Tạo hóa đã ban cho con người có một nguồn lương thực dồi dào, bổ dưỡng đến từ những loại cây trồng có trong tự nhiên. Từ xa xưa đến nay, con người có thể sinh tồn được đều dựa vào nguồn thực phẩm quý giá này. Nhưng kể từ đầu những năm 1900, nhân loại đã tạo ra phương pháp độc canh khiến cho đất trồng bị thoái hóa, làm hỏng mất những gì vốn có mà tạo hóa ban tặng.
Đứng trước một kỷ nguyên mới trong nền nông nghiệp của việc trồng cây lương thực, trồng cây theo phương pháp độc canh. Con người thời nay thay vì áp dụng phương pháp luân canh cây trồng để phục hồi lượng dinh dưỡng cho phần đất bị ‘thoái hóa’ thì giải pháp mới hiện nay lại dựa vào sự hỗ trợ đến từ việc sử dụng những hóa chất và phân bón, xóa bỏ mọi quy trình vốn có của thiên nhiên.
Thiên nhiên từ đầu vốn đã luôn vận hành tốt những gì đang diễn ra, và tổ tiên loài người cũng áp dụng, học hỏi những điều đó trong công tác trồng trọt trước khi ý tưởng về độc canh ra đời.
May mắn thay, hiện nay nhiều người đã nhận ra rằng, chỉ có vận hành theo đúng quy luật của thiên nhiên, thì chúng ta mới có thể tạo ra một rừng thực vật ăn được, có thiết kế mô phỏng theo hệ sinh thái tự nhiên và giúp phục hồi nguồn đất trồng, bảo vệ được những gì mà thiên nhiên đã ban cấp cho chúng ta.
Ông Martin Crawford, người tiên phong trong lĩnh vực làm vườn rừng, đã giải thích điều này trong một đoạn phim ngắn của Thomas Ragnault: “Những gì chúng ta nhận biết về sản xuất lương thực và nghĩ rằng nó bình thường, nhưng thực chất lại không bình thường chút nào. Các cây thực vật hàng năm là giống thực vật rất hiếm có trong tự nhiên, thế nhưng đến nay hầu hết các vùng đất trồng trọt của con người lại tràn ngập những loại cây này. Điều này là không hề bình thường. Điều bình thường ở đây phải là một hệ sinh thái trồng trọt đi theo phương thức tự nhiên hoặc bán tự nhiên hơn”.
Phương pháp trồng vườn rừng sẽ mô phỏng theo hệ sinh thái tự nhiên bằng cách trồng các loại cây và chi thực vật lâu năm, những loài cây có thể trồng trong thời gian dài và có thể tự phát triển thêm thời vụ nữa mà không cần sự can thiệp quá nhiều từ con người.
‘Rừng thực vật’ này sẽ chứa các chi thực vật phong phú được phân loại theo chiều cao, từ những loài cây tán cao cho tới những cây thấp hơn rồi đến những loài cây bụi, thảo mộc, cây leo và cây phủ.
Những tầng thực vật này sẽ cùng nhau phát triển, cung cấp bóng mát, cản gió, bảo vệ và cho nhau chất dinh dưỡng. Việc phát triển một rừng cây như này giai đoạn đầu sẽ tốn nhiều thời gian, công sức và tiền bạc nhưng một khi quá trình xây dựng này hoàn thành thì mô hình sẽ tự phát triển trong những năm tiếp theo mà không cần sự hỗ trợ nhiều từ con người, tất cả những gì con người phải làm chỉ là thu hoạch lượng lớn thành quả tạo ra từ các loài cây.
Ông Crawford giải thích: “Với một hệ sinh thái đa dạng như vậy nên dù cho bất kể điều kiện thời tiết nào các cây trồng cũng không bị ảnh hưởng nhiều. Vẫn sẽ có những cây bị chết đi nhưng những cây vượt qua được sẽ trở nên vững chắc và tồn tại lâu hơn. Đây mới là yếu tố quan trọng cho tương lai về sau, bởi con người không thể lường trước được thời tiết thiên nhiên sẽ như thế nào. Chính vì thế, việc vận hành một hệ sinh thái đa dạng theo cách tự nhiên như này sẽ giúp chúng ta nhận được mức tổn thất thấp nhất”.
Crawford bắt đầu công cuộc canh tác vườn rừng từ năm 1994 trên một vùng đất trồng phẳng và giờ đây, khu vực này đã trở thành một khu vườn tuyệt đẹp, phong phú với hơn 500 chi thực vật có thể ăn được. Đáng kinh ngạc ở đây là khu vườn này có thể tự sinh tồn và phát triển mà chỉ tốn của con người vài giờ chăm sóc mỗi tháng.
“Chúng vẫn được chăm sóc bởi con người, nhưng chăm sóc rất ít. Nhiều loài cây dường như được phát triển y hệt như trong tự nhiên hơn là phải phụ thuộc phần lớn vào con người”, ông chia sẻ.
May mắn là, những người tiên phong như Crawford và những người đam mê về phương pháp làm vườn rừng đã thực hiện nhiều nghiên cứu, và sẵn sàng chia sẻ những kiến thức họ thu thập được để giúp cho nhiều người có thể tự tạo ra một vườn cây tự nhiên như này.
Việc trồng một vườn rừng tự nhiên là một thách thức nhưng sẽ mang lại phần thưởng quý báu cho ai vượt qua, ông nói: “Ban đầu mọi thứ sẽ rất choáng ngợp bởi ta phải trồng đa dạng các chi thực vật khác nhau, nhưng đừng để yếu tố đó làm bạn nản chí vì bạn không cần phải biết hết tất cả mọi thứ khi còn chưa bắt đầu. Hãy khởi động từ từ, trồng một số loài cây rồi dần dần phát triển, trồng thêm nhiều chi khác”.
Chúc Di (Theo Educate Inspire Change)