Ngân hàng thu lợi ‘khủng’ từ phí dùng thẻ

Nhiều máy ATM thường chỉ có tiền mệnh giá nhỏ – Ảnh: Diệp Đức Minh

Các khoản phí như vậy đem lại nguồn lợi cực lớn cho nhiều ngân hàng (NH).

Hiện được sử dụng phổ biến nhất là thẻ ghi nợ trả trước mà người dân quen gọi là thẻ ATM. Hầu hết NH đang áp dụng phí rút tiền mặt, nếu rút 5 triệu đồng/lần, cùng hệ thống NH thì phí là 1.100 đồng; nếu rút tiền ở máy NH khác, phí là 3.300 đồng. Thoạt nhìn, người dùng thẻ có cảm giác mức phí này không cao nếu thực sự mỗi lần cần, người dùng thẻ có thể rút đủ số tiền của mình. Tuy nhiên, trong thực tế, rất nhiều máy ATM của các ngân hàng thường xuyên rơi vào tình trạng thiếu tiền mệnh giá lớn, nhất là loại 500.000 đồng, chủ yếu chỉ có loại mệnh giá 100.000 đồng, 50.000 đồng. Vì vậy người dùng thẻ phải rút tiền nhiều lần mới đủ nhu cầu của mình. Và phí cứ đều đặn tính trên số lần rút tiền. Tình trạng như vậy khiến khách hàng có quyền đặt câu hỏi việc nhiều máy ATM chủ yếu có tiền mệnh giá thấp là thủ thuật mà các NH đang dùng để thu lợi?

Bà Đoàn Ánh (một giáo viên tiểu học ở Q.Bình Thạnh, TP.HCM) bức xúc phản ánh: “Lương giáo viên mỗi tháng chỉ khoảng 4 triệu đồng nhưng chẳng mấy khi rút một lần hết số tiền này dù hạn mức rút là 5 triệu đồng. Thường thì tôi phải rút 2 – 3 lần mới đủ số tiền này, vì vậy phải chịu 2 – 3 lần phí”. Một độc giả là anh Nam (ngụ Q.3, TP.HCM) cho hay cách đây vài ngày, anh cần rút 3 triệu đồng trong tài khoản, và phải rút 2 lần, mỗi lần 1,5 triệu đồng, mất phí 2.200 đồng.

Rất nhiều người dùng thẻ được hỏi đều cho biết tình trạng trên gây ra nhiều bực mình. Thậm chí đến mức vào năm 2013, một khách hàng của Vietcombank là ông Phạm Văn Quang (TP.HCM) đã nộp đơn kiện NH này ra tòa. Cụ thể ông Quang muốn rút 15 triệu đồng trong thẻ ATM nhưng phải rút đến 8 lần (chịu phí 8.800 đồng), mỗi lần chỉ rút được 1,75 triệu đồng, toàn mệnh giá 50.000 đồng. Ông Quang bức xúc cho rằng Vietcombank cố tình nạp vào máy ATM loại tiền mệnh giá 50.000 đồng để buộc khách hàng phải rút nhiều lần, nhằm thu được nhiều phí. Ông Quang khởi kiện Vietcombank chỉ để đòi lại 5.500 đồng phí. Vụ kiện không được tòa thụ lý, tuy nhiên ông Quang cho biết ông sẽ tiếp tục kiện.

Đặc biệt, có rất nhiều loại phí được các NH tận thu như phí khiếu nại và yêu cầu kiểm tra giao dịch, mức thu từ 50.000 – 200.000 đồng trong trường hợp xác định chủ thẻ có lỗi trong giao dịch; có NH thu phí 9.900 đồng/tháng nếu số dư duy trì tài khoản bình quân tháng nhỏ hơn 200.000 đồng; phí tin nhắn từ 5.500 – 11.000 đồng/tháng; phí vấn tin, in sao kê ngoài hệ thống, phí cấp bản sao hóa đơn giao dịch, phí đối với chủ thẻ rút tiền trong vòng 2 ngày kể từ ngày nộp tiền mặt vào tài khoản hoặc nhận từ ngân hàng khác chuyển đến là 0,03% (tối thiểu 10.000 đồng, tối đa 1 triệu đồng); phí nộp tiền vào tài khoản thực hiện ở chi nhánh khác tỉnh thành với chi nhánh mở tài khoản là 0,01% (tối thiểu 10.000 đồng, tối đa 300.000 đồng)…

