Mặc dù các chuyên gia Viện Khoa học – Công nghệ Việt Nam kết luận ban đầu hiện tượng lòng đất phát nổ là do động đất kích thích, cường độ nhỏ, nhưng hàng chục nghìn dân ở Quảng Nam vẫn phập phồng lo sợ. 

> Thủy điện làm gia tăng động đất ở Quảng Nam/ Lòng đất Quảng Nam phát tiếng nổ như bom

Trong bán kính 30 km từ thị trấn Trà My (Bắc Trà My, Quảng Nam), men theo công trình thủy điện Sông Tranh 2 đến thị trấn Nam Trà My, đến đâu người dân cũng bàn tán chuyện lòng đất liên tục phát nổ.

Việc ngăn đập, chặn dòng tích nước lòng hồ thủy điện sông Tranh 2 là nguyên nhân chính gây ra động đất kích thích. Ảnh: Trí Tín.

Chỉ tay về những mảnh vỡ của chén, bát, ly thủy tinh ở góc nhà, ông Nguyễn Văn Thực ở thôn 1, xã Trà Tân kể lại lần rung chuyển nhà cửa đêm 27/11: “Cả nhà tôi đang chăm chú ngồi xem tivi thì nghe lòng đất phát nổ lớn gây rung lắc mạnh. Trái cây đựng trong khay trên bàn thờ đổ ụp xuống đất, lăn lóc khắp nơi. Chén, bát, ly thủy tinh để trong giá nhựa cũng rơi xuống nền nhà bể hết”.

Lòng đất phát nổ đã gây trượt, sụt lún đất trên đường từ huyện Bắc Trà My đi Nam Trà My. Tường nhà và nhiều quả đồi xuất hiện những vết nứt toác kéo dài đến tận nhà dân. Tiếng nổ cũng khiến chó, mèo chạy trốn biệt tăm, còn gà, vịt thì hoảng sợ chạy trốn khắp nơi trên đồi rừng.

Sống ở xã Trà Sơn, huyện Bắc Trà My tròn 80 năm, nhưng chưa bao giờ bà Huỳnh Thị Hậu lại cảm giác phập phồng, lo lắng cực độ như quãng thời gian hai tuần qua. “Tôi chưa từng thấy lòng đất lại phát nổ, mặt đất chuyển động liên tục như thế. Sau tiếng nổ lớn là nhà cửa như có ai bứng lên rồi thả xuống, mái tôn va đập rầm rầm, tường nhà nứt nẻ, lòng đất sôi ùng ục”, bà Hậu sợ hãi nói.

Còn ông Trà Phú Xuyên ở xã Trà Tân, huyện Bắc Trà My, lo lắng: “Đêm nào tôi cũng trằn trọc, cứ chợp mắt là nghĩ đến cảnh động đất, nhà sập đè nên phờ phạc đừ người vì mất ngủ. Nhiều lúc nghĩ quẩn, lỡ giữa đêm động đất, nhà sập đè chết hai vợ chồng thì lấy ai nuôi con học”.

Người dân ở xã Trà Giác, huyện Bắc Trà My kể lại những đêm mất ngủ vì lòng đất phát nổ. Ảnh: Trí Tín.

Mối lo ngại động đất lan nhanh trong các cơ quan, công sở, trường học ở huyện Bắc Trà My và Nam Trà My. Ông Đặng Phong, Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My cho biết, người dân vừa lo động đất vừa sợ vỡ đập công trình thủy điện sông Tranh 2 gây thảm họa lớn.

“Mối lo lớn nhất là hàng nghìn hộ dân vùng tái định cư thủy điện vốn là đồng bào dân tộc thiểu số có thể rời bỏ nhà, di dân tự do vào rừng phòng hộ. Lúc đó địa phương sẽ khó kiểm soát tình trạng phá rừng đầu nguồn”, ông Phong nói.

Theo nghiên cứu của Viện Vật lý địa cầu, khi tích nước lòng hồ thủy điện Sông Tranh 2 thì động đất cực đại ở huyện Bắc Trà My có thể lên 5,5 độ richter. “Với mức dự báo này, chỉ cần xảy ra động đất 5 độ richter thì hàng loạt nhà cấp bốn của đồng bào nghèo ở huyện miền núi chúng tôi đã đổ sập hết rồi”, ông Phong nói.

Chủ tịch UBND huyện Bắc Trà My đề nghị, sau chuyến khảo sát của Viện Khoa học – Công nghệ Việt Nam, các nhà khoa học có kết luận chính xác bằng văn bản, đồng thời tiếp tục nghiên cứu động đất để có giải pháp giải tỏa tâm lý lo sợ cho người dân.

Ông Trà Phú Xuyên ở huyện Bắc Trà My kể về những tiếng nổ dữ dội liên tiếp phát ra từ lòng đất. Ảnh: Trí Tín.

Trước tình hình này, UBND tỉnh Quảng Nam đã đề xuất Viện Khoa học – Công nghệ Việt Nam khẩn cấp lắp đặt thiết bị quan trắc động đất tại huyện Bắc Trà My. Các cơ quan chuyên môn cần tiếp tục nghiên cứu, đánh giá động đất kèm theo hiện tượng sạt lở, sụt lún bất thường, mức an toàn hồ đập thủy điện sông Tranh 2 khi xảy ra động đất…

Ông Trần Minh Cả, Phó chủ tịch UBND Quảng Nam nhấn mạnh: “Quan trọng nhất lúc này là an dân để sớm ổn định làm ăn, sinh sống. Nếu động đất còn tiếp diễn tại huyện Bắc Trà My và Nam Trà My với cường độ mạnh hơn, tỉnh sẽ tổ chức diễn tập ứng phó; lập phương án khoanh vùng, di dời dân ra khỏi khu vực nguy hiểm do động đất nhằm đảm bảo an toàn tính mạng tuyệt đối cho người dân”.

Trí Tín