Tòa án Liên Hợp Quốc tại thành phố Arusha, Tanzania đã tuyên án Augustine Bizimungu 30 năm tù vì tội ác diệt chủng tại Rwanda năm 1994.
Theo cáo trạng, vụ thảm sát kéo dài 100 ngày khiến 800.000 người thiệt mạng, chủ yếu là dân tộc thiểu số Tutsis, Rwanda.
Tòa án Hình sự Quốc tế tại Rwanda (ICTR) cho biết, Augustine Bizimungu đã chỉ đạo cấp dưới tiến hành vụ thảm sát bắt đầu vào tối 6/4.
Augustin Ndindiliyimana, cựu Giám đốc lực lượng cảnh sát Paramiltary, cũng bị kết án tội diệt chủng nhưng được thả tự do bởi ông này đã ngồi tù 11 năm kể từ khi bị bắt. Bizimungu và Ndindiliyimana là những nhân vật ở cấp cao nhất bị xét xử.
 |
| 800.000 người thiệt mạng trong vụ thảm sát đẫm máu năm 1994 tại Rwanda |
Tội ác diệt chủng nhắm mục tiêu chủ yếu vào dân tộc thiểu số Tutsi, do người Huru hay còn gọi là Interahamwe – “những người làm việc cùng nhau”, dàn dựng.
Các vụ giết chóc kinh hoàng khởi phát sau một vụ tấn công nhằm vào máy bay chở Tổng thống người Huru Juvenal Hayarimana, xảy ra sau khi ông này trở về từ cuộc đàm phán hòa bình với lực lượng cầm quyền Mặt trận Yêu nước Rwanda (RPF) tại quốc gia láng giềng Tanzania. Tất cả hành khách trên máy bay, bao gồm cả Tổng thống quốc gia láng giềng Burundi, đều thiệt mạng. Hiện vẫn chưa rõ đối tượng thực hiện vụ tấn công trên.
Tòa án ICTR đã kết án hai quan chức cao cấp khác tới 20 năm tù giam về tội ác chiến tranh và tội ác chống nhân loại khi chỉ đạo chiến dịch mưu sát Thủ tướng Rwanda, Agathe Uwilingiyimana.
Các thẩm phán tuyên bố, Thiếu tá Francois-Xavier Nzuwonemeye và Đại úy Sagahutu đã chỉ thị một đơn vị thiết giáp tiến hành hạ sát Thủ tướng Uwilingiyimana và 10 binh lính gìn giữ hòa bình quốc tịch Bỉ đã cố gắng bảo vệ cho bà Uwilingiyimana. Chính quyền Bỉ từng yêu cầu dẫn độ Bagosora về nước này xét xử.
Phiên tòa quân sự II, đã bị hoãn lại từ tháng 6/2009 khi các công tố viên đề nghị án chung thân đối với bốn bị cáo trong khi các luật sư của họ đã yêu cầu xoá án.
 |
| Cựu tư lệnh quân đội Augustin Bizimungu bị tuyên án 30 năm tù vì tội ác diệt chủng |
Trong phiên tòa quân sự lần đầu vào tháng 12/2008, cựu Đại tá quân đội Theoneste Bagosora đã bị kết án chung thân. Ông Bagosora kháng cáo và các buổi điều trần tiếp tục diễn ra từ ngày 30/3 đến ngày 1/4 nhưng bản kháng cáo bản án vẫn chưa được rút.
ICTR được thành lập vào năm 1994 để truy nã và xét xử các tội phạm diệt chủng tại Rwanda.
Trong khi đó, các quan chức cấp thấp hơn và công dân bị buộc tội tham gia vụ thảm sát đã bị xét xử tại Rwanda, hoặc ở các hệ thống tòa án thông thường hay các vụ phán quyết “gacaca”.
“Gacaca” là một hình thức mới của toà án truyền thống được thiết lập để giải quyết những tranh chấp ở các ngôi làng. Bị cáo không có luật sư bào chữa và người dân địa phương được coi là “hình mẫu” của thẩm phán.
Theo các quan chức Rwanda, những tòa án “Gacaca” đã đưa ra xét xử hơn một triệu người dính líu đến tội diệt chủng. Việc thiết lập các tòa án này được xem là một giải pháp tối ưu giải quyết các vụ phạm tội diệt chủng tồn đọng.
Phương Mai (Theo Aljazeera)