Để an ủi người khác, người ta thường dùng đến “cảm đồng thân thụ” để biểu đạt sự đồng cảm. Tuy nhiên, người mắc phải căn bệnh hiếm gặp “mirror-touch synesthesia” (tạm dịch: “cảm ứng gương soi”), có thể cùng người khác “đồng cảm một cách chân thực” nhất.
Bác sĩ Joel Salinas, nhà thần kinh học ở Massachusetts – Mỹ nói rằng, anh đã có những triệu chứng như thế từ khi còn rất nhỏ, nó khiến anh giống như một tấm gương, có thể phản chiếu tình trạng thể chất của người khác lên thân của chính anh. “Khi tôi nhìn thấy người khác ôm nhau, tôi cảm thấy được ôm; khi tôi thấy người khác bị thương, tôi cũng có cảm giác đau đớn.”
“Mirror-touch synesthesia” là một căn bệnh rất hiếm gặp. Nói một cách đơn giản, người mắc phải bệnh này gần như hoàn toàn có thể cảm nhận cảm giác mà một người khác đã từng trải qua, ngay cả khi bản thân chưa thực sự trải qua điều tương tự, đó là một “cảm ứng gương soi” được tái hiện gần như hoàn toàn.
Mỗi người hoặc nhiều hoặc ít đều có điểm “liên kết cảm giác”, ví như nhìn thấy người khác gõ vào răng, hoặc bị bóng đập vào mặt, tất cả chúng ta đều có một loại cảm giác “đau”. Tuy nhiên, trên cơ thể của Bác sĩ Joel Salinas, loại giao cảm này vô cùng mạnh mẽ, mạnh mẽ đến mức gần như có thể cảm nhận được hoàn toàn.
Joel nhớ lại một lần trải nghiệm ở trường y: “Tôi nhớ một bệnh nhân không may buộc phải cắt cụt một cánh tay. Cảm giác giống như cánh tay của tôi bị cắt vậy. Cảm giác rất chân thật, tôi thậm chí có thể cảm nhận thấy mình đang chảy máu”.
Hơn thế nữa, khi nhìn thấy một người nào đó sắp chết, anh có thể cảm thấy chính cơ thể mình đang trải qua một quá trình “kỳ lạ”, có thể cảm thấy sự lạnh lẽo của nhà xác, thậm chí có thể cảm thấy lồng ngực của mình đang dần dần co lại, hơi thở của mình càng lúc càng yếu dần. Lúc này, anh phải rời xa hiện trường ngay lập tức, dùng những hình ảnh khác để kích thích bản thân, phân tán sự tập trung, nhận thức lại rằng mình vẫn còn sống…
Một người có thể hoàn toàn cảm nhận được nỗi đau của người khác, trùng hợp lại trở thành bác sĩ trị bệnh cứu người. Trải nghiệm kỳ diệu của bác sĩ Salinas, phải được kể lại từ thời thơ ấu của anh.
Khi còn nhỏ, Salinas không cảm thấy là mình bất thường, cũng không biết rằng nhận thức về thế giới của mình thực sự khác với những người khác. Ở trường mầm non, khi anh nghe thấy nhiều âm thanh khác nhau, các màu sắc và con số khác nhau sẽ xuất hiện trong tâm trí. Ví dụ, khi nghe thấy âm thanh của chuông reo, trong tâm trí sẽ xuất hiện màu xanh da trời và màu vàng, trong nhận thức của anh, số đối ứng với màu vàng phải là “1”.
Anh cũng đặc biệt rất thích những cái ôm, bởi vì những cái ôm không chỉ khiến anh cảm thấy ấm áp và an toàn, mà còn khiến anh có nhận thức, có thể cảm nhận được màu xanh xám, cũng như đối ứng là số “4”. Vì vậy, anh thường ôm bạn học của mình, và các bạn cùng lớp đều cảm thấy không thể giải thích được.
Anh không nhận thức ra mình khác biệt với mọi người, chỉ cảm thấy trải nghiệm “liên kết cảm giác” này quá mệt mỏi. Để loại bỏ việc khi nhìn thấy người khác khó chịu bản thân cũng thấy đau đớn này, anh đã nghĩ ra một phương pháp hay: xóa bỏ nỗi đau cho người khác.
Đến trung học, anh bắt đầu say mê việc chữa bệnh cho người khác. Anh nghĩ, để bản thân không ngừng cảm thấy tốt hơn, cần phải chọn công việc chữa bệnh, đó là công việc phù hợp nhất, không gì hơn là làm bác sĩ!
