Sau lời tuyên bố sẵn sàng thực hiện ca phẫu thuật ghép đầu người tại Trung Quốc, bác sỹ Sergio Canavero đang bị giới y khoa chỉ trích mạnh mẽ và tố cáo công trình của ông là sai trái về mặt đạo đức và có thể phạm tội.
Trong một tuyên bố được đưa ra vào ngày 17/11, bác sĩ phẫu thuật người Ý Sergio Canavero khẳng định mình đã thực hiện thành công ca phẫu thuật ghép đầu người đầu tiên trên thế giới, dù mới chỉ là trên một xác chết chứ không phải là một bệnh nhân còn sống.
Theo trang tin BGR, Canavero, người đã hợp tác với một bác sĩ Trung Quốc tên là Xiaoping Ren sau khi bị đuổi khỏi giới y khoa cả ở Mỹ và Châu Âu, tuyên bố ca phẫu thuật kéo dài 18 giờ đồng hồ, và nhóm của ông đã thành công trong việc cấy ghép đầu người và gắn lại toàn bộ các cơ quan thiết yếu – như cổ họng, khí quản, thực quản và xương sống.
Canavero cũng chia sẻ ông không còn sự lựa chọn nào khác ngoài việc thực hiện ca phẫu thuật ở Trung Quốc, sau khi bị phần còn lại của thế giới coi là “kẻ điên”. “Không có bất kì viện hoặc trung tâm y tế nào của Mỹ theo đuổi điều này, và không đời nào chính phủ Mỹ ủng hộ nó”, ông nói.
Tuy nhiên, cộng đồng y khoa trên khắp thế giới nhanh chóng phản ứng trước tuyên bố của GS. Canavero. Các chuyên gia hàng đầu cho rằng phẫu thuật ghép đầu vừa trái đạo lý vừa nguy hiểm. Quá trình có thể gây ra những vấn đề tồi tệ cho bệnh nhân tham gia và đe dọa xã hội nói chung.
Nhiều bác sĩ cảnh báo nếu GS. Canavero nhất quyết làm theo dự định, điều đó có thể phá hủy sự tôn trọng dành cho ngành y cũng như mang tới tổn hại to lớn cho bệnh nhân.
“Quả thực, thử tiến hành loại phẫu thuật như vậy trong điều kiện hiện nay không không khác gì phạm tội. Là một nhà khoa học thần kinh, tôi muốn cam đoan với công chúng rằng tôi hay bất kỳ đồng nghiệp nào của tôi đều nghĩ chặt đầu người trong những thí nghiệm khó thành công là không thể chấp nhận được”, Jan Schnupp, giáo sư khoa học thần kinh ở Đại học Hong Kong, nhấn mạnh. “Đó là điều không thể!”.
Dự án của GS. Canavero gần như chắc chắn thất bại, theo các chuyên gia. Nhưng nếu thành công, đó sẽ là một thí nghiệm đáng sợ có thể gây ra thương tổn khó xác định cho mọi bên liên quan, và thành công có thể còn tồi tệ hơn nhiều so với thất bại.
“Có thể đáng lo ngại hơn là nỗ lực này dường như xoay quanh sự bất tử. Nhưng trong mỗi trường hợp cần một cơ thể để cấy ghép, như thế một người cần phải chết để phục vụ quá trình phẫu thuật. Canavero định lấy cơ thể hiến tặng từ đâu nếu mục tiêu là thay đổi quy luật tự nhiên? Và cuối cùng, nếu ghép cơ thể trở thành hiện thực, liệu Canavero đã cân nhắc cách đối phó với hiện tượng đào thải các bộ phận thuộc phần đầu? Còn hiện tượng đào thải da, cơ bắp, mắt và bộ não thì sao? Tôi hy vọng điều này không phải một loại ngụy khoa học ích kỷ”, Fildes nói.
Giáo sư Canavero nói những thí nghiệm gần đây của ông như thử nghiệm thành công trên tử thi, chuột và khỉ, cho thấy kỹ thuật có hiệu quả. Nhưng các nhà khoa học nhấn mạnh ông không đưa ra được bằng chứng và mọi quyết định chỉ được xem là thành công nếu một cá thể sống sót sau quá trình phẫu thuật.
“Trong một ca ghép đầu đầy đủ, tủy sống và tất cả dây thần kinh chạy qua cổ sẽ bị cắt đứt hoàn toàn và bệnh nhân sẽ bị liệt”, Catherina Becker, giáo sư phát triển thần kinh kiêm phó giám đốc Trung tâm khoa học khám phá não, Đại học Edinburgh, Scotland, nói. “Dù có nhiều phát triển đáng khích lệ trong lĩnh vực y học tái tạo, ở người và tất cả động vật khác, thương tích ở tủy sống hiện nay không có cách chữa trị và sau khi cắt đứt hoàn toàn, chức năng không bao giờ phục hồi”.
“Thành công thực sự của một ca ghép đầu phải được đo đếm bằng sự tồn tại lâu dài của phần đầu và cơ thể với chức năng kiểm soát vận động đầu. Điều này rõ ràng không thể đánh giá được ở tử thi và tất cả những gì chúng tôi biết là nó cũng không xảy ra ở cơ thể sống. Do đó, chúng ta cần vô cùng cẩn trọng khi diễn giải thí nghiệm ghép đầu vừa được công bố”, GS. Becker kết luận.
“Ngoài tuyên bố viển vông, Canavero không công bố bằng chứng cho thấy ông ấy có thể cải thiện chất lượng cuộc sống của một người hay một con vật bằng cách thực hiện ghép đầu”, bác sĩ Fildes cho biết. “Việc phẫu thuật ghép một chiếc đầu chết vào một cơ thể chết không được công khai và không phải là ghép đầu. Mục tiêu tiếp theo của ông ấy, ghép đầu từ một người hiến tặng chết não vào cơ thể một người hiến tặng chết não khác cũng không phải là ghép đầu”.
Hồng Liên (t/h)