Mặc dù nghiên cứu thực tế cho thấy đa số nội dung trong các video gợi ý của Youtube không ‘cực đoan hóa’ như cáo buộc, nhưng Youtube vẫn thay đổi thuật toán đề xuất video nhằm ‘chiều lòng’ các hãng truyền thông dòng chính, theo trang Reclaim The Net.
Tháng 7/2019, tờ New York Times đăng một bài viết có tiêu đề “Công cuộc tạo ra một YouTube cực đoan” của nhà báo Kevin Roose. Bài viết sử dụng trải nghiệm của một người dùng Youtube để làm nổi bật quan điểm cho rằng Youtube đang “cực đoan hóa” người dùng bằng cách dẫn họ vào “một thế giới cực hữu” chứa đầy thuyết âm mưu, kỳ thị phụ nữ và phân biệt chủng tộc.
Bài viết nghiên cứu lịch sử dùng Youtube của Caleb Cain trong giai đoạn từ năm 2015-2018 và cho biết anh bị những YouTuber cực hữu dụ dỗ thông qua những video gợi ý ở trang chủ Youtube và trong phần “video tiếp theo”. Bài viết đưa ra kết luận Cain đã không có những suy nghĩ cực đoan nếu không có công cụ gợi ý của Youtube.
Sau khi bài viết được công bố, hai nghiên cứu quan sát hàng triệu video gợi ý của Youtube đã kết luận rằng những video gợi ý này không hướng tới các nội dung cực đoan.
Một báo cáo từ hai nhà nghiên cứu Mark Ledwich và Anna Zaitsev cũng đã quan sát hơn 23 triệu đề xuất của Youtube đối với tổng cộng 657.000 video và kết luận thuật toán gợi ý video của Youtube “không phải là một công cụ cực đoan hóa”. Ngoài ra, thuật toán của Youtube cũng sẽ chủ động khuyến cáo người dùng trước những video có nội dung được cho là “cực đoan hóa”.
Một nghiên cứu khác được thực hiện bởi Manoel Horta Ribeiro, Raphael Ottoni, Robert West, Virgílio A. F. Almeida, và Wagner Meira Jr cũng đã quan sát hơn 2 triệu video Youtube cùng những kênh gợi ý và kết luận “có bắt gặp những nội dung cực hữu từ các kênh được đề xuất, nhưng các video đề xuất thì không gặp phải hiện tượng này”.
Các kênh được đề xuất thường ít được chú ý hơn nhiều so với các video đề xuất và người xem chỉ thường truy cập một kênh nào đó khi họ có chủ ý muốn vào kênh đó. Ngược lại, các video đề xuất được thêm vào trang chủ và mục “video tiếp theo” của người xem sẽ được tự động phát cho họ hoặc không, tùy thuộc vào cách người dùng thiết lập cài đặt Youtube.
Giám đốc Youtube thừa nhận thay đổi thuật toán đề xuất video
Mặc dù đã có những bằng chứng bác bỏ quan điểm cho rằng Youtube ‘cực đoan hóa’ người dùng, tuy nhiên giám đốc điều hành Youtube Susan Wojcicki mới đây thừa nhận nền tảng này đã phải thay đổi thuật toán nhằm xử lý những trường hợp như người dùng Caleb Cain kể trên.
Bà Susan đưa ra phát biểu trong một cuộc phỏng vấn podcast gần đây với tờ New York Times, trong đó nhắc lại câu chuyện của Caleb Cain.
Trong đoạn podcast, nhà báo Kevin Roose cho hay những trường hợp xảy ra với người dùng như Caleb Cain đã khiến bà Susan nhận ra rằng Youtube “cần phải thực hiện một số thay đổi”.
Bà Susan cũng đưa ra một số bình luận về câu chuyện của người dùng Caleb Cain, rằng nhiều người dùng khác cũng đang có những quan ngại về cách thức vận hành thuật toán đề xuất video của Youtube.
Bà cho biết chính những quan ngại này đã khiến Youtube phải thay đổi thuật toán đề xuất của họ: “Chúng tôi đã nhìn nhận nghiêm túc vấn đề này và chắc bạn cũng biết chúng tôi đã phải thay đổi lại rất nhiều cơ chế hoạt động của thuật toán”.
Tuy các hãng truyền thông lâu đời thường tạo sức ép cho các công ty công nghệ lớn nhằm khiến họ phải thay đổi một số thuật toán và quy tắc, nhưng các giám đốc điều hành của những tập đoàn này hiếm khi thừa nhận họ đang thực hiện thay đổi để giải quyết các áp lực này.
Việc thừa nhận thay đổi thuật toán của bà Susan không chỉ hiếm thấy mà còn thể hiện rõ rằng Youtube sẵn sàng đáp lại sức ép từ truyền thông đến mức tự nguyện thay đổi thuật toán của mình nhằm giải quyết các câu chuyện vụn vặt và các bài xã luận không khớp với nghiên cứu thực tế.
Và khi Youtube đáp lại những sức ép này, các hãng truyền thông lâu đời dòng chính thường sẽ đưa tin tích cực về Youtube và được tăng đề xuất cho các video của họ.
Youtube không chỉ thay đổi thuật toán để đáp lại những câu chuyện yếu lý từ truyền thông mà trên thực tế họ còn đang ‘cảm ơn’ những câu chuyện này bằng cách tăng lượt xem từ độc giả cho những hãng truyền thông dòng chính và làm giảm lượt truy cập của những kênh truyền thông độc lập.
Huy Hoàng (Theo Reclaim The Net)