Các tài liệu nội bộ của chính phủ Trung Quốc mà Epoch Times có được gần đây tiết lộ, nhà lãnh đạo Tập Cận Bình đã đích thân chỉ đạo chính quyền Bắc Kinh tập trung nỗ lực để kiểm soát mạng internet toàn cầu, thay thế vai trò mang tầm ảnh hưởng của Hoa Kỳ.
Trong một bài phát biểu vào tháng 1/2017, ông Tập cho biết sức mạnh kiểm soát internet đã trở thành “tâm điểm mới” trong cuộc tranh giành chiến lược quốc gia của [Trung Quốc] và ám chỉ Hoa Kỳ như một “thế lực thù địch” ngăn cản “khát vọng” của chính quyền.
Mục tiêu cuối cùng là Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) kiểm soát tất cả nội dung trên mạng internet toàn cầu, vì vậy chế độ này có thể sử dụng thứ mà ông Tập mô tả là “quyền lực diễn ngôn” đối với các cuộc trao đổi và thảo luận trên trường thế giới.
Ông Tập đã nêu rõ tầm nhìn về việc “sử dụng công nghệ để thống trị internet” nhằm đạt được toàn quyền kiểm soát mọi phần của hệ sinh thái trực tuyến – đối với các ứng dụng, nội dung, chất lượng, vốn và cả nguồn nhân lực.
Nhận xét của ông được đưa ra tại cuộc họp lãnh đạo lần thứ tư của cơ quan quản lý internet hàng đầu của chính quyền, Ủy ban các vấn đề không gian mạng trung ương, ở Bắc Kinh vào ngày 1/4/2017 và được nêu chi tiết trong các tài liệu nội bộ do Chính quyền tỉnh Liêu Ninh ở phía đông nam Trung Quốc ban hành.
Các tuyên bố này khẳng định những nỗ lực của Bắc Kinh trong vài năm qua nhằm thúc đẩy phiên bản Internet độc tài của họ như một hình mẫu cho thế giới.
Trong một bài phát biểu khác được đưa ra vào tháng 4/2016, được trình bày chi tiết trong một tài liệu nội bộ của chính quyền thành phố An Sơn ở tỉnh Liêu Ninh, ông Tập đã tự tin tuyên bố rằng trong cuộc đấu tranh kiểm soát internet, ĐCSTQ đã chuyển từ vai trò phòng thủ thụ động sang vài trò vừa tấn công vừa phòng thủ.
Sau khi xây dựng thành công bộ máy giám sát và kiểm duyệt trực tuyến phức tạp và rộng lớn nhất thế giới, được gọi là Great Firewall hay “Vạn Lý Tường Lửa”, ĐCSTQ dưới thời ông Tập đang chuyển hướng sự kiểm duyệt ra bên ngoài, độc tôn duy nhất một mạng internet Trung Quốc, đi ngược lại với mô hình mở mà phương Tây ủng hộ. Thay vì ưu tiên dòng thông tin tự do, hệ thống của ĐCSTQ tập trung vào việc cung cấp cho nhà nước khả năng kiểm duyệt, theo dõi và kiểm soát dữ liệu internet.
Chống Mỹ
Nhà lãnh đạo Trung Quốc thừa nhận chế độ tụt hậu so với đối thủ Hoa Kỳ – quốc gia thống trị trong lĩnh vực này – trong các khía cạnh chính như công nghệ, đầu tư và tài năng.
Để thực hiện tham vọng của mình, ông Tập nhấn mạnh sự cần thiết phải “quản lý các mối quan hệ trên internet với Hoa Kỳ”, đồng thời “chuẩn bị cho cuộc chiến khó khăn với nước này trong lĩnh vực này”.
Ông Tập nói, các công ty Mỹ nên được chế độ sử dụng để đạt được mục tiêu mà không cần giải thích chi tiết về cách thức thực hiện điều này.
Ông cũng chỉ đạo chính quyền tăng cường hợp tác với châu Âu, các nước đang phát triển và các quốc gia thành viên “Sáng kiến Vành đai và Con đường” của Bắc Kinh, để tạo thành một đối trọng chiến lược chống lại Hoa Kỳ.
Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) là một dự án đầu tư cơ sở hạ tầng lớn do Bắc Kinh khởi xướng nhằm kết nối châu Âu, châu Á, châu Phi và Trung Đông thông qua mạng lưới liên kết đường sắt, đường biển và đường bộ. Kế hoạch này đã bị Hoa Kỳ và các nước phương Tây khác chỉ trích là động cơ để Bắc Kinh gia tăng lợi ích chính trị và thương mại ở các quốc gia thành viên trong khi gây gánh nặng cho các quốc gia đang phát triển với gánh nặng nợ nần chồng chất.
BRI cũng đã thúc đẩy các quốc gia đăng ký các dự án “con đường tơ lụa kỹ thuật số” – những dự án liên quan đến cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin và truyền thông. Ít nhất 16 quốc gia đã ký biên bản ghi nhớ với chế độ làm việc trong lĩnh vực này.
