Mỹ: TQ không thể “xây nên chủ quyền” ở Biển Đông

Ngày 13.5, một quan chức cấp cao Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay Ngoại trưởng Mỹ John Kerry sẽ khiến Trung Quốc “hết hoài nghi” về cam kết của Washington đảm bảo tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông trong chuyến công du tới Bắc Kinh vào cuối tuần này.

Ngoại trưởng Kerry sẽ có chuyến công du sang Trung Quốc vào thứ Bảy tuần này để chuẩn bị cho Đối thoại Kinh tế và Chiến lược Mỹ-Trung thường niên diễn ra vào tháng tới ở Washinton, cũng như cho chuyến thăm Mỹ vào tháng 9 của ông Tập Cận Bình.

Quan chức ngoại giao trên cho biết trong chuyến công du và gặp gỡ các lãnh đạo Trung Quốc, trong đó có Chủ tịch Tập Cận Bình, ông Kerry sẽ cảnh báo rằng hành động xây đảo nhân tạo của Trung Quốc trong vùng biển tranh chấp có thể gây hậu quả tiêu cực cho ổn định của khu vực và cho quan hệ với Mỹ.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry

Hôm thứ Ba, một quan chức quốc phòng Mỹ cũng cho hay Lầu Năm Góc đang xem xét đưa máy bay, tàu chiến áp sát khu vực 12 hải lý quanh các hòn đảo nhân tạo mà Trung Quốc đang xây dựng trên Biển Đông để đảm bảo quyền tự do đi lại trên biển cho tàu thuyền qua khu vực này.

Phát biểu trong một phiên điều trần trước Thượng viện Mỹ, Thứ trưởng Quốc phòng David Shear khẳng định Mỹ có quyền qua lại trong những vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền phi pháp, đồng thời nhấn mạnh Mỹ cam kết “có hành động hiệu quả và thích hợp” nếu Trung Quốc có ý đồ quân sự hóa các đảo nhân tạo.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đã phản ứng lại bằng cách bày tỏ “quan ngại sâu sắc” và yêu cầu Mỹ làm rõ về tuyên bố trên.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh nói rằng tự do hàng hải “không có nghĩa là tàu và máy bay quân sự nước ngoài có thể tùy tiện tiến vào lãnh hải hay không phận của nước khác”, mặc dù Trung Quốc không hề có chủ quyền hợp pháp đối với các hòn đảo nhân tạo được họ xây dựng trên những bãi đá, rặng san hô chiếm đóng của Việt Nam.

Hành động xây đảo nhân tạo phi pháp không đem lại bất cứ giá trị chủ quyền nào cho Trung Quốc trên Biển Đông

Quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cũng nhấn mạnh rằng việc xây dựng các hòn đảo nhân tạo trên những rặng san hô nửa nổi nửa chìm sẽ không đưa lại cho Trung Quốc bất cứ quyền chủ quyền lãnh thổ nào và khẳng định Trung Quốc “không thể xây nên chủ quyền”.

Quan chức này nói: “Ngoại trưởng Kerry sẽ cho những người đối thoại phía Trung Quốc hết hoài nghi về việc Mỹ vẫn cam kết đảm bảo tự do hàng hải và thực thi các quyền hợp pháp trong việc bay qua và đi lại trên đại dương”.

Theo đó, ông Kerry sẽ “nhấn mạnh những hậu quả rất tiêu cực đối với hình ảnh và quan hệ của Trung Quốc với các nước láng giềng và với Mỹ” từ những nỗ lực xây đảo và cách hành xử nói chung của Bắc Kinh trên Biển Đông.

Mỹ đang xem xét điều tàu chiến, máy bay áp sát những hòn đảo nhân tạo của Trung Quốc. Ảnh minh họa

Theo một số chuyên gia phân tích quốc tế, việc Trung Quốc ráo riết xây dựng các đảo nhân tạo và cả đường băng quân sự trên các bãi đá có thể là một động thái nhằm chuẩn bị cho việc thiết lập khu vực nhận diện phòng không (ADIZ) trên Biển Đông, tương tự như những gì họ đã làm trên biển Hoa Đông năm 2013.

Tư lệnh lực lượng quân đội Mỹ ở Thái Bình Dương, Đô đốc Samuel Locklear cũng cho rằng Trung Quốc có thể sẽ triển khai các trạm radar và hệ thống tên lửa phòng không ra các hòn đảo nhân tạo này để thực thi ADIZ ngay sau khi họ tuyên bố thành lập khu vực như vậy.

Hãng tin Reuters cho rằng động thái của Mỹ đưa tàu chiến, máy bay áp sát đảo nhân tạo Trung Quốc là một “nước cờ cao tay” thách thức trực tiếp đến nỗ lực gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc trong khu vực tranh chấp bằng cách mở rộng lãnh thổ thông qua hoạt động xây đảo nhân tạo.