Sau thành công của hệ thống Vélib’ (xe đạp tự phục vụ) hoạt động từ năm 2007 với hơn 20.000 xe và hàng triệu người dùng, Paris sẽ có hệ thống Autolib’ (xe hơi tự phục vụ) vào cuối năm nay.

Chủ nhật 2.10, hệ thống này đã được khởi động ở Paris với sự tham gia của khoảng 5.000 người: họ chứng kiến các cuộc lái thử các xe Bluecar. Sáng thứ hai hôm sau, các xe này đã bắt đầu chạy trên các đường phố Paris để trắc nghiệm cho đến 5.12.2011 thì hệ thống Autolib’ sẽ chính thức vận hành với 250 xe và 250 trạm phân bố ở Paris và 45 đô thị vệ tinh của thủ đô Pháp. Vào hè 2012, Autolib’ sẽ có cả thảy 3.000 xe Bluecar và 1.000 trạm.

Một trong số các xe hơi Autolib xuất hiện trên đường phố Paris. Ảnh: Reuters

Dùng pin lithium – kim loại – polymer và do Pininfarina vẽ kiểu (công ty này chuyên thiết kế xe cho hai hãng xe cực sang Ferrari và Maserati), xe Bluecar có đủ điện để chạy 250km, có bốn chỗ ngồi, hộp số tự động, máy sưởi (nhưng không có máy điều hoà không khí), GPS và màn hình chỉ trạm gần nhất có chỗ đậu xe. Theo sự đánh giá của Kim Willsher (báo The Guardian), nó “có hình dáng đẹp, không gây ô nhiễm, rẻ, sang và nhất là nhanh hơn người ta chờ đợi” (đến 130km/h).

Bà Annick Lepetit, phó đô trưởng Paris phụ trách về vận tải, hồ hởi nói: “Tôi đã lái thử một chiếc và thấy là nó rất tốt: vừa sinh thái vừa kinh tế. Đây thực sự là một cuộc cách mạng mà nhiều đô thị khác có thể sao chép”. Theo bà, “xe hơi tư là quá đắt và chúng ngày càng ít được dùng trong các đô thị. Chúng ta đang chuyển sang một nền văn hoá khác: văn hoá chia sẻ xe ôtô”.

Ngoài việc hoàn toàn chạy bằng điện nên “không gây ra tiếng ồn, ô nhiễm và mùi hôi”, so với các hệ thống xe hơi tự phục vụ đã hoạt động ở khoảng ba mươi đô thị Pháp khác (như Toulouse, Lille, Strasbourg…), Autolib’ có thêm một điểm mạnh là người dùng hệ thống này có thể lấy xe và trả xe ở hai trạm khác nhau.

Theo Bert van Wee, giáo sư về chính sách vận tải ở trường đại học Delft (Hà Lan), xe chạy bằng pin tiêu thụ năng lượng ít hơn xe chạy bằng xăng từ 30 – 50% cho mỗi km.

Tỉ phú công nghiệp Vincent Bolloré đã ký được với Paris và 45 đô thị hợp đồng Autolib’ (có giá trị 12 năm) nhờ cam kết sẽ cho thuê xe với giá rẻ: chẳng hạn, tiền thuê bao cho một người sống độc thân là 190 USD/năm và, khi dùng, phải trả 6,5 USD cho nửa giờ đầu, 5,2 USD cho nửa giờ tiếp theo, rồi 8 USD cho mỗi nửa giờ sau đó.

Theo báo New York Times, ông Bolloré đã đầu tư 2 tỉ USD cho dự án sản xuất pin lithium – kim loại – polymer và 265 triệu USD cho dự án Autolib’ mà chi phí vận hành ước tính sẽ lên đến 130 triệu USD mỗi năm.

Ông Bolloré nhận trả gần 1.000 USD/năm cho mỗi chỗ đậu xe, và nhất là chịu các chi phí do nạn phá hoại gây ra (nhưng không vượt quá 4.200 USD/xe/năm). Ông sẽ chịu lỗ nếu không vượt quá 60 triệu euro/năm. Nhưng ông tin rằng Autolib’ sẽ có lời trong vòng bảy năm tới, với điều kiện là sẽ có được 200.000 thuê bao.

Theo GS Bert van Wee cũng như theo nghiên cứu của công ty Cati, ngân sách dành cho việc vận hành Autolib’ là quá thấp so với mức độ nghiêm trọng của nạn phá hoại cũng như các khó khăn về hậu cần sẽ phải đương đầu: công ty JCDecaux đã phải trả giá rất cao trong việc quản lý Vélib’!

Theo các tính toán của trung tâm Phân tích chiến lược, ngoài việc Autolib’ phải tìm được 200.000 thuê bao, các Bluecar phải được sử dụng ít nhất năm giờ mỗi ngày. Lưu ý, loại xe này cần đến năm giờ để nạp điện. Theo kinh nghiệm của La Rochelle, đô thị Pháp đầu tiên cho thuê xe chạy bằng pin từ mười năm nay, trung bình mỗi xe chỉ được thuê một giờ mỗi ngày!

Tuần báo Le Nouvel Observateur cho rằng ông Bolloré dùng Autolib’ để quảng cáo cho pin lithium – kim loại – polymer mà ông muốn bán cho các công ty lớn sản xuất xe ôtô.

Nguyên Thanh
(Le Nouvel Observateur, New York Times, The Guardian…)-SGTT.VN