Chiến lược 3 mũi nhọn
Ông Tập đã ra lệnh cho chính quyền Bắc Kinh tập trung vào 3 lĩnh vực quan trọng trong việc theo đuổi việc kiểm soát internet toàn cầu.
Đầu tiên, Bắc Kinh cần có khả năng đặt ra các quy tắc chi phối hệ thống quốc tế. Thứ hai, nó cài cắm những người đại diện của ĐCSTQ vào các vị trí quan trọng trong các tổ chức internet toàn cầu. Thứ ba, chế độ cần giành được quyền kiểm soát đối với cơ sở hạ tầng làm nền tảng cho internet, chẳng hạn như các máy chủ gốc, ông Tập nói.
Máy chủ gốc của Hệ thống tên miền (DNS) là chìa khóa cho liên lạc internet trên khắp thế giới. Nó hướng người dùng đến các trang web mà họ định truy cập. Có hơn 1.300 máy chủ gốc trên thế giới, khoảng 20 trong số đó được đặt tại Trung Quốc trong khi Hoa Kỳ có gấp khoảng 10 lần, theo trang root-servers.org.
Gary Miliefsky, chuyên gia an ninh mạng và nhà xuất bản của Tạp chí Phòng thủ mạng (Cyber Defense Magazine), nói với The Epoch Times, nếu chính quyền Trung Quốc giành được quyền kiểm soát nhiều máy chủ gốc hơn, thì họ có thể chuyển hướng lưu lượng truy cập đến bất cứ nơi nào họ muốn. Ví dụ: nếu người dùng muốn truy cập một bài báo về chủ đề bị Bắc Kinh coi là nhạy cảm, thì máy chủ DNS của chính quyền có thể chuyển người dùng đến một trang giả mạo cho biết bài báo không còn trực tuyến.
“Ngay khi bạn kiểm soát root, bạn có thể giả mạo hoặc giả mạo bất cứ thứ gì. Bạn có thể kiểm soát những gì mọi người nhìn thấy, những gì mọi người không nhìn thấy,” ông nói.
Trong những năm gần đây, chính quyền đã đạt được nhiều tiến bộ trong việc thúc đẩy chiến lược của ông Tập.
Vào năm 2019, gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc Huawei lần đầu tiên đề xuất ý tưởng về một mạng internet hoàn toàn mới, được gọi là New IP (giao thức internet), để thay thế cơ sở hạ tầng đã có tuổi đời nửa thế kỷ làm nền tảng cho web. IP mới được quảng cáo là nhanh hơn, hiệu quả hơn, linh hoạt và an toàn hơn so với Internet hiện tại và sẽ do người Trung Quốc xây dựng.
“Mặc dù IP mới thực sự có thể mang lại một mạng lưới toàn cầu được cải thiện, nhưng cái giá phải trả cho điều đó là sự tự do,” Miliefsky nói.
“Sẽ không có tự do ngôn luận. Và mọi người sẽ luôn bị nghe lén trong thời gian thực. Tất cả những ai tham gia sẽ bị nghe trộm bởi một chính phủ duy nhất,” ông cảnh báo.
Đề xuất được đưa ra tại cuộc họp tháng 9/2019, được tổ chức tại Liên minh Viễn thông Quốc tế (ITU), một cơ quan Liên Hợp Quốc chịu trách nhiệm thiết lập các tiêu chuẩn cho các vấn đề về máy tính và truyền thông hiện do một người tên là Zhao Houlin, quốc tịch Trung Quốc, đứng đầu. IP mới sẽ được đưa ra tranh luận chính thức tại Hội đồng Tiêu chuẩn hóa Viễn thông Thế giới ITU, dự kiến được tổ chức vào tháng 3/2022.
Miliefsky cho biết kế hoạch này không có khả năng nhận được sự ủng hộ rộng rãi giữa các quốc gia, nhưng có thể được các quốc gia độc tài cùng chí hướng như Triều Tiên và sau đó là các quốc gia đã ký kết BRI và đang “vật vã” để trả các khoản vay cho Trung Quốc.
“Điều này sẽ đẩy nhanh sự phân chia Internet, điều mà các nhà phân tích như cựu Giám đốc điều hành Google b- Eric Schmidt, đã gọi là mạng lưới liên kết. Mạng lưới cộng sản và phần còn lại của thế giới,” Miliefsky nói.
Epoch Times đã liên hệ với Huawei để yêu cầu bình luận.
Thâu tóm nhân tài
Theo tài liệu, ông Tập đã ra lệnh cho chính quyền thiết lập 3 hệ thống sinh thái – công nghệ, công nghiệp và chính sách – để phát triển các công nghệ internet cốt lõi.
Việc có được những nhân viên lành nghề là chìa khóa cho kế hoạch này, với việc ông Tập chỉ đạo rằng nhân tài nên được thuê từ khắp nơi trên thế giới. Ông Tập cho biết điều này sẽ được thực hiện thông qua các công ty Trung Quốc.
Ông nói với các công ty Trung Quốc nên chủ động mời các nhân tài cấp cao ở nước ngoài, thành lập các trung tâm nghiên cứu ở nước ngoài và thuê các chuyên gia hàng đầu cả người Hoa và người nước ngoài làm việc cho họ.
