Những câu nói của Khổng Minh dành cho con cháu

“Người quân tử khi học là phải tĩnh lặng, rồi mới có trí tuệ thực sự để học hỏi, không học thì không có tài năng rộng lớn, không có chí hướng thì cũng không thể thành tài được.” – Khổng Minh Gia Cát Lượng

戒子

1- 君 子 之 行， 靜 以 脩 身， 儉 以 養 德。

2- 非 澹 泊 無 明 志， 非 寧 靜 無 以 致 遠。

3- 夫 學 髹 靜 也， 才 髹 學 也。

4- 非 學 無 以 廣 才，非 靜 無 以 成 學， 慆 慢 則 不 能 研 精。

5- 險 躁 則 不 能 理 性。

6- 年 與 時 馳，意 與 歲 去。遂 成 枯 落。悲 嘆 窮 盧。將 復 何及也

又

1-   夫 酒 之 設，合 禮 致 情，適 體 歸 性。

2-   禮 終 而 退，此 和 之 至 也。

3-   主 意 未 殫，賓 有 余 倦。 可 以 至 醉。 無 致 迷 亂

Phiên âm:

Giới tử:

1-     Quân tử chi hạnh, tĩnh dĩ tu thân, kiệm dĩ dưỡng đức.

2-     Phi đạm bạc vô dĩ minh chí, phi ninh tĩnh vô dĩ chí viễn.

3-     Phù học tu tĩnh giã,tài tu học giả.

4-     Phi học vô dĩ quảng tài,phi tĩnh vô dĩ thành học, thao mạn tắc bất năng nghiên tinh.

5-     Hiểm táo tắc bất năng lí tính.

6-     Niên dữ thời trì, ý dư tuế khứ. Toại thành khô lạc. Bi thán cùng lư. Tương phục hà cập giã ?

Hựu :

1-     Phù tửu chi thiết, hợp lễ trí tình, thích thể quy tính.

2-     Lễ chung nhi thoái,thử hòa chi chí giã.

3-     Chủ ý vị đàn, tân hữu dư quyện. Khả dĩ chí túy. Vô trí mê loạn.

Dịch nghĩa:

Khuyên con :

1- Hạnh của người quân tử là giữ lòng thanh tịnh để sửa mình, giữ tính cần kiệm để dưỡng đức.

2- Không đạm bạc thì không thể sáng cái chí, không yên lặng thì không thể nghĩ được xa.

3- Muốn học thì cần phải thanh tĩnh, muốn có tài năng thì cần phải học.

4- Không học thì không thể mở rộng cái tài, không thanh tĩnh thì học không có thành quả, khinh thường chú giải là không thể nghiên cứu cho tinh thông được.

5- Nói năng tùy tiện và nóng nảy cáu gắt thì không thể bồi dưỡng tính tình.

6- Năm tháng và thời cơ thì qua mau, ý chí và tuổi tác thì một đi không bao giờ trở lại. Chẳng mấy chốc mà thân xác trở nên héo gầy, buồn rầu than thở trong cảnh nghèo khó và cô quạnh, tới đó nghĩ lại sao cho kịp nữa.

Lại khuyên con:

1- Uống rượu làm cho con người thấu đáo cảm tình, thân thể được thảnh thơi, trở về với tính tốt của con người.

2- Xong lễ thì lui ra, đó là đã đạt tới được sự hòa nhã.

3-

Gia Cát Lượng (181-234 sau Công Nguyên) là Thừa Tướng của nước Thục thời hậu Hán, và cũng là một nhà chiến lược nổi danh về chính trị và quân sự. Cuộc đời của ông là vì nước vì dân, khắc phục bản thân để phụng sự công chúng, và đã để lại tấm gương tốt cho hậu thế. Ông dạy con cái phải có chí hướng cao xa. Năm ông 54 tuổi, đã viết quyển sách nổi tiếng là “Giới tử thư” (Sách khuyên bảo con cái) để lại cho đứa con 8 tuổi là Gia Cát Chiêm. Đây là tổng kết kinh nghiệm một đời của Gia Cát Lượng, mà cũng là những yêu cầu của ông đối với con cái: “Hành vi của người quân tử, là phải yên tĩnh mà tu thân, cần kiệm để bồi dưỡng đức, nếu không sống đạm bạc thì không thể có ý chí sáng suốt, nếu tâm không tĩnh lặng thì không thể đạt được những gì cao xa. Người quân tử khi học là phải tĩnh lặng, rồi mới có trí tuệ thực sự để học hỏi, không học thì không có tài năng rộng lớn, không có chí hướng thì cũng không thể thành tài được.” Ông khuyên bảo con cái là phải làm được đến mức tâm yên tĩnh, không ngừng tu thân và tự kiểm điểm chính mình; phải sống cần kiệm, thì mới có thể bồi dưỡng đạo đức và tiết tháo cao thượng của bản thân. Nếu tâm không trong sạch, ít ham muốn, thì không thể làm cho chí hướng của mình được rõ ràng; nếu tâm không an định và tĩnh lặng, thì không thể thực hiện cái lý tưởng to lớn, cao xa của mình. Muốn thực hiện lý tưởng thì cần phải không ngừng học tập tri thức, chỉ có tĩnh tâm, khắc khổ, mới có thể học được tri thức thật sự, không có ý chí kiên định, thì không thể thành công được.

Gia Cát Lượng đặt nhiều hy vọng đối với con cái. Sau này, con của ông ta đều coi nhẹ danh lợi, một lòng tận trung báo quốc, vì quốc gia xã tắc mà cống hiến cuộc đời, đây chính là giá trị và ý nghĩa của việc giữ “tâm tĩnh lặng” và “chí hướng cao xa”.

Thư nhắc nhở cháu trai của Gia Cát Lượng

Một người cần phải có chí hướng cao thượng lớn lao, ngưỡng mộ những bậc thánh hiền, từ bỏ ham muốn và tất cả những gì cản trở sự tiến bộ của một người. Chỉ có theo con đường đó, anh ta mới có thể đạt được hoài bão và chân chính thay đổi từ bên trong. Một người phải có thể thích ứng với mọi hoàn cảnh, không để tâm đến bề ngoài, lắng nghe người khác, từ bỏ ngờ vực và tính hẹp hòi. Khi ấy, người đó chẳng phải lo rằng mục đích không đạt được. Nếu một người không mạnh mẽ và kiên định, tâm hồn không thành thật khảng khái, thì anh ta sẽ không thành công, bị cuốn theo thói tục, trở nên tầm thường và bị ràng buộc bởi dục vọng. Người như thế sẽ vĩnh viễn là hạng phàm phu tục tử, hay thậm chí trở thành người dung tục.

Theo ledinhtoc.com