Để ngăn chặn việc đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ, tiếp sau Hoa Kỳ, Anh đã bắt đầu hạn chế sinh viên Trung Quốc học môn học trong các lĩnh vực kỹ thuật nhạy cảm. Các chuyên gia cho biết, Anh với tư cách là một thành viên của Liên minh Five Eyes (liên minh tình báo 5 nước bao gồm bao gồm Mỹ, Anh, Canada, Australia và New Zealand) thì động thái này là nhằm theo sát Hoa Kỳ.
Tờ “The Times” của Anh đưa tin vào ngày 1/10 rằng, Văn phòng Đối ngoại và Thịnh vượng chung của Anh (FCDO) sẽ thực hiện các quy định mới từ ngày 1/10 để ngăn chặn hành vi đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ, văn phòng này sẽ xem xét và đánh giá xem các môn học mà sinh viên nước ngoài xin học có liên quan đến an ninh quốc gia của Anh hay không.
Tờ Reuters đưa tin, Văn phòng Ngoại giao Anh xác nhận rằng chính phủ đã triển khai kế hoạch “mở rộng việc rà soát an ninh đối với sinh viên nước ngoài” để đảm bảo rằng các biện pháp an ninh của Anh có thể theo kịp với các mối đe dọa toàn cầu đang không ngừng biến đổi. Bộ Ngoại giao Anh tuyên bố rằng, Vương quốc Anh hoan nghênh tất cả sinh viên nước ngoài, bao gồm cả sinh viên Trung Quốc đến học tập, nhưng “sẽ không chấp nhận các dự án hợp tác gây tổn hại đến an ninh quốc gia của chúng tôi”.
The Times đưa tin, FCDO tuyên bố rằng, chính phủ Anh đã lập một danh sách 44 ngành cụ thể cần được xem xét lại, bao gồm “kỹ thuật quân sự thông thường tân tiến”, như an ninh mạng và các lĩnh vực học thuật liên quan đến hàng không; nó cũng có thể bao gồm môn học trí tuệ nhân tạo, hóa học, vật lý, toán học, khoa học máy tính cùng một loạt các khóa học kỹ thuật.
Kế hoạch phê duyệt Công nghệ Học thuật của Anh (ATAS) cho biết, bắt đầu từ tháng sau trở đi, các ứng viên (sinh viên nước ngoài) cũng phải công bố mối quan hệ của mình với “quân đội”.
Tờ “The Times” nói rằng, động thái này của Anh sẽ ngăn trở hàng trăm sinh viên Trung Quốc nhập cảnh vào Anh, mà những sinh viên đã ghi danh học tại Anh nếu bị coi là “tồn tại nguy cơ” cũng sẽ bị hủy visa. Hãng tin Associated Press (AP) của Hoa Kỳ tuyên bố rằng, các nghiên cứu sinh Trung Quốc sẽ phải đối mặt với cuộc kiểm tra an ninh nghiêm ngặt.
Bành Đào, tiến sĩ chính trị học từ Đại học Munster, Đức cho biết: Những hạn chế hiện nay đối với sinh viên Trung Quốc ở Anh là chịu ảnh hưởng trực tiếp từ Hoa Kỳ. “Bộ trưởng Ngoại giao của liên minh Five Eyes sẽ làm việc với Ấn Độ để chuyên đối phó với mối đe dọa từ ĐCSTQ. Nước Anh là nước thân cận nhất với Hoa Kỳ trong Liên minh Five Eyes. Ngoài ra, Liên minh Five Eyes và Ấn Độ đã có cùng chung nhận thức cơ bản về việc ngăn chặn các mối đe dọa từ ĐCSTQ”.
Vào cuối tháng 5 năm nay, tổng thống Mỹ Trump đã ký một lệnh hành pháp bắt đầu từ ngày 1/6 cấm các sinh viên và nhà nghiên cứu Trung Quốc có liên quan đến quân đội Trung Quốc nhập cảnh vào Mỹ. Sau đó, Hoa Kỳ đã thu hồi visa của hơn 1.000 sinh viên và nhà nghiên cứu Trung Quốc. Tiếp theo là thắt chặt các yêu cầu xin thị thực lao động H1B đối với du học sinh (Trung Quốc) sau khi tốt nghiệp, và có kế hoạch tạm dừng cấp giấy phép làm việc ngoài khuôn viên trường (OPT) cho du học sinh.
Dữ liệu mới nhất của Cục Sự vụ Lãnh sự Bộ Ngoại giao Mỹ cho thấy, trong tháng 7 năm nay, Lãnh sự quán ở Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu đã phê duyệt 4 visa du học (visa F-1) và tổng cộng có 145 thị thực du học cho công dân Trung Quốc đại lục đã được phê duyệt, mà tháng 7 năm ngoái đã phê duyệt hơn 20.000 thị thực. Một số nhà phân tích cho rằng, 141 thị thực còn lại được phê duyệt vào tháng 7 có thể được gia hạn cho sinh viên Trung Quốc.
