Hành trình của emoticon “mặt cười”

Hai mươi chín năm về trước, Scott Fahlman, một kỹ sư khoa học máy tính tại đại học Carnegie Mellon, đã tạo ra “thủy tổ” của những “emoticon” mà chúng ta dùng ngày nay. Biểu tượng được kết hợp từ dấu hai chấm, dấu gạch ngang và dấu đóng ngoặc ( 🙂 ) được xem là phương pháp đầu tiên để biểu thị cảm xúc trong những văn bản chỉ có các ký tự đơn thuần.

 

Sau gần 3 thập kỷ, những thành tựu của cuộc cách mạng số đã thay đổi hoàn toàn bộ mặt của những biểu tượng emoticon. Thay vì những ký tự đơn điệu, thì ngày nay chúng ta được sử dụng những “biểu tượng mặt cười” theo đúng nghĩa đen, với những hình ảnh động đầy màu sắc trên màn hình máy tính hay điện thoại di động của bạn.

 

Tuy nhiên, ý tưởng “emoticon” lại hoàn toàn không phải của những khoa học gia sống ở thập niên 80 của thế kỷ XX. Đây hẳn là một phát hiện bất ngờ, khi 100 năm về trước, tạp chí trào phúng Puck đã có một bài viết nói về việc tạo ra những khuôn mặt người từ những ký tự dấu câu thông thường.

 

Bên cạnh đó, lịch sử đã ghi nhận người đầu tiên ứng dụng emoticon vào các văn bản không ai khác chính là vị tổng thống thứ 16 của nước Mỹ, Abraham Lincoln. Trong một bài báo diễn xuôi bài phát biểu của vị tổng thống đăng trên tờ New York Times vào năm 1862, biểu tượng “;)” đã xuất hiện. Cho đến ngày hôm nay, tranh cãi vẫn nổ ra giữa hai phe: Một bên thì quả quyết rằng đây là biểu tượng “nháy mắt”, trong khi phe đối lập thì chỉ cho rằng đây là một ký hiệu được ngài tổng thống đưa vào bài diễn văn của mình.

 

Quay trở lại thế kỷ XX, vào năm 1979, một người sử dụng hệ thống ARPANET có tên Keven MacKenzie, đã sử dụng ký hiệu “-)” để biểu thị hành động đưa lưỡi sang một bên má. Tuy nhiên có vẻ như ý tưởng này đã “tuyệt chủng” từ rất lâu.

 

Khuôn mặt màu vàng đáng yêu này đã được các họa sỹ phát triển hoàn toàn độc lập với quá trình ra đời của các emoticon trên máy tính. Tuy nhiên đến thời điểm hiện tại, có thể kết luận chắc chắn rằng hai ký hiệu mặt cười màu vàng và những emoticon trên máy tính điện tử đã dung hòa làm một.

 

Vào năm 1963, họa sỹ Harvey Ball đã được thuê để tạo ra một biểu tượng giúp lấy lại tinh thần cho nhân viên của một công ty bảo hiểm vừa mới bị sáp nhập. Bell được trả 45 USD vì đã hoàn thành công việc, còn đối với công ty bảo hiểm, khuôn mặt lúc nào cũng nở nụ cười này đã trở thành liều thuốc tinh thần vô giá.

 

Tuy nhiên mãi đến thập niên 70, khuôn mặt này mới được phổ biến rộng rãi. Nhận thấy cơ hội, hai anh em Bernard và Murray Spain đã mua lại biểu tượng khuôn mặt này, thêm vào đó dòng chữ “have a happy day” và đã bán ra hàng triệu chiếc áo cũng như cốc uống cà phê có hình mặt cười này. Ngày hôm nay, khuôn mặt màu vàng này được sử dụng trong “World Smile Day”, được tổ chức vào ngày thứ 6 đầu tiên của tháng 10.

 

Được vinh danh là người đầu tiên nghĩ ra “emoticon” hiện đại, ý tưởng của Scott Fahlman đã được đăng trên bảng tin tại đại học Carnegie Mellon vào năm 1982. Bên cạnh biểu tượng “:-)”, Fahlman cũng cho ra đời một khuôn mặt khác nhằm diễn tả sự khó chịu, tức giận hay không đồng ý: “:-(“. Sau đó, một trào lưu khá phổ biến trong cộng đồng người sử dụng máy tính thời bấy giờ, đó là… gõ ngược các biểu tượng mặt cười: “(:”, “(;”.

 

Kể từ đó, cuộc đua phát triển những biểu tượng mặt cười đã diễn ra với một tốc độ chóng mặt. Rất nhiêu khuôn mặt mới đã được tạo ra, cùng với đó là những chuỗi ký tự phức tạp hơn đã ra đời để phục vụ cho nhu cầu diễn đạt cảm xúc của người sử dụng internet.

 

Ngày nay, khi chat cùng bạn bè qua những dịch vụ như Trillian, Yahoo! Mesenger hay MSN Messenger, sẽ rất hiếm khi những biểu tượng mặt cười không xuất hiện trong đoạn chat. Vào năm 2007, dịch vụ Yahoo! Messenger đã thực hiện một cuộc điều tra. Và trong số 40 nghìn người tham gia, 82% trả lời rằng họ sử dụng “emoticon” hàng ngày trog khi chat với mọi người. Bên cạnh đó, 61% số người được hỏi cho rằng những hình ảnh động ngộ nghĩnh này là cách tốt nhất để diễn tả cảm xúc của chính mình.

 

Sau khi điểm qua một vài nét cơ bản trong lịch sử phát triển của “emoticon”, chúng ta hoàn toàn có thể nhìn nhận và dự đoán một số điểm về tương lai của chức năng độc đáo này. Hiện tại, những tin nhắn trên chiếc điện thoại iPhone vẫn chưa chính thức hỗ trợ và thay thế những cụm ký tự bằng các biểu tượng mặt cười. Còn công cụ chat tích hợp trên dịch vụ thư điện tử của Google lại tự động biến những biểu tượng ký tự thành nhưng bức hình sinh động và dễ thương.

 

Một điều khá bất ngờ nữa là mới đây, hai blogger Brenna Ehrlich và Andrea Bartz đã có một ý tưởng khá liều lĩnh khi đòi… xóa sổ việc sử dụng emoticon khi con người giao tiếp với nhau qua internet. Hiện tại, không một ai biết liệu ý tưởng này sẽ được bao nhiêu người ủng hộ, mà chỉ biết rằng với tốc độ phát triển như hiện tại, thì con cháu của chúng ta trong tương lai rất có thể sẽ sử dụng những “biểu tượng mặt cười” khác hoàn toàn so với những gì chúng ta sử dụng hiện nay.