Sứ Thanh Hoa thời Cảnh Đức nhà Nguyên có công nghệ chế tác phát triển càng ngày càng thành thục, giới nghệ nhân gọi tắt là “Nguyên Thanh Hoa”. Sứ Thanh Hoa khởi đầu được chế tác vào thời Đường, là một trong những sản phẩm sứ cao cấp Trung Quốc, thuộc loại sứ men màu.
Màu xanh hiện lên nền sứ trắng, những bông hoa xanh biếc yêu kiều, là yếu tố tịnh của “báu vật nhân gian” này.
Sứ Thanh hoa bất kể là dùng chất liệu gì, hoa văn đường nét, thời gian nung hay công nghệ chế tác đều cực kỳ tinh tế. Thông qua nặn bùn, làm phôi, in phôi, vuốt phôi (làm cho đường nét phôi sắc sảo), tráng men bên trong, vẽ phôi, xoa men bên ngoài, khoét đáy cho vừa đủ, vẽ kiểu dáng đáy, tráng men đáy, bọc men vừa đủ, hoàn thành tác phẩm sứ thô, nung sứ, mở lò, … hơn mười mấy công đoạn làm việc.
Thiên nhiên diệu kì, ai ngờ được đất đá có thể được chế thành phôi bùn, phôi bùn lại kinh qua một giai đoạn gia công nữa rồi thay da đổi thịt. Mỗi một sản phẩm sứ đều bắt nguồn từ những người thợ lành nghề nhiều năm kinh nghiệm, tỉ mỉ từng nét vẽ, dù nội dung tranh vẽ không đổi nhưng mỗi một tác phẩm đều mang trên mình đặc điểm sinh mệnh riêng.
Sứ Thanh Hoa còn là “Phép ẩn dụ” tài tình. Thời xưa người đọc sách Thánh Hiền hy vọng có thể “Thanh xuất vu lam” hay “Thắng vu lam”, tức là hậu sinh khả úy, trò có thể giỏi hơn thầy, bước vào con đường làm quan với nguyện vọng “Thanh vân trực thượng” (thẳng tiến mây xanh), khát vọng làm một “thanh thiên” được người dân kính yêu; thậm chí sau này có xếp áo mũ về quê cày ruộng cũng hy vọng có thể “Danh thùy thanh sử” (lưu danh sử sách), “lưu thủ đan tâm chiếu hàn thanh” (lưu lại một tấm lòng son). Rõ ràng, chữ “thanh” (xanh dương) trở thành sức nặng đối với các nhân sĩ lúc bấy giờ.
Cung Thức đời Thanh trong tác phẩm “Đào Ca” tán thưởng sứ Thanh Hoa: “Men trắng hoa xanh một lửa nung thành, hoa từ trong men nở lộ rõ ràng. Có thể hòa cùng sự kỳ diệu của tạo hóa tiên thiên, vô cực tồn tại thái cực sinh”.
Sứ Thanh Hoa tồn tại như một báu vật quý giá, khó trách văn nhân mặc khách vì thế mà tạo nên vô số những áng văn thơ thanh thoát bất hủ.
Sứ Thanh Hoa dù chỉ là vật dụng hay xuất hiện trong nhạc khúc, thảy đều là tâm tình sâu xa của người sáng tạo, thoải mái cùng sơn thủy mà vẩy mực, đậm nhạt theo cung bậc hài hòa. Phẩm vật sứ cổ đặt trước mắt, dù không sờ được, cũng cảm thấy sắc hương tràn đầy tay áo.
Mai Mai, dịch từ Weixin