 |
| Một mẫu in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh trên vỏ bao thuốc lá. Ảnh: WHO. |
Khói thuốc lá chứa 70 chất gây ung thư, gây nhiều bệnh nguy hiểm như: ung thư phổi, thanh quản, da, bệnh tim mạch… Tuy nhiên, tất cả những cảnh báo mà hiện nay người hút thuốc nhận được chỉ là dòng chữ “hút thuốc lá có thể gây ung thư phổi”.
Cũng vì thế, in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh chiếm 50% diện tích vỏ bao là một trong những nội dung được đưa vào dự thảo Luật Phòng chống tác hại thuốc lá đang được trình Quốc hội.
Hiện nay, Việt Nam mới thực hiện in cảnh báo bằng chữ đen trên nền trắng, chiếm 30% diện tích bao thuốc. Theo nghiên cứu, có đến hơn một nửa số người hút thuốc được hỏi cho biết không quan tâm tới sức khỏe khi nhìn lời cảnh báo hiện hành. Những dòng cảnh báo “có thể gây ung thư phổi” hay “có thể gây bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính” chưa đề cập đến chính xác những hậu quả với sức khỏe, tính gây nghiện và nguy cơ bệnh tật, tử vong từ việc sử dụng các sản phẩm thuốc lá.
Bên cạnh đó, vẫn có ý kiến cho rằng, trước mắt nên quy định in cảnh báo sức khỏe bằng chữ và hình ảnh chiếm ít nhất 30% diện tích mặt chính trước, sau trên tất cả các vỏ bao thuốc lá, sau 5 năm thực hiện sẽ tăng dần lên 50%. Một số chuyên gia cho rằng điều này là không đủ.
Một số nước đã quy định diện tích in cảnh báo chiếm 60-80% trên vỏ bao thuốc và đây cũng là biện pháp tuyên truyền rất hiệu quả cho hoạt động phòng chống tác hại của thuốc lá. Hơn nữa, khi được thông qua phải đến năm 2013, Luật mới có hiệu lực thi hành.
Theo nghiên cứu của WHO, việc in cảnh báo sức khỏe bằng hình ảnh sẽ giúp tránh được 300 đến 700 ca tử vong sớm mỗi năm trong nhiều thập kỷ.
Tại nước ta, trong số 4 nguyên nhân gây tử vong cao thì thuốc lá đứng hàng thứ hai sau căn bệnh thế kỷ HIV (tiếp theo là rượu và tai nạn giao thông). Ước tính mỗi ngày có hơn 100 người chết vì những bệnh do thuốc lá. Những người nghiện thuốc lá có nguy cơ tử vong cao gấp 2,5-10 lần.
Một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ người hút thuốc lá tại Việt Nam thuộc vào top trên của thế giới là giá thuốc rất thấp. Theo điều tra toàn cầu về sử dụng thuốc lá ở người trưởng thành tại Việt Nam năm 2010 thì giá trung bình của một bao thuốc lá cho người bán lẻ chỉ đạt 5.500 đồng/bao (tương đương 0,29 USD/bao), cá biệt có những loại giá chỉ khoảng 4.000 đồng. Trong khi giá một bao thuốc tại Trung Quốc là 1,52 USD (cao gấp 5 lần giá tại nước ta), tại Anh là 6,93 USD…
Hơn 20 năm qua, trong hệ thống pháp luật đã có những quy định về phòng chống tác hại thuốc lá. Tuy nhiên, do thiếu chế tài cụ thể nên hiệu quả thực thi chưa cao. Chẳng hạn, từ năm 2010, quy định không hút thuốc nơi công cộng có mái che bắt đầu có hiệu lực, thế nhưng theo báo cáo thì mới chỉ xử phạt… 10 người. Quy định cấm đã có, nhưng không có ai đi xử phạt. Vì thế, rất cần có sự ra đời của Luật Phòng chống tác hại của thuốc lá.
Nam Phương