Ngày 15/07 vừa qua, sau khi nguyên Bí thư Thành ủy Trùng Khánh – Tôn Chính Tài bất ngờ bị miễn chức, nhưng tin đồn và dự đoán liên quan đến Tôn Chính Tài liên tục xuất hiện, và hầu hết đều liên quan đến thắc mắc “Tôn Chính Tài hiện tại đang ở đâu?”.
Gần đây dư luận nước ngoài đã chỉ ra, đối chiếu với cách kênh truyền thông của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sử dụng từ ngữ đối với các cựu Ủy viên Bộ Chính trị khác khi có biến động về chức vụ như Bạc Hy Lại, Lệnh Kế Hoạch, thì việc hiện tại Tôn Chính Tài đang ở đâu sẽ tìm ra được đáp án.
Ngày 15/07, kênh phát ngôn của ĐCSTQ thông cáo, trung ương đã tiến hành điều chỉnh người phụ trách các chức vụ chủ yếu trong Thị ủy Trùng Khánh. Tôn Chính Tài sẽ không giữ các chức vụ Ủy viên, Thường ủy, Bí thư Thành ủy Trùng Khánh nữa. Bí thư Tỉnh ủy Quý Châu – Trần Mẫn Nhĩ sẽ đảm nhiệm các chức vụ Ủy viên, Thường ủy, Bí thư Thành ủy Trùng Khánh thay cho Tôn Chính Tài.
Càng gần tới Đại hội 19, ván cờ bố cục nhân sự càng trở nên kịch liệt, biến động nhân sự ở Trùng Khánh xuất hiện đột ngột đã thu hút được sự quan tâm cao độ của ngoại giới, giới dư luận ngay lập tức đã chỉ ra, khi kênh phát ngôn của ĐCSTQ thông báo về thay đổi chức vụ đối với Tôn Chính Tài, không có nói cụm từ “phân công khác”.
Truyền thông bên ngoài Trung Quốc chỉ ra, trong cách sử dụng từ ngữ của ĐCSTQ, sau khi chức vụ của quan chức biến động thì việc có cụm từ “đảm nhận vị trí mới” hay không mang ý nghĩa rất lớn. Thông thường khi chức vụ của quan chức có biến động, sẽ có cụm từ “phân công khác”.
Nếu là do Quốc vụ viện phát lệnh bổ nhiệm và miễn nhiệm đối với chức vụ trong chính phủ của quan chức, sẽ không nhắc đến cụm từ “đảm nhận vị trí mới”; nếu quan viên đảm nhận chức vụ đại biểu hoặc chức vụ trong hội hiệp thương chính trị, thì còn phải thêm một bước tuyển cử nữa, vì thế thông thường trong thay đổi chức vụ của quan viên cũng không đề cập đến cụm từ “phân công khác”; mà tình huống cực đoan nhất là khi quan viên đó đã ngã ngựa và đang bị điều tra, cũng không nhắc tới “phân công khác”.
Vậy Tôn Chính Tài là rơi vào trường hợp nào?
Dư luận nước ngoài chỉ ra, dựa vào câu từ sử dụng trong thông cáo miễn chức các cựu Ủy viên Bộ Chính trị trước đây bao gồm cựu Bí thư Trùng Khánh – Bạc Hy Lai, cựu Trưởng ban Mặt trận Thống nhất Trung ương – Lệnh Kế Hoạch, cựu Bí thư Thị ủy Thiên Tân – Tôn Xuân Lan, cựu Bí thư Thị ủy Bắc Kinh – Quách Kim Long, thì sẽ hiểu rõ được tình huống của Tôn Chính Tài.
Ngày 15/03/2012, Trưởng phòng Tổ chức Trung ương (gọi tắt là Trung Tổ Bộ) – Lý Nguyên Triều đã đến thành phố Trùng Khánh tuyên bố quyết định miễn trừ chức vụ Bí thư Thành ủy Trùng Khánh của Bạc Hy Lai. Thời điểm đó các kênh phát ngôn của ĐCSTQ đưa tin nói, trung ương ĐCSTQ quyết định, Trương Đức Giang đảm nhiệm chức vụ Bí thư Thành ủy Trùng Khánh, Bạc Hy Lai không giữ chức vụ Bí thư Thành ủy Trùng Khánh nữa.
Ngày 31/12/2014, cơ quan ngôn luận của ĐCSTQ truyền thông cáo nói: “Mới đây đã quyết định: Tôn Xuân Lan đảm nhận chức vụ Trưởng ban Mặt trận Thống nhất Trung ương; miễn chức Trưởng ban Mặt trận Thống nhất Trung ương của Lệnh Kế Hoạch”.
Trước đó một ngày, kênh phát ngôn của ĐCSTQ Tân Hoa Xã đã đăng tin tức nói rằng, mới đây Trung ương ĐCSTQ đã quyết định: Tôn Xuân Lan sẽ không đảm nhiệm các chức vụ Ủy viên, Thường ủy, Bí thư Thành ủy Thiên Tân nữa, sẽ có phân công khác. Hoàng Hưng Quốc sẽ tạm thời đảm nhận chức vụ Bí thư Thị ủy Thiên Tân.
Ngày 22/05/2017, Trưởng phòng Tổ chức Trung ương – Triệu Lạc Tế đã tuyên bố tại hội nghị Thị ủy Bắc Kinh rằng, Trung ương quyết định: Quách Kim Long đảm nhiệm chức vụ Phó Chủ nhiệm Ủy ban xây dựng Văn hóa Tinh thần, không còn giữ các chức vụ Ủy viên, Thường ủy, Bí thư Thị ủy Bắc Kinh nữa; Thái Kỳ sẽ đảm nhiệm chức vụ Bí thư Thị ủy Bắc Kinh. Khi ấy, Quách Kim Long có mặt ở đó biểu đạt thái độ “chân thành ủng hộ”, “kiên quyết phục tùng”, v.v.
Dựa vào 4 tình huống bổ nhiệm và miễn nhiệm của 4 cựu Ủy viên Bộ Chính trị ở trên, dư luận bên ngoài Trung Quốc phân tích: Trong 4 người trên, thì Bạc Hy Lai và Lệnh Kế Hoạch khi bị thông báo miễn chức không có sử dụng cụm từ “phân công khác”, và bản thân họ cũng không có mặt trong cuộc họp thông báo miễn chức; mà trong thông báo thay đổi chức vụ của Tôn Xuân Lan, Quách Kim Long, có đề cập đến “phân công khác”, hoặc trực tiếp chỉ ra chức vụ mới của họ, dư luận nói rằng đây là những thay đổi nhân sự đơn thuần.
Phân tích chỉ ra, Tôn Chính Tài hiện vẫn đang là Ủy viên Bộ Chính trị, trước đó luôn được ngoại giới đánh giá là một trong những người có thể kế nhiệm ông Tập Cận Bình, trở thành thế hệ lãnh đạo thứ 6 của ĐCSTQ. Ngày 15/07 vừa qua, trong thông báo miễn chức Tôn Chính Tài, không có sử dụng cụm từ “phân công khác”, Tôn Chính Tài cũng không có mặt trong cuộc họp tuyên bố miễn chức.
Mà những người phụ trách tuyên bố miễn chức, Trưởng phòng Tổ chức Trung ương – Triệu Lạc Tế, chủ trì cuộc họp Trương Quốc Thanh, người tiếp nhận chức vụ – Trần Mẫn Nhĩ, đều có mặt và trong các phát biểu của họ đều không nhắc đến bất kỳ thành tích nào của Tôn Chính Tài khi còn tại nhiệm, trong khi các cuộc họp điều động nhân sự bình thường khác thường luôn nhắc đến cống hiến của người tiền nhiệm.
Ngoài ra vào ngày 14/07, trong hội nghị công tác tài chính toàn quốc lần thứ 5 được tổ chức tại Bắc Kinh, hầu như toàn bộ các Ủy viên Bộ Chính trị đều có mặt trong hội nghị lần này, nhưng các trong các tin tức báo cáo của các cơ quan truyền thông ĐCSTQ đều không thấy sự hiện diện của Tôn Chính Tài.
Dựa vào tình huống ở trên, dư luận bên ngoài Trung Quốc đã nhận định rằng, Tôn Chính Tài đang ở trong tình trạng bất ổn, khả năng Tôn Chính Tài bị Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương “song quy” là rất cao.
*Song quy: tạm hiểu là “quy định kép”, nói đến những cách thức nằm ngoài luật pháp của Đảng nhằm khởi tố và trừng trị các thành viên, những người bị triệu tập đến một địa điểm và thời gian xác định để thẩm vấn. Viên chức vi phạm này có thể bị giam giữ vô thời hạn, bị từ chối đại diện hợp pháp, và không được phép liên lạc với thế giới bên ngoài.
Lê Hiếu biên dịch