Trước thông tin ô nhiễm không khí đặc biệt TP. HCM và Hà Nội lọt vào top những thành phố ô nhiễm nhất thế giới, nhiều người dân đã tìm thuê các bình oxy y tế về nhà, mua các bình oxy mini về thở, hoặc tìm đến các spa có phòng thở oxy… với mong muốn tốt cho sức khỏe, phòng chống bụi mịn.
Theo Vnexpress, anh Tuấn được một người bạn tặng 4 bình oxy mini, ban đầu chỉ muốn hít cho thơm vì không có nhu cầu sử dụng. Sau hơn hai tuần dùng, anh cảm thấy thích và mua nhiều hơn. Bình oxy nhỏ gọn, anh bỏ trong balo mang đi làm để hít hàng ngày.
Anh Tuấn cho biết: “Không biết vì lý do tâm lý hay không, mỗi khi mệt mỏi do áp lực công việc, tôi lại mang bình oxy ra để hít. Thay vì hút thuốc lá thì việc hít oxy mùi bạc hà thơm mát thích hơn nhiều”.
Tương tự, chị Thủy (quận 9) cho biết, sống trong khu vực có nhiều công trường đang thi công, lo sợ khói bụi ảnh hưởng không khí do đó chị đã mua bình oxy về thở tại nhà để tự “cứu” mình. Chị cho rằng vài phút thở oxy tinh khiết sẽ bù đắp lại cho cơ thể những lúc hít phải khói bụi.
“Mỗi tối, tôi vừa làm việc vừa thở bình oxy. Sử dụng nhiều rồi thành thói quen, cách nhiều ngày mà không thở oxy là thấy người khó chịu”, chị nói. Hiện chị đã sử dụng bình oxy được hơn 3 tháng, trung bình mỗi tuần khoảng 5-7 bình.
Thực tế thì hiện chưa có nghiên cứu nào khẳng định dùng bình oxy nguyên chất là sẽ tốt hơn cho sức khỏe. Tất cả những thay đổi trên, một phần do tác dụng của oxy, một phần do tâm lý của người dùng.
Trong y tế, những đối tượng sử dụng oxy nguyên chất và liều lượng đều phải do bác sĩ chỉ định dựa trên các xét nghiệm lâm sàng. Đối với những người không bị suy hô hấp thì không có chỉ định dùng oxy.
Oxy nguyên chất là một loại thuốc
Bà Lê Thị Tuyết Lan, phó chủ tịch Hội Hô hấp Việt Nam cho biết, trong y khoa, không sử dụng oxy liệu pháp cho những người bình thường. Oxy trong y khoa được coi là thuốc nên có cả tác dụng tốt và tác dụng phụ. Chỉ định dùng oxy là cực kỳ nghiêm ngặt.
Chỉ bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính mới được sử dụng oxy nhưng các bác sĩ cũng rất cân nhắc vì không phải ai cũng cần thở oxy.
Theo đó, bác sĩ phải thử máu động mạch, phân tích khí máu động mạch hai lần cho bệnh nhân rồi mới quyết định. Bệnh nhân đạt những tiêu chuẩn cần dùng oxy mới bắt đầu được sử dụng oxy.
Ngay cả khi quyết định cho bệnh nhân được sử dụng oxy, bác sĩ cũng phải xác định liều lượng oxy là bao nhiêu (ví dụ như 1 lít/phút, 2 lít/phút…), thời gian sử dụng trong ngày là bao nhiêu vì sử dụng oxy là có độc tính phải tái khám để quyết định lại bệnh nhân còn thở oxy tiếp tục hay không.
Ngoài bệnh nhân bị bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh nhân bị suy hô hấp, bệnh nhân suy tim mới được chỉ định thở oxy.
Tình trạng quảng cáo, bán bình oxy tràn lan
Bình thở oxy mini được bán trên thị trường với nhiều dung tích từ 1.000-8.000 ml, được đóng kín trong bình có van khóa. Thành phần gồm oxy tinh khiết 98%; hương bạc hà, nho, cam… khoảng 0,002% dùng để phân biệt với không khí thông thường. Mỗi bình được 110-150 lần hít thở, đủ sử dụng gần 10 phút.
Một số hãng bình oxy quảng cáo sử dụng bình này cho những bệnh nhân cần thở oxy thường xuyên như những người bị bệnh tim, bệnh hen suyễn.
Có những bình lại ghi rằng “bổ sung năng lượng để luyện tập thể thao”, “sử dụng để có nguồn không khí sạch nhất cho sự sống”, “khi mệt mỏi, căng thẳng, người già suy nhược cơ thể, khó ở”.
Tại một phòng spa, một nhân viên còn quảng cáo hít thở oxy trong những phòng thở oxy của spa này sẽ làm cho đầu óc hết mệt mỏi, căng thẳng, da đẹp lên và sức khỏe sẽ tốt hơn vì người thở đã được thở không khí sạch nhất. Thở oxy còn giúp cho người thở loại bỏ được những bụi mịn đang có trong không khí hiện nay.
Bác sĩ nói gì?
Về quan niệm thở oxy để cung cấp không khí sạch, tránh bụi mịn, các chuyên gia khẳng định khí trời tự nhiên đủ oxy. Khi con người hít thở không khí trong tự nhiên, lượng oxy được hít vào giảm dần từ khi bắt đầu hít vào cho tới phế nang và vào đến động mạch máu. Lượng oxy vào đến các mô chỉ còn 40mm thủy ngân oxy. Nếu lượng oxy quá dư thừa nhiều hơn 40mm có thể gây độc hại cho các mô.
Mặt khác, trong quá trình hít thở không khí tự nhiên, ngoài nạp vào oxy, con người còn hít vào các loại khí khác đi kèm. Nếu chỉ hít thở oxy nguyên chất từ các bình nhân tạo, sẽ gây các gốc oxy hóa, làm hại cơ thể. Nếu trẻ sơ sinh mà hít thở oxy với phân áp oxy máu động mạch hơn 75 mmHg sẽ gây mù mắt.
Các chuyên gia cũng đặc biệt cảnh báo hiểm họa cháy nổ khi tự ý sử dụng bình oxy tại nhà. Ví dụ nếu không may làm rò rỉ bình khí trong nhà có người hút thuốc lá hoặc ổ điện bị hở, thậm chí cả khi bật tắt công tắc điện… cũng có nguy cơ bùng phát cháy nổ bất ngờ.
Các chuyên gia cảnh báo biện pháp duy nhất để giảm thiểu tác hại do ô nhiễm không khí là đeo khẩu trang khi ra đường. Ngoài ra, mỗi người cần chăm chỉ vận động bằng cách đi bộ/ chạy bộ 30 phút mỗi ngày để có hệ tim mạch và hô hấp khỏe mạnh.
Trong chế độ dinh dưỡng hàng ngày, chú ý uống sữa, ăn các loại trái cây như cam, chanh, quýt, bưởi. Khi cơ thể có đầy đủ hồng cầu sẽ tự khắc cung cấp đầy đủ oxy cho cơ thể một cách bình thường nhất, giúp cơ thể luôn khỏe mạnh.
Từ Nguyên (t/h)