Gần như tách biệt khỏi thế giới ồn ào hiện đại bên ngoài, sẽ không ngoa nếu gọi Tham Khoun Xe là chốn Bồng Lai Tiên Cảnh hạ giới, nơi đây có hang động sông, rừng già lớn nhất thế giới – nơi người dân địa phương truyền miệng rằng các bậc tiên nhân thoát tục linh thiên đang canh giữ.
Tham Khoun Xe là điểm đến tuyệt vời cho các hoạt động thám hiểm, khám phá ở Lào nhờ những hang động lớn, cấu trúc độc đáo, sông ngầm và rừng già. Nơi đây còn được gọi với tên Xe Bang Fai, là hang động sông rộng lớn nằm cách xa tỉnh Khammouane miền Trung nước Lào.
Hang bắt nguồn từ núi Annam Trung Sun ở biên giới Việt – Lào, băng qua cao nguyên Nakhai và chảy ra sông Mekong. Cao nguyên Nakhai hình thành từ những dãy lớp đá cát và carbon lớn được hoà tan bởi dòng sông để tạo nên hang động Tham Khoun Xe như ngày nay, với chiều dài kênh ngầm khoảng 7 km.
Hang được phát hiện bởi một nhóm nhà khám phá người Pháp Paul Macey vào năm 1905 và một lần nữa được khám phá thêm vào năm 1995.
Theo báo cáo của đoàn thám hiểm cho biết, hang Tham Khoun Xe là một đoạn ngầm của dòng sông Xe Bang Fai, là một trong những hang động sông lớn nhất thế giới với những hang động khổng lồ cao 120 m, rộng 200 m và có nhiều cấu tạo địa chất đầy ấn tượng.
Trước khi các nhà khám phá phát hiện, hang động sông này được người dân địa phương Lào sử dụng để đánh bắt cá trên vùng hạ lưu và cửa hang, trong khi một số khu vực tường đá nhỏ là nơi tuyệt vời để cư dân ở đây nuôi và thu hoạch chim yến.
Tuy nhiên, 90 năm sau đó không có nỗ lực nào cho các cuộc khám phá thám hiểm hang động nữa, vì không rõ lý do gì mà nơi đây đã đóng cửa. Đến năm 2005 – 2006, nơi này cuối cùng cũng được mở cửa dành cho các du khách tây chèo thuyền kayak khám phá hang động. Từ đó, nhiều đoàn thám hiểm từ Pháp và Bắc Mỹ thực hiện nhiều chuyến hoạt động nghiên cứu khu vực này.
Mãi cho đến năm 2008, Tham Khoun Xe mới được tái khám phá bởi một nhóm các nhà nghiên cứu, thám hiểm đến từ National Geographic, từ đó nơi đây trở nên nổi tiếng trên thế giới.
Lối vào hang động có mái vòm cao 60m ở khu vực rộng lớn như một kháng đài vòng cung hình bậc thang cao hơn 150m. Các khúc sông trong hang động rộng khoảng 76m và cao 53m, nhưng ở một số khu vực rộng có nơi vượt quá 100m.
Chiều dài khúc sông lớn nhất được phát hiện là 200m. Đường thông qua hang sâu khoảng 4-12m. Nhiều nơi có măng đá và thạch nhũ cao hơn 20 m và có một ít ngọc trai được tìm thấy trong hang với đường kính 32 cm.
Trong hang có cả một cánh rừng xanh tốt phát triển mạnh ở lối vào cửa hang, màu xanh tươi của cây rừng tương phản với màu trắng, màu cam của những dải ruộng bậc thang, tạo nên những mảng màu sắc độc đáo, tinh tế trên những bức tường đá vôi.
Hang Tham Khoun Xe rất bí ẩn và diệu kỳ, sẽ khó để bạn có thể phát hiện ngay từ cái nhìn đầu tiên, đó là lý do người dân nơi đây tin rằng có những linh hồn sống đang ở trong sông ngầm, nơi bảo vệ dân làng.
Tương truyền kể rằng, có một hôm người dân bỏ quên những dụng cụ âm nhạc bị hư của mình lại cửa hang và sáng hôm sau, những thiết bị ấy đã được sửa và hoàn toàn có thể sử dụng. Những người bảo vệ linh hồn sẽ cứu giúp người dân ở đây mỗi khi họ ngã từ vách đá, vì thế nơi đây chưa có một ai chết.
Cũng chính vì thế mà dân địa phương coi thường mức độ an toàn cũng như không cảnh báo du khách đội mũ bảo hiểm khi chèo thuyền trong hang. Tuy nhiên, thay vào đó, hàng năm dân làng đều tổ chức thờ cúng những “đấng bảo vệ linh hồn” của hang động ngay tại cửa hang để cầu sự an toàn cho người dân và du khách.
Ngoài việc chiêm ngưỡng vẻ đẹp của hang động chính, khám phá các loài động thực vật hoang dã ở khu bảo tồn quốc gia Hin Nam Nor cũng là một trải nghiệm tuyệt vời. Bên cạnh đó, chèo thuyền kayak khám phá hang động, tản bộ ở một số khu vực khô… Nếu bạn tự chèo thuyền thì có thể liên hệ đi cùng với một hướng dẫn viên du lịch địa phương, để chuyến đi của bạn thêm phần thú vị và an toàn hơn.
Tour ngắn ngày: Đi thuyền trong hang động khoảng 300 m và leo trèo để ngắm vẻ đẹp quyến rũ của lòng hang Balcony. Ngoài ra, du khách có thể mất khoảng 1 giờ để đi bộ qua các vũng bùn hay leo trèo lên cao ngắm toàn cảnh vẻ đẹp của hang.
Tour dài: Thưởng thức các chuyến đi dạo bằng thuyền suốt hành trình dài 2km trong lòng hang, sau đó quay lại hang Balcony để khám phá. Tour này thích hợp cho du khách thích phiêu lưu và muốn lắng nghe những âm thanh dữ dội từ ghềnh thác…
Du khách nên đến tham quan hang Tham Khoun Xe vào mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4, thời gian này nước trong xanh rất đẹp. Tránh đi vào các tháng mùa mưa, từ tháng 6 đến tháng 10, vì nước sông chảy xiếc, có thể gây nguy hiểm và khó có thể tiếp cận được. Thế nhưng, nếu du khách đi thuyền từ làng Pak Pha Nang thì có thể đến hang động tham quan bất cứ mùa nào trong năm.
Bruce Phan – theo iVivu/Awaken