Ngày bầu cử Mỹ đã gần kề, và một trong những câu hỏi được đặt ra nhiều nhất là điều gì sẽ xảy ra nếu không ứng cử viên nào giành đủ số phiếu tối thiểu để chiến thắng (270 phiếu)?
Vào ngày 8/11/2016, cuộc bầu cử tổng thống Mỹ sẽ chính thức diễn ra. Giữa thời điểm người dân Mỹ đang phân vân nhiều về khả năng làm tổng thống của hai ứng cử viên chính Hillary Clinton và Donald Trump, một kịch bản khó tin nhưng hoàn toàn có khả năng xảy ra là không ai giành đủ số phiếu đại cử tri để chiến thắng.
Đại cử tri đoàn tại Mỹ sẽ là những người đại diện cho người dân bầu ra tổng thống. Lá phiếu của người dân gọi là phiếu phổ thông và ứng cử viên nào giành được nhiều phiếu hơn sẽ giành toàn bộ phiếu đại cử tri tại bang đó, những người đã tuyên bố rõ ủng hộ ứng viên này hay ứng viên kia. Có tổng cộng 538 đại cử tri đại diện cho 50 tiểu bang và Đặc khu Columbia. Số đại cử tri được phân bổ theo số nghị sĩ tại quốc hội Mỹ của từng bang (vốn được phân theo dân số của mỗi bang).
Như vậy, để chính thức giành chiến thắng, mỗi ứng cử viên phải giành được ít nhất 270 phiếu đại cử tri.
Theo Tu chính án số 12 của Mỹ, nếu không ứng cử viên nào giành đủ 270 phiếu đại cử tri, Hạ viện sẽ bầu ra tổng thống trong số 3 ứng cử viên có nhiều phiếu đại cử tri nhất.
Bên cạnh đó, nếu không ai trong số các ứng cử viên phó tổng thống giành đủ 270 phiếu đại cử tri, Thượng viện Mỹ sẽ bầu ra phó tổng thống trong số 2 ứng cử viên có nhiều phiếu đại cử tri nhất. Mỗi thượng nghị sĩ là một lá phiếu, ứng viên phó tổng thống nào có nhiều phiếu hơn sẽ thắng.
Nếu Hạ viện chưa thể bầu ra tổng thống cho đến Ngày Nhậm chức (20.1), phó tổng thống vừa đắc cử sẽ đảm đương chức vụ quyền tổng thống cho đến khi vấn đề được giải quyết tại Hạ viện.
Ngoài ra, nếu trong trường hợp Thượng viện chưa bầu được phó tổng thống, thì chủ tịch Hạ viện rồi đến chủ tịch tạm quyền Thượng viện rồi Ngoại trưởng Mỹ là những người tiếp theo nằm trong thứ tự kế vị chức tổng thống.
Hạ viện sẽ bầu tổng thống như thế nào?
Nếu không ứng cử viên nào đủ 270 phiếu đại cử tri hoặc tỉ số hoà (269-269) cho ông Trump và bà Clinton, Hạ viện Mỹ sẽ bầu tổng thống và cách thức sẽ có chút khác biệt.
Hạ viện Mỹ có 435 dân biểu, nhưng trong cuộc bầu cử này sẽ chỉ có 50 phiếu đại diện cho 50 đoàn đại biểu ở 50 bang. Mỗi đoàn dân biểu của từng bang sẽ phải tự bỏ phiếu để quyết định sẽ bầu cho ai trong các ứng viên tổng thống. Ví dụ đoàn đại biểu bang California có 53 dân biểu và những người này sẽ phải tự thống nhất sẽ bầu cho ứng viên tổng thống nào. Nếu kết quả của bang nào bị chia bằng nhau thì lá phiếu của bang đó sẽ không được tính. Ứng viên nào đủ 26 phiếu sẽ giành chiến thắng.
Cuộc bầu cử này sẽ diễn ra tại quốc hội khoá mới của Mỹ, và phiên họp đầu tiên dự kiến diễn ra vào ngày 3/1/2017 nên các dân biểu mới được bầu sẽ là người quyết định.
Hình thức này có thể tạo ra sự không công bằng khi ở một số bang ít dân, tiêu biểu là Alaska với chỉ 740.000 dân nhưng có một phiếu bầu; trong khi bang California có dân số gấp Alaska hơn 50 lần cũng chỉ có một phiếu.
Trong lịch sử bầu cử Mỹ, chỉ có 2 lần Hạ viện phải chọn tổng thống là vào năm 1800 và năm 1824. Và với sự so kè quyết liệt giữa 2 ứng cử viên Donald Trump và Hillary Clinton, cùng sự xuất hiện bất ngờ của ứng viên Evan McMullin nhăm nhe chiến thắng tại bang Utah, khả năng không có ứng cử viên nào giành đủ 270 phiếu đại cử tri là điều hoàn toàn có thể xảy ra.
Tổng hợp