Vậy là, với số điểm xuất sắc anh đã được nhận vào trường đại học y khoa, trở thành một sinh viên ngành y. Vào trường y, anh vẫn nghĩ rằng những người khác trên thế giới này đều có trải nghiệm giống anh, chỉ cần là con người, khi nghe âm nhạc đều có thể cảm nhận được màu sắc và con số, nhìn trải nghiệm của người khác, bản thân cũng có thể đồng cảm.
Sự thật chỉ được hé mở phần nào cho đến năm 2005, khi trường đại học tổ chức một chuyến đi đến Ấn Độ. Vào thời điểm đó, một bạn học trong trường y khoa, đã cảm khái khi đối mặt với nhiều màu sắc khác nhau trên đường phố Ấn Độ: “Tôi nghe nói rằng có những người khi nhìn thấy một màu sắc, từ ngữ sẽ xuất hiện trong não của họ”.
Salinas tình cờ trả lời một câu: “Đây không phải là nhận thức bình thường sao? Mọi người đều thế này mà!”
Đột nhiên, người bạn học quay đầu lại, nhìn anh như tìm thấy một miền đất mới: “Đây không phải điều tất cả mọi người đều có, đây là trường hợp đặc biệt…”
Vào thời điểm đó, lần đầu tiên thế giới trong mắt Salinas hiện ra một hình tượng khác. Lẽ nào người khác đều không cảm thấy giống anh sao? Bản thân anh có thật sự là một người đặc biệt?
Khi anh tham gia thực tập về phẫu thuật não, anh đã hoàn toàn nổi bật lên. Khi đó, một thiếu niên có khối u huyết quản lành tính lớn trong não, bác sĩ muốn loại bỏ khối u khỏi não của thiếu niên, đó là lần đầu tiên Salinas cảm thấy thân thể mình tê liệt tột độ, cảm nhận sự đau đớn dữ dội trước giờ chưa từng có. Như thể não anh bị dao mổ cắt. Anh đau khổ tột cùng theo dõi toàn bộ quá trình, rồi lao vào phòng vệ sinh nôn mửa không ngừng.
Năm 2007, anh đến thăm tiến sĩ Ramachandran – chuyên gia thần kinh học hàng đầu, tiến sĩ Ramachandran đã sắp xếp một loạt các xét nghiệm, và xác nhận rằng Salinas đang mắc phải căn bệnh hiếm gặp “mirror-touch synesthesia”.
Ít nhất 1,6% đến 2,5% người bình thường có các triệu chứng tương ứng, chỉ khác nhau ở mức độ nghiêm trọng. Chứng “liên kết cảm giác” này được coi là một căn bệnh có lịch sử không dài, năm 2005 mới báo cáo trường hợp xác nhận đầu tiên.
Bản thân Salinas là một trong những trường hợp đầu tiên được phát hiện, sau khi biết về căn bệnh của mình, cuối cùng Salinas đã chọn hướng nghiên cứu cho riêng mình, là thần kinh học, tập trung nghiên cứu về chứng “liên kết cảm giác”. Trong lĩnh vực này, anh vừa là nhà nghiên cứu, vừa là đối tượng được nghiên cứu.
Trải qua nhiều năm nghiên cứu, bản thân Salinas đã hiểu sâu sắc về chứng “liên kết cảm giác” này: “Mỗi người trong chúng ta đều có một hệ thống phản chiếu tâm lý, bộ não sẽ xây dựng một thực tế ảo 3D cho chúng ta bất cứ lúc nào và ở bất cứ đâu, nhưng chúng ta không dễ nhận ra nó”.
Các nhà khoa học cũng đã phát hiện, mỗi chúng ta sinh ra đều có khả năng “liên kết cảm giác”. Nghiên cứu mới nhất cho thấy, trẻ sơ sinh liên kết các hình dạng khác nhau với các màu sắc khác nhau. Loại hỗn hợp nhận thức trong não này, theo sự phát triển của não bộ, sẽ tự động loại bỏ các kết nối thần kinh cảm giác mà nó cho là “không cần thiết”, được tạm gọi là “hiệu ứng mũi tên”.
Những người mắc chứng “mirror-touch synesthesia”, trong cuộc sống đã gặp phải những mức độ đau đớn và trầm cảm khác nhau. Tuy nhiên, ở Salinas, nó đã trở thành một lợi thế. Anh có khả năng cảm nhận hoàn toàn nỗi đau của bệnh nhân, điều này khiến anh trở thành một bác sĩ kiên nhẫn nhất, tận tâm trị bệnh nhất. Đồng thời, quá trình điều trị cho người bệnh, cũng có thể tự xoa dịu cơn đau “liên kết cảm giác” của mình.
Anh chữa bệnh cho người khác đồng thời cũng là chữa bệnh cho chính mình. Chính như Salinas đã nói, “mirror-touch synesthesia” là một món quà mà Thiên Đường dành cho anh.
Thiên Bình