter. Ông chủ Nhà Trắng cũng nhiều lần tuyên bố tuyển dụng hoặc sa thải các quan chức thông qua mạng xã hội này.
Thiện Thành (t/h)