Tỷ lệ tử vong do đột quỵ ở người trẻ ngày càng gia tăng, trung bình cứ mỗi 45 giây lại có 1 người bị đột quỵ và mỗi 3 phút có một người tử vong do đột quỵ. Theo khuyến cáo mới của Hội Đột quỵ thế giới, cứ 4 người bình thường, sẽ có một người bị đột quỵ trong tương lai.
Theo báo Thanh Niên, ngày 29 – 30/10, tại TP.HCM đã diễn ra hội nghị ‘Cập nhật khuyến cáo điều trị đột quỵ’.
Cứ 4 người khỏe mạnh sẽ có một người bị đột quỵ
Theo báo Vnexpress, tại hội nghị, PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam,Trưởng Khoa Bệnh lý mạch máu não Bệnh viện Nhân dân 115 cho biết, theo khuyến cáo mới của Hội Đột quỵ thế giới, cứ 4 người bình thường, bất kể màu da, sẽ có một người bị đột quỵ trong tương lai.
“Đây là con số hết sức báo động. Trước đây, Hội Đột quỵ thế giới cảnh báo cứ 6 người sẽ có một đột quỵ, song hiện nay tần suất mắc đã tăng lên trên toàn cầu, đặc biệt các nước đang phát triển”, Phó chủ tịch Hội Đột quỵ Việt Nam Nguyễn Huy Thắng cho biết.
11.000 ca tử vong do đột quỵ mỗi năm tại Việt Nam
Cũng tại hội nghị, bác sĩ Thắng dẫn số liệu cho biết, hiện ở khoảng 40% quốc gia, trong đó có Việt Nam và Trung Quốc, nguyên nhân tử vong do đột quỵ đã vượt lên đứng đầu, cao hơn cả bình diện chung của thế giới là tử vong do bệnh tim mạch.
Chuyên trang thông tin về bệnh đột quỵ của Bộ Y tế Việt Nam cho biết, theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) mỗi năm có khoảng 17 triệu người mắc đột quỵ. Trong đó, khoảng 5 triệu người tử vong và 5 triệu phải gánh chịu hậu quả thương tật vĩnh viễn do đột quỵ gây nên.
Ở Việt Nam, tỷ lệ người bị đột quỵ ngày càng gia tăng. Mỗi năm Việt Nam ghi nhận thêm 200.000 ca đột quỵ mới và 11.000 tử vong do đột quỵ.
Tại hội thảo ‘Bảo vệ sức khỏe, thích ứng an toàn với dịch Covid-19’ được tổ chức tại TP.HCM vào tháng 11 năm ngoái, TS.BS Trần Chí Cường, giám đốc Bệnh viện S.I.S Cần Thơ cho biết, trung bình cứ mỗi 45 giây lại có 1 người bị đột quỵ và mỗi 3 phút có một người tử vong do đột quỵ.
Cũng theo bác sĩ Cường, số lượng bệnh nhân đột quỵ trẻ tại Việt Nam gia tăng rất nhanh, tại TP.HCM mỗi ngày có khoảng 300 bệnh nhân đột quỵ. Bệnh nhân đột quỵ dưới 40 tuổi đã chiếm 5% trong số bệnh nhân đột quỵ.
Đột quỵ do máu đông chiếm 85%
Theo PGS.TS.BS Nguyễn Huy Thắng, đột quỵ còn được gọi là tai biến mạch máu não, xảy ra khi não bộ bị tổn thương nghiêm trọng do quá trình cấp máu não bị gián đoạn hoặc giảm đáng kể khiến não bộ bị thiếu oxy, không đủ dinh dưỡng để nuôi các tế bào. Trong vòng vài phút nếu không được cung cấp đủ máu các tế bào não sẽ bắt đầu chết.
Có 2 loại đột quỵ là đột quỵ do thiếu máu và đột quỵ do xuất huyết.
Trong đó, đột quỵ do thiếu máu cục bộ, hiện chiếm khoảng 85% tổng số các ca đột quỵ. Đây là tình trạng đột quỵ do các cục máu đông làm tắc nghẽn động mạch, cản trở quá trình máu lưu thông lên não.
