Dù mới tổ chức lần 2, EMC 2011 chứng kiến bước nhảy dài trong các giải pháp tiết kiệm nhiên liệu ở nội dung xe tự chế. Chẳng hạn chế hòa khí lấy từ máy cắt cỏ.
Đoạt giải nhất trong cuộc thi lái xe sinh thái 2010, với những kinh kiệm đúc rút từ chuyến du đấu năm ngoái, hai đội Chivas 18 và Chivas 24 đến từ Công ty TNHH sản xuất phụ tùng ôtô – xe máy khá mạnh dạn trong những thay đổi cấu trúc động cơ.
Anh Nguyễn Duy Đông, thành viên đội Chivas 18, tiết lộ chế hòa khí mà đội sử dụng không phải lấy từ động cơ xe máy mà từ động cơ của máy cắt cỏ. Trong phạm vi cuộc thi, tốc độ xe chạy không cao, công suất nhỏ, chế hòa khí này tiêu thụ ít xăng hơn. Xăng nghèo, hỗn hợp không khí nghèo nhiên liệu nên động cơ được bổ sung thêm một bugi giúp quá trình cháy tốt hơn.
 |
| Chivas là những đội tác động khá sâu vào động cơ. Máy thẳng đứng, sử dụng phương pháp bôi trơn ngoài. |
Dải tốc độ hoạt động từ 10 – 50 km/h, tải nhẹ nên hộp số cũng được thay đổi, bỏ đi những bộ truyền không cần thiết. Bôi trơn bằng phương pháp vung té như động cơ nguyên bản gây cản cho động cơ lớn, Chivas sử dụng phương pháp bôi trơn ngoài, động cơ đặt thẳng đứng. Dầu đưa trực tiếp vào xi-lanh động cơ sau đó chạy xuống tiếp tục bôi trơn hộp số.
Do một số trục trặc trong thi đấu, Chivas 18 không đạt được thành tích, trong khi đó Chivas 24 giành giải nhất với thành tích 355,5 km/lít.
BK-Auto, đội đến từ Viện cơ khí động lực, ĐH Bách khoa HN, đạt giải nhì với thành tích 334 km/lít. Mục tiêu giảm ma sát với mặt đường, đội sử dụng lốp trơn, điều chỉnh các góc để đặt bánh xe lăn thẳng trên đường. Sử dụng vòng bi chuyên dụng để làm giảm ma sát giữa trục và bánh xe.
 |
| Chivas 24 sử dụng chế hòa khí của máy cắt cỏ. Lọc gió đạt ngay trước chế hòa khí. |
Về mặt động cơ, với bộ chế hòa khí, ngay tại thời điểm tắt máy vẫn còn áp suất chân không trong họng hút, một lượng xăng nhỏ được hút vào, nhưng không được đốt cháy. Do đó giải pháp mà đội đưa ra là sử dụng van thông cổ họng hút triệt tiêu áp suất chân không.
Ban tổ chức cho phép tắt máy trong quá trình đua, tất cả các đội đều sử dụng líp xe đạp hoặc khớp một chiều lợi dụng quán tính. Theo kinh nghiệm của BK-Auto, líp xe đạp có tuổi thọ thấp, sau thời gian ngắn, phát sinh hiện tượng trượt cá – công suất từ động cơ không truyền tới bánh xe được, còn nếu dùng khớp một chiều cản ma sát lớn. Có thể chính vì lý do này mà CKD 103 đến từ ĐH Sư phạm TP HCM lại sử dụng công tay với cơ cấu bánh răng hành tinh.
Đội BKO đến từ ĐH Bách khoa Hồ Chí Minh lại có những giải pháp khá ấn tượng, đi sâu vào việc xử lý bộ cung cấp khí. Đội sử dụng turbin tăng áp nhằm bổ sung khí nạp, thiết kế hệ thống tuần hoàn khí xả nhằm tận dụng nhiên liệu chưa được đốt cháy hết trong động cơ. Theo một thành viên của đội, trên động cơ thông thường, điện áp đặt lên hai cực của bugi khoảng 3.050 V, nhưng nếu có thêm bô bin tăng áp, hiệu điện thế sẽ đạt 3.200 V nhờ đó hỗn hợp nhiên liệu loãng châm cháy tốt hơn.
 |
| Giải pháp tái tuần hoàn khí xả của đội BKO |
Để quá trình cháy triệt để, giải pháp bọc động cơ bằng giấy bạc hay sưởi ấm không khí nạp cũng được nhiều đội áp dụng. Cuộc thi năm nay ghi nhận hai đội sử dụng phun xăng điện tử đến từ Sư phạm Kỹ thuật TPHCM.
Cả CKD 103 và TPH đều gặp một vài trục trặc với ban tổ chức trong việc đo lượng nhiên liệu. Việc phải thay đổi đột xuất kết cấu ngay trước giờ thi đấu khiến các thành viên trong đội không thực sự hài lòng. Theo đội trưởng CKD 103, dù có phương án xử lý nhưng không có đủ thời gian nên đội đã không thể thực hiện một cách hoàn hảo. Van điều áp bị điều khiển cưỡng bức, áp suất trong hệ thống phun cao, nhiên liệu phun ra nhiều hơn mong muốn. Nếu có thời gian, đội sẽ tiến hành test thử, thay đổi chương trình phun xăng để có được lượng phun tối ưu.
Tuy nhiên, kết quả mà họ đạt được cũng khiến các đội khác phải ngưỡng mộ 326.464 km