Trám răng không phải là phương cách để chấm dứt sâu răng vì phòng ngừa sâu răng mới làm giảm được sâu răng. Còn khi để răng bị sâu rồi mới chữa chỉ là đối phó vì lỗ sâu đã trám rồi chỉ là tạm thời làm ngưng sâu răng, nếu không giữ gìn răng miệng sạch sẽ thì sâu răng sẽ tái phát.
- Men răng có độ cứng yếu sẽ bị sâu tái phát nhanh hơn, nhất là ở răng sữa , trẻ em, lổ sâu dù có trám rồi vẫn bị tiếp tục sâu nếu không theo dõi và trám lại.
Đừng để răng bị đau nhức rồi mới đi chữa vì sâu răng đến tủy sẽ làm viêm và chết tuỷ. Răng bị chết tủy phải chữa nội nha, còn gọi là chữa tủy răng.
- Chữa nội nha là bít ống tủy chân răng (Root canal treatment,endodontics) để răng không bị nhiễm trùng nữa. Chữa nội nha tốn kém nhiều hơn trám răng thông thường, mất nhiều thời gian hơn và những trường hợp khó phải có BS chuyên khoa mới làm được (Endodontist, specialist).
- Nếu răng sâu mà không chữa kịp để nhiễm trùng nặng ở gốc răng phải chữa nội nha kèm theo phẫu thuật cắt chóp, nạo nang mới giữ được răng. Tro ng trường hợp răng bể nhiều không bảo tồn được thì phải nhỗ bỏ đi. Răng mất nhiều làm lệch lạc khớp cắn ảnh hưởng đến sức khoẻ, còn phải làm cầu răng, hàm giả thì tốn kém nhiều tiền hơn.
Chất trám tạm Eugenate:
- Khi đến phòng nha khoa, với những bệnh nhân có lổ sâu to, đáy ngà răng mềm gần tuỷ và có thể bị đau, BS thường trám tạm bằng một chất trám tạm (temporary cement) đó là chất ZnO (Oxid kẽm, Zinc oxide) có màu trắng trộn với Eugenol là một tinh dầu có vị cay nồng. Chất trám nầy gọi là eugénate rất lâu cứng phải chờ sau 1 giờ mới tạm cứng, nhưng vẫn còn mềm vì nó là trám tạm (temporary filling) để lần sau BS tháo chất trám ra dễ dàng.
Chất trám vĩnh viễn:
- Trám răng với chất trám amalgam tuy cổ điển nhưng rất bền, miếng trám là hỗn hống của bạc (Ag 65% ) và thủy ngân dễ bị oxide hoá thành đen nên cần phải đánh bóng miếng trám mới sáng bóng. Nếu không được nha sĩ giải thích bệnh nhân thường lầm tưởng đây là chất trám chì, thật ra chì rất độc nên không thể nào đưa vào miệng bệnh nhân được. Bệnh nhân khi được trám với amalgam bạc trong miệng thì sau khi trám 6 giờ chất trám mới cứng 75% , phải sau 24 giờ độ cứng của miếng trám bạc mới đạt tối đa 100% và sau khi trám 1 ngày mới đánh bóng được.
Nếu được trám tốt và giữ gìn răng miệng kỷ lưởng chất trám amalgam có thể tồn tại trên 20 năm trong miệng bệnh nhân. Trong khi đó chất trám thẩm mỹ bằng composite chỉ có thể duy trì trong 5 năm, do đổi màu, bị mòn, bị co rút và bị bong ra
Hiện nay chưa có chất trám nào hàn chặc vào men và ngà răng, nếu có được đó là sự ước mơ của Ngành Nha Khoa:
– Chất trám amalgam bạc gắn vào xoang là nhờ cách đào lỗ sâu (Xoang răng) có ngàm hình đuôi én giống như ngàm của thợ mộc, nghĩa là miệng xoang nhỏ hơn đáy răng. Như vậy miếng trám chỉ tựa sát vào thành xoang chứ không dính, và khi bị bong ra miếng trám vẫn không bị sút (Hình 14)
– Chất trám composite dính vào men và ngà răng nhờ kỹ thuật dán . qua trung gian một lớp keo dán gọi là ponding (adhesive gel). Lớp composite được làm cứng (curing) bằng ánh sáng đơn sắc màu xanh, thời gian để trùng hợp từ 20 giây – 40 giây. Với thời gian chất trám composite sẽ co lại không còn độ bám dính nữa và sẽ bong ra.
– Chất trám composite được xem là thẩm mỹ vì nó hợp với màu của ngà răng, có độ bóng tốt, nhưng với thời gian (từ 2-5 năm) chất trám sẽ đổi màu, mất độ cứng và độ bóng dần dần.
– Khi trám một răng có lỗ sâu to, hoặc chữa tuỷ trên một răng có phần thân còn lại quá yếu nhất là phải gắn thêm chốt kim loại (post screw, pivot) để tăng cường độ bền vững thì việc trám răng không đủ để cho răng chắc. Lúc đó BS nên khuyên bệnh nhân làm một mão răng sứ (Porcelain crown) chụp lên để bảo tồn răng không bị vỡ.
– Chất trám không thể thay thế được men và ngà nên rất dễ bể và dễ sút khi bệnh nhân vẫn có thói quen ăn nhai với thức ăn quá cứng.
– Vì nhu cầu làm đẹp nên bệnh nhân lúc nào cũng đòi hỏi phải trám răng thẩm mỹ, nhưng phải tùy trường hợp, các răng bên trong như là các răng hàm và răng khôn nếu có trám đẹp cũng không nhìn thấy, trong khi chúng ta cần răng chắc để ăn nhai thì tại sao không trám bạc cho chắc chắn và giữ được lâu?
Bs.Trần Ngọc Đỉnh