Đột quỵ do xuất huyết ít gặp hơn, là tình trạng mạch máu đến não bị vỡ khiến máu chảy ồ ạt gây xuất huyết não. Ngoài ra, người bệnh có thể gặp phải cơn thiếu máu não thoáng qua.
Đột quỵ đã giết chết nhiều phụ nữ hơn cả bệnh ung thư vú, giết chết nhiều nam giới hơn cả bệnh ung thư tiền liệt tuyến. Không những thế, bệnh còn để lại hơn 80 triệu bệnh nhân sống trong tình trạng tàn phế, với nhiều gánh nặng.
Cách phòng ngừa
Theo bác sĩ Thắng, qua thống kê hơn 5.000 người bị đột quỵ điều trị tại Bệnh viện Nhân dân 115, bệnh nhân tăng huyết áp chiếm tỷ lệ khoảng 90%, rối loạn chuyển hóa lipid (tăng LDL cholesterol) khoảng 80%. Hút thuốc lá ở nam giới chiếm 60%, tiểu đường chiếm khoảng 20%, đã từng bị đột quỵ trước đó khoảng 20%, rung nhĩ 10%.
Có khoảng 10% không tìm được nguyên nhân, còn lại hầu hết bệnh nhân đột quỵ đều mang ít nhất một hoặc thậm chí nhiều yếu tố nguy cơ.
Một người béo phì, hút thuốc lá, cao huyết áp, đôi khi kèm tiểu đường… nếu không kiểm soát hiệu quả các vấn đề thì biến cố đột quỵ xảy ra gần như chắc chắn.
Để tránh đột quỵ, mỗi người cần kiểm tra xem có một hoặc nhiều bệnh lý trên. Nếu có, cần đặt ra các mục tiêu để kiểm soát các trị số huyết áp, LDL cholesterol, đường huyết, không hút thuốc lá, sử dụng thuốc kháng đông nếu phát hiện rung nhĩ.
Với những bệnh nhân đã từng bị đột quỵ, cần kiểm soát các yếu tố trên với mục tiêu cao hơn. Nếu kiểm soát tốt tất cả yếu tố nguy cơ trên bằng cách đưa các trị số về mức bình thường hoặc thấp dưới bình thường, khả năng bị đột quỵ sẽ rất thấp, và ngược lại.
Điều nguy hiểm là nhiều người bệnh không biết mình mang yếu tố nguy cơ, đến khi bị đột quỵ, đo huyết áp, thử đường huyết mới phát hiện. Đặc biệt, bệnh nhân biết bệnh nhưng chủ quan, không điều trị hoặc bỏ dở.
“Phòng ngừa đột quỵ là lâu dài và suốt đời nhưng ở Việt Nam, việc tuân thủ điều trị rất hạn chế, đáng báo động”, bác sĩ Thắng chia sẻ.
Những thủ phạm chính gây đột quỵ như tăng huyết áp, đái tháo đường có biểu hiện bệnh rất mơ hồ, đa số bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh nên lơ là điều trị. Gần như bệnh nhân nào cũng uống thuốc một vài tháng hoặc nhiều lắm một vài năm là dừng thuốc, đôi khi mua theo toa cũ hoặc tự chọn lựa thuốc mà bản thân cảm thấy quan trọng để mua uống chứ không tiếp tục đi bác sĩ.
Bác sĩ Thắng cho hay, cần nhận biết các dấu hiệu của đột quỵ để cấp cứu càng sớm càng tốt trong những giờ đầu. Bệnh nhân đột quỵ có thể xuất hiện đột ngột triệu chứng tê hoặc yếu vùng mặt, tay hoặc chân. Đặc biệt là khi triệu chứng xảy ra một bên cơ thể, méo miệng, đột ngột không nói được hoặc khó nói, nhìn mờ, đau đầu, chóng mặt, mất thăng bằng…
Xuân Hạ (t/h)