Trong khi đó, ông Tập yêu cầu chính quyền thiết lập một hệ thống đào tạo chuyên nghiệp ở Trung Quốc, hệ thống có thể phát triển một cách có hệ thống lực lượng lao động có kỹ năng cao về lâu dài.
Ông cũng chỉ đạo các quan chức ở mỗi cấp chính phủ hướng dẫn các công ty Trung Quốc phát triển kế hoạch kinh doanh của họ phù hợp với các mục tiêu chiến lược của chính quyền và khuyến khích các doanh nghiệp có năng lực đi đầu trong việc phát triển các đổi mới trong công nghệ cốt lõi.
Ông Tập nói: “Các doanh nghiệp phải được giáo dục về nhận thức cấp quốc gia và bảo vệ lợi ích quốc gia. Chỉ khi đó, chính quyền mới hỗ trợ và cho phép sự mở rộng của họ.”
Vì nhân tài và công nghệ quan trọng tập trung ở nước ngoài, nhà lãnh đạo Trung Quốc cũng ra lệnh cho các nhà chức trách hỗ trợ sự phát triển của một nhóm các công ty internet đa quốc gia có thể có ảnh hưởng toàn cầu.
Định hướng Internet sang “vùng đỏ”
Trong bài phát biểu năm 2016, ông Tập đã mô tả tất cả nội dung trực tuyến thuộc ba loại: vùng đỏ, vùng đen và vùng xám.
Nội dung vùng màu đỏ đề cập đến ngôn luận phù hợp với các yêu cầu tuyên truyền của ĐCSTQ, trong khi nội dung vùng màu đen vi phạm các quy tắc này. Nội dung vùng xám là trung lập.
“Chúng ta phải củng cố và mở rộng vùng đỏ và mở rộng ảnh hưởng của nó trong xã hội. Chúng ta phải dũng cảm bước vào vùng đen [và chiến đấu mạnh mẽ] để dần dần thay đổi màu sắc của nó. Chúng tôi phải khởi động các hành động quy mô lớn nhắm mục tiêu vào vùng xám để đẩy nhanh quá trình chuyển đổi của nó sang vùng đỏ và ngăn nó chuyển thành vùng đen.” ông Tập nói trong một bài phát biểu bị rò rỉ vào tháng 8/2013.
Ở bên trong Trung Quốc, ĐCSTQ đã kiểm soát nội dung trực tuyến và ngôn luận luận thông qua hệ thống Vạn Lý Tường Lửa, một bộ máy kiểm duyệt internet khổng lồ nhằm ngăn chặn các trang web nước ngoài và những người kiểm duyệt nội dung bị đảng cho là không thể chấp nhận. Nó cũng thuê một đội ngũ dư luận viên trực tuyến khổng lồ, còn được gọi là “đội quân 50 xu”, để thao túng các cuộc thảo luận trực tuyến. Một báo cáo gần đây cho thấy ĐCSTQ thu hút 2 triệu dư luận viên trả phí trên internet và lôi kéo mạng lưới 20 triệu tình nguyện viên bán thời gian để thực hiện vai trò kiểm soát trực tuyến.
Trong báo cáo tự do internet hàng năm năm 2020, tổ chức Freedom House đã dán nhãn Trung Quốc là nước lạm dụng tự do trực tuyến tồi tệ nhất thế giới trong năm thứ sáu liên tiếp. Các công dân Trung Quốc đã bị bắt vì sử dụng phần mềm để phá vỡ Hệ thống Vạn Lý Tường Lửa và bị trừng phạt vì đăng bình luận trực tuyến gây bất lợi cho chính quyền Trung Quốc. Trong một vụ việc khét tiếng ở giai đoạn đầu của đại dịch, bác sĩ tố giác Lý Văn Lượng đã bị cảnh sát Trung Quốc khiển trách, bị gán tội danh tung tin đồn thất thiệt sau khi ông cố gắng cảnh báo các đồng nghiệp trong một nhóm trò chuyện trên mạng xã hội về một loại virus giống SARS ở thành phố Vũ Hán.
Trong bài phát biểu vào năm 2017, ông Tập cho rằng chính quyền cần phát triển một nhóm lớn hơn những người có ảnh hưởng trực tuyến thuộc vùng đỏ để định hình nhận thức của người dùng internet về ĐCSTQ. Ông cũng kêu gọi mở rộng đội quân 50 xu để hoạt động cả bên trong và bên ngoài mạng internet của Trung Quốc.
Kể từ sau đại dịch COVID-19 bùng phát đến nay, ĐCSTQ đã gia tăng mạnh mẽ các nỗ lực nhằm gây ảnh hưởng đến dư luận trên mạng internet ở nước ngoài. Sử dụng mạng lưới tài khoản khổng lồ định hướng dư luận trên Twitter và Facebook, chính quyền này có thể tuyên truyền và khuếch đại các tuyên truyền và thông tin sai lệch về các chủ đề như đại dịch, căng thẳng chủng tộc ở Hoa Kỳ và việc chính quyền đàn áp người Hồi giáo Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương.
Thiện Thành