IS thắng như chẻ tre, phương Tây bất lực

Ảnh minh họa.

Cuộc chiến chống khủng bố Hồi giáo, hay đúng hơn là chiến thắng của đối phương, là thời sự nổi bật nhất trên báo chí Pháp hôm 22/5/2015, RFI điểm lại.

Biệt kích Pháp tiêu diệt hai thủ lĩnh thánh chiến ở Mali trong số này có thủ phạm giết hai phóng viên của RFI (Đài phát thanh Quốc tế Pháp) năm 2013. Chiến thắng này đăng trên trang nhất của Le Monde trở nên nhỏ bé, vô nghĩa bên cạnh những chiến thắng liên tục của khủng bố: Thành phố cổ Palmyra của Syria rơi vào tay Nhà nước Hồi giáo.

Cổ thành Palmyra, di sản thế giới, lọt vào tay chiến binh nhóm Nhà nước Hồi giáo gây xúc động trên thế giới. Cũng như quân đội Irak rút bỏ Ramadi vài hôm trước, lực lượng phòng thủ của Syria, ngày 20/5/2015 cũng tháo lui không chiến đấu bỏ thành phố chiến lược cho Hồi giáo cực đoan. Chế độ Bachar al Assad bị đe dọa trầm trọng nhưng Tây phương cũng hoang mang vì vô kế khả thi.

“Trước đà tiến của quân thánh chiến, Washington hoài nghi chiến lược của mình”, tựa của Le Monde. “Daesh (tên tiếng Ả Rập của Nhà nước Hồi giáo) luôn chiến thắng” , nhận định của La Croix. “Làm chủ Palmyra, Nhà nước Hồi giáo thách thức cả Damas lẫn Tây phương”, tựa của Le Figaro.

Bên cạnh bức ảnh chụp khu di tích xây dựng từ thế kỷ thứ 18 trước Công nguyên, nhật báo Le Figaro nhận định: chiếm được ngã tư chiến lược này, Nhà nước Hồi giáo kiểm soát phân nửa lãnh thổ Syria và nối liền với lãnh thổ Iraq. Trước đó, tổ chức cực đoan này đã đánh chiếm thành phố chiến lược Ramadi chỉ cách thủ đô Bagdad có 100 km.

Theo Le Figaro, tại Syria, chế độ Bachar al Assad suy yếu, bị ép buộc phải lui về cố thủ vùng hữu ích gồm thủ đô Damas, khu vực sát biên giới với Liban, thành trì của lực lượng Hezbollah, do Iran hậu thuẫn và đang tiếp tay với quân đội Syria trên chiến trường.

Tại Damas, chế độ tin chắc là những nước đứng sau phe nổi dậy muốn sử dụng áp lực chiến trường để buộc lãnh đạo thương lượng một giải pháp chuyển nhượng quyền lực và Bachar al Assad sẽ từ chức.

Cũng theo nhật báo cánh hữu Pháp thì ở Moscow, Vladimir Putin và cơ quan tình báo FSB không muốn bỏ rơi lãnh đạo Syria nhưng Bộ ngoại giao Nga không loại trừ khả năng này theo như một số nhà đối lập chính thức tham dự đàm phán với chính quyền Syria tại Moscow.

Đối lập Syria chống cả Damas lẫn thánh chiến cho biết họ được Ả Rập Xê Út và Thổ Nhĩ Kỳ “bảo trợ” và Ryad đã hứa sẽ cung cấp tên lửa kể từ tháng Sáu.

Trong khi đó, các nước phương Tây, đứng đầu là Hoa Kỳ không giấu hoang mang. Nếu bản thân Tổng thống Obama tuyên bố “chúng ta không thua nhưng đánh Nhà nước Hồi giáo là chiến lược dài hạn” thì tướng Mỹ Michael Barbero, một trong những chỉ huy trấn áp phong trào thánh chiến nổi dậy tại Iraq năm 2007-2008 khẳng định với Le Figaro là chiến lược của Mỹ đã thất bại.

Ông nói: chiến lược đó sử dụng bộ binh Iraq để tái chiếm lãnh thổ còn Mỹ chỉ yểm trợ trên không. Theo tướng Barbero, Hoa Kỳ cần phải cho phép cố vấn quân sự đi kèm với các đơn vị Iraq để khuyến khích tinh thần đồng minh và cần phải gia tăng hoạt động tình báo để nắm vững địch tình.

Nhận định tương quan lực lượng trên chiến trường, bài xã luận của nhật báo cánh tả Libération nhấn mạnh thế mạnh của Nhà nước Hồi giáo là biết thích nghi với địa hình, lẫn lộn với dân chúng, di chuyển kín đáo và khai thác nhược điểm của đối phương. Trong khi đó thì cả Damas, Paris và Washington không cùng một “tần số” đối đầu với Tổ chức Nhà nước Hồi giáo.

Pháp muốn Al- Assad phải ra đi vì lãnh đạo Syria sử dụng lá bài chống thánh chiến để củng cố chế độ. Khi trận Palmyra diễn ra, trong suốt 8 ngày cho đến khi thất thủ, không quân Syria không yểm trợ cho quân phòng thủ mà tập trung oanh kích có phe đối lập võ trang ở các thành phố khác. Mỹ ngược lại, oanh kích ở Syria nhưng thật sự chỉ lo bảo vệ chế độ Iraq và qua bộ chỉ huy hành quân Iraq, điều hợp với quân đội Syria.

Phương Tây phải làm gì?

Theo chuyên gia Pierre Filiu, giải pháp tạm ổn nhất là ủng hộ đối lập dân chủ, thành lập vùng cấm bay để tạo điều kiện cho lực lượng đối lập lấy lại thế thượng phong trên chiến trường đối với quân đội chính phủ lẫn Tổ chức Nhà nước Hồi giáo. Vấn đề là trong liên quân đối lập này có những thành phần liên hệ với Al Qaeda. Còn chương trình huấn luyện lực lượng đối lập do Mỹ và Thổ Nhĩ Kỳ tổ chức thì chỉ ở bước đầu.

Thất bại này, theo nhật báo Les Echos, có thể làm cho Phương Tây xét lại chiến lược vào ngày 2/6/2015 tới đây, tại Paris, trong cuộc họp thẩm định tình hình của liên quân chống Daesh (Tổ chức Nhà nước Hồi giáo) dưới sự chủ tọa của Thủ tướng Iraq và hai Ngoại trưởng Mỹ – Pháp.

Tuy nhiên, chỉ có Mỹ mới đủ khả năng hoạch định chiến lược toàn diện lâu dài. Vấn đề là Tổng thống Obama, theo nhận định của La Croix, không muốn đưa quân tham chiến. Chủ nhân Nhà Trắng cũng không còn đủ trọng lượng lôi kéo đồng minh Ả Rập và Châu Âu vào một liên minh quốc tế hiệu quả.

Đối với trường hợp Syria, nhiều nhà lãnh đạo phương Tây đánh cược chiến tranh sẽ kết thúc vì “hết người cầm súng” hoặc vì các bên sức cùng lực tận. Lợi dụng đối phương không có chiến lược mà nhóm Nhà nước Hồi giáo đánh thắng như chẻ tre.

TÚ ANH