Hội nghị Trung ương 2 khóa 19 của Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) sẽ được tổ chức vào tháng 01/2018, hội nghị này sẽ thảo luận vấn đề sửa đổi Hiến pháp Trung Quốc, một bước đi quan trọng trong việc củng có quyền lực của ông Tập Cận Bình.
Trong Hội nghị Bộ Chính trị ĐCSTQ mới đây đã quyết định sẽ tổ chức Hội nghị Trung ương 2 khóa 19 vào tháng 01/2018 tại Bắc Kinh, sự sắp xếp này là phá vỡ tiền lệ cũ kéo dài nhiều năm. Từ sau Hội nghị Trung ương 2 khóa 13, thời gian tổ chức Hội nghị Trung ương đều là vào tháng 02 hoặc tháng 03. Nhưng Hội nghị Trung ương 2 khóa 19 lại được tổ chức vào tháng 01/2018.
Theo tiền lệ thì Hội nghị Trung ương 2 khóa 19 sẽ đề cử danh sách ứng cử viên cho các vị trí lãnh của Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc và Hội nghị Hiệp thương chính toàn quốc trước lưỡng hội diễn ra vào tháng 03/2018. Nhưng ngoại giới phát hiện, nội dung chính thức được công bố lại không giống với các khóa trước, không có nội dụng đề cử danh sách các lãnh đạo trên, và có thể đang có sự đấu đá trong nội bộ tranh giành một số vị trí nào đó nên chưa thể quyết định được.
Ngày 12/01, một kênh truyền thông Hong Kong bình luận, Hội nghị Trung ương lần này còn có một điều khác biệt so với trước đây, bởi vì nó không phải chỉ có bố trí nhân sự cho bộ máy chính phủ mà còn thảo luận sửa đổi Hiến pháp, trong đó sửa đổi Hiến pháp còn quan trọng hơn rất nhiều.
Đại hội 19 đã bố cục xong nhân sự cho Ban Bí thư Trung ương, Quân ủy Trung ương, Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương. Các vị trí chủ chốt của Chính phủ, Quốc hội, Hội hiệp thương chính trị sẽ được tuyển chọn trong thời gian diễn ra lưỡng hội vào tháng 03 sắp tới, tuy nhiên ngoại giới phổ biến cho rằng ĐCSTQ đã có bố trí nhân sự từ trước, lưỡng hội chỉ là chính thước thông qua mà thôi.
Nhưng sửa đổi Hiến pháp thì hoàn toàn khác, tư tưởng mới, hạt nhân mới đước xác định trong Đại hội 19 sẽ được đưa vào Hiến pháp, đây là một bước quan trọng trong việc củng cố vững chắc thể chế quyền lực tập trung.
Lần sửa đổi Hiến pháp này có 3 điểm chính
Một là, đưa tư tưởng Tập Cận Bình vào trong tư tưởng chỉ đạo chung của Hiến pháp, tư tưởng Tập Cận Bình sẽ được đưa lên tầm ý chí quốc gia, không chỉ toàn thể ĐCSTQ phải tuân thủ, mà toàn thể nhân dân cũng phải tuân thủ.
Hai là, có thể sửa đổi nhiệm kỳ Chủ tịch nước, mở đường cho nhiệm kỳ 3 của ông Tập Cận Bình.
Ba là, thành lập Ủy ban Giám sát quốc gia, chuyển đổi từ “1 Chính phủ, 1 Tòa án tối cao, 1 Viện kiểm sát tối cao” thành “1 Chính phủ, 1 Ủy ban giám sát, 1 Tòa án tối cao, 1 Viện kiểm sát tối cao”.
Các nhà phân tích cho rằng, Ủy ban Giám sát quốc gia chính là hình thức đảng – chính hợp nhất, mở rộng quyền lực của Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương ra ngoài đảng.
Tư tưởng Tập Cận Bình đã được ghi vào điều lệ đảng trong Đại hội 19, đưa địa vị của ông Tập lên ngang bằng với các cựu lãnh đạo Đặng Tiểu Bình, Mao Trạch Đông. Trong đó “Lý luận Đặng Tiểu Bình” sau khi ông Đặng qua đời mới được ghi vào điều lệ đảng.
Còn Tư tưởng Tập Cận Bình sau khi đưa vào điều lệ đảng vài tháng thì lại tiếp tục được đưa vào Hiến pháp, chính là thông qua hệ thống pháp luật xác lập địa vị hạt nhân của ông Tập. Vì thế việc sửa Hiến pháp lần này là bước đi vô cùng quan trọng.
Năm 2014, Trung Quốc lập ra Ngày Hiến pháp Quốc gia, trong 2015 lập ra chế độ tuyên thệ Hiến pháp, quan viên nhậm chức phải tuyên thệ “trung thành với Hiến pháp, giữ gìn Hiến pháp”.
Hiện tại theo quy định của Hiến pháp Trung Quốc, một nhiệm kỳ Chủ tịch nước là 5 năm, không được liên tục nhậm chức quá 2 nhiệm kỳ. Nhưng đối với chức vụ Tổng Bí thư ĐCSTQ và Chủ tịch Quân ủy Trung ương thì không có văn bản quy định cụ thể như vậy.
Nhà lịch sử học Trung Quốc Chương Lập Phàm nói: “Không loại trừ khả năng đợt chỉnh sửa Hiến pháp lần này sẽ xóa bỏ quy định Chủ tịch nước không được làm vượt quá 2 nhiệm kỳ liên tiếp”.
Trong Đại hội 19 diễn ra vào tháng 10/2017, hai người sinh sau năm 1960 được cho là sẽ kế vị ông Tập là ông Trần Mẫn Nhĩ và ông Hồ Xuân Hoa đều không “nhập thường”, cũng có nghĩa là không thể trở thành Tổng Bí thư ĐCSTQ trong khóa sau, những Thường ủy hiện tại thì nhiệm kỳ sau đều đã quá tuổi, điều này khiến ngoại giới đều suy đoán ông Tập Cận Bình sẽ tiếp tục nhiệm kỳ thứ 3.
Lê Hiếu