Trên thực tế, kể từ khi căng thẳng trong quan hệ giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc gia tăng, Anh đã trở thành quốc gia có nhiều sinh viên Trung Quốc du học nhất. Theo báo cáo của trang LondonKe.com vào cuối tháng 6 năm nay cho thấy, số liệu khảo sát mới nhất của “Sách bìa trắng du học Trung Quốc 2020” do New Oriental công bố cho thấy Anh chiếm 42% du học sinh Trung Quốc, lần đầu tiên vượt qua mức 37% của Mỹ. Số liệu mới nhất còn cho thấy, năm 2019, sinh viên Trung Quốc du học Anh ở các chuyên ngành kỹ thuật, máy tính và khoa học chiếm 17% các chuyên ngành ứng dụng.
Vào tháng 8 năm ngoái, liên minh đại học Anh (Universities UK, gọi tắt là UUK) đã công bố “Báo cáo về du học sinh tại Anh năm 2019”, trong đó cho biết số lượng sinh viên Trung Quốc đại lục đang theo học tại Anh đạt 106.000 người (bao gồm 60.000 là học viên cao học và 46.000 là sinh viên đại học), chiếm 23,2% tổng số sinh viên quốc tế đang theo học tại Anh, biên độ tăng trưởng đạt đến 12%.
Một bài báo được xuất bản vào tháng 6 năm ngoái bởi “Mạng lưới quản lý và giám sát Du học” có liên quan mật thiết với chính phủ Trung quốc đại lục đã trích dẫn “Báo cáo Khảo sát Du học của Sinh viên Trung Quốc năm 2019” cho thấy, 20,14% sinh viên chọn Vương quốc Anh là điểm đến ưa thích để du học, trong khi chỉ có 17,05% chọn Hoa Kỳ. Bài báo phân tích rằng, một trong những nguyên nhân gia tăng sinh viên du học tại Anh có liên quan đến Huawei, vì trong 5 năm qua, Huawei đã thiết lập mối quan hệ hợp tác với hơn 20 trường đại học ở Anh.
“Huawei cam kết thành lập trung tâm nghiên cứu 5G tại Đại học Surrey; đầu tư hơn 1 triệu bảng Anh vào phòng thí nghiệm máy tính tại Đại học Cambridge; nghiên cứu hệ thống 5G đẳng cấp thế giới của Đại học Edinburgh không thể tách rời với việc thành lập phòng thí nghiệm hợp tác do Viện Công nghệ Thông tin hỗ trợ bởi Huawei; Dự án sao sáng của Đại học Manchester: nghiên cứu graphene, Phòng thí nghiệm đổi mới khoa học dữ liệu tại Đại học Hoàng gia London, dự án nghiên cứu 4G tại Đại học York, v.v., tất cả đều được hỗ trợ bởi vốn của Huawei”.
Sự gia tăng sinh viên Trung Quốc quả thực đã mang lại nhiều lợi ích kinh tế cho Vương quốc Anh. Tuy nhiên, tình trạng đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ không mấy khả quan. Theo một báo cáo được công bố vào tháng 9 bởi tổ chức tư vấn ngoại giao của Anh “Henry Jackson Society” cho biết, có 900 sinh viên tốt nghiệp đại học Trung Quốc có liên quan đến quân đội ĐCSTQ, những du học sinh này đang được đào tạo chuyên sâu tại các cơ sở nghiên cứu của 33 trường đại học ở Anh.
Về việc liệu liên minh châu Âu (EU) có theo Hoa Kỳ và Anh thực hiện hạn chế sinh viên Trung Quốc học các môn nhạy cảm hay không, Bành Đào cho rằng điều đó là có thể.
Ông nói: “Mỹ và Anh quả thực đã phát hiện ra nhiều vụ án. Mỹ đã phát hiện ra rất nhiều vụ du học sinh Trung Quốc ăn cắp thông tin khoa học và công nghệ của Mỹ. Nếu Mỹ và Anh kiên quyết (hạn chế du học sinh Trung Quốc học các môn nhạy cảm) thì sẽ tác động đến các nước phương Tây khác. Thật ra châu u từ lâu đã ban hành một số luật để hạn chế Trung Quốc mua lại các công ty nhạy cảm, do đó, các hạn chế đối với du học sinh, đặc biệt là đối với một số chuyên ngành nhạy cảm, chẳng hạn như quân sự, internet và công nghệ thông minh có thể sẽ phải chịu ảnh hưởng bởi Mỹ và Anh”.
Minh Huy (Theo Epoch Times)