Không muốn gửi quân đội tới Iraq, Washington đang cố gắng kêu gọi các nhóm vũ trang dòng Sunni cùng một số bộ tộc chống lại chiến binh Nhà nước Hồi giáo (ISIS) thông qua cuộc vận động “Thức tỉnh” như đã từng làm với al Qaeda sáu năm về trước.
“Mỹ đang rất nỗ lực vận động nhiều bên”, Jams Jeffey, nhà ngoại giao từng là cựu chiến binh, đồng thời cựu đại sứ của Mỹ tại Iraq từ năm 2010-2012, cho biết.
Ông Jams cho biết, “Mỹ đã tới các cuộc gặp ở Arbil và Amman”, ám chỉ đàm phán giữa các quan chức Mỹ với những tộc người tại nhiều thủy phủ thuộc vùng trung lập Kurdistan và nước láng giềng Jordan.
Đây là một kế hoạch không hề dễ dàng, vì đối với nhiều người Sunni, cuộc vận động “Thức tỉnh” là một thất bại và sự phản bội. Ngoài ra, họ coi việc mở rộng của Nhà nước Hồi giáo dòng Sunni về phía bắc và tây Iraq là điều không tệ hại lắm, mặc dù tổ chức này giết người hàng loạt.
Quan chức Mỹ và Iraq cho biết, kế hoạch này không phải để hâm nóng chiến dịch Thức tỉnh, mà nhằm biến người Sunni thành “Vệ binh Quốc gia”, một lực lượng an ninh có ý định phân cấp quyền lực từ Baghdad, để giúp người Sunni chống áp bức từ lực lượng người Shi’ite đang chiếm đa số.
Mỹ và các quan chức Iraq đã thất hứa khi muốn giành sự ủng hộ của các tộc người thiểu số Thay vào đó, các lãnh đạo của các dân tộc này lại trở thành mục tiêu săn đuổi của cả nhóm thánh chiến (Jihad) và người Shi’ite đang cầm quyền ở Iraq.
Gần đây, đợt không kích của Mỹ và Iraq vào các mục tiêu của Nhà nước Hồi giáo đã không mấy tác dụng bởi vì rất khó phân biệt giữa nhiều mục tiêu. Chính quyền địa phương cho biết, đợt không kích gần nhất đã dội bom vào khu dân cư, mặc dù đã có cảnh báo về việc này.
Tuy nhiên, Mỹ, các quan chức Iraq và các nhóm dòng Sunni tại Iraq vẫn đang trong tiến trình đàm phán, quan chức an ninh của Iraq và Hoa Kỳ cho biết.
“Người Mỹ vẫn đang đàm phán với các nhóm Sunni Iraq. Họ hiện diện rất nhiều tại Amman”, một nhà ngoại giao giấu tên cho biết.
Cuộc đàm phán với các nhóm nổi dậy từng sát hại lính Mỹ đang là chủ đề được bàn cãi ở Hoa Kỳ cũng như tại Iraq, nơi vài tộc người Shi’ite chiếm đa số đang lo ngại Washington sẽ hỗ trợ quân sự cho người Sunni.
Bùi Hương, Công Lý (Theo Reuters)