Nguyên tổng giám đốc một NH lớn thừa nhận, việc phát triển dịch vụ NH bán lẻ, đặc biệt dịch vụ thẻ mang lại nguồn lợi khá tốt cho hệ thống NH. Một ví dụ nhỏ, với dịch vụ SMS, chủ thẻ mỗi tháng trả 10.000 đồng, NH phát triển lượng khách hàng lên 1 triệu thẻ và mỗi tháng sẽ thu về 10 tỉ đồng, mỗi năm 120 tỉ đồng.

Theo số liệu của Ngân hàng Nhà nước VN (NHNN), hiện đang có khoảng 50 tổ chức phát hành thẻ với số lượng trên 77,3 triệu thẻ NH. Có thể thấy chỉ cần 50% số lượng thẻ này hoạt động, với lượng tiền tối thiểu duy trì tài khoản thẻ là 50.000 đồng thì số tiền chủ thẻ để ở NH đã lên hơn 1.900 tỉ đồng. Trong số các thẻ hoạt động, chỉ cần 1 thẻ có giao dịch rút tiền 1 lần/tháng, phí rút tiền 1.000 – 3.000 đồng/lần, NH đã thu được từ 38,6 tỉ – 115,95 tỉ đồng/tháng, tương đương 463,8 tỉ – 1.391,4 tỉ đồng/năm; với phí dịch vụ SMS từ 5.000 – 10.000 đồng/tháng, NH thu về 193,25 tỉ – 386,5 tỉ đồng/tháng, tương đương 2.319 – 4.632 tỉ đồng/năm… Nếu tính đầy đủ tất cả các loại phí, con số thu được của hệ thống NH sẽ rất lớn.

Một chuyên viên về tài chính NH là ông Huỳnh Trung Minh nhận xét: Các NH hiện nay đang tập trung triển khai nhiều loại phí, tình trạng này sẽ gây tác dụng ngược đối với chủ trương hạn chế dùng tiền mặt của NHNN. Chẳng hạn với công nhân lãnh lương qua tài khoản, thay vì chỉ rút tiền mặt khi cần họ sẽ rút hết một lần do sợ bị thu phí mỗi lần rút tiền. Có thể thông cảm là các NH phải đầu tư hệ thống hạ tầng, công nghệ thông tin để phục vụ người sử dụng thẻ, thế nhưng các loại phí hiện nay là quá nhiều, gây ngán ngại cho người sử dụng thẻ, tác động không tốt đến chủ trương khuyến khích người dân giao dịch qua NH, hạn chế sử dụng tiền mặt.

Không nên thu phí rút tiền nội mạng TS Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính, cho biết: “Ở nước ngoài, chủ thẻ khi rút tiền từ tài khoản của mình không phải mất một loại phí gì bởi NH đã được sử dụng nguồn tiền với lãi suất thấp của khách hàng. Chỉ khi chủ thẻ rút tiền ở NH khác mới phải tốn phí khoảng 2 USD/giao dịch. Theo tôi, NH trong nước không nên thu phí đối với chủ thẻ nội mạng hoặc miễn phí rút tiền đối với chủ thẻ có số dư bình quân hằng tháng ở mức thấp. Các NH nên tăng tính tiện ích cho chủ thẻ, thu lợi nhờ số lượng khách hàng lớn chứ không nên nhằm vào chuyện thu phí trên số khách hàng hiện có. Đó thực sự chỉ là cách làm ngắn hạn mà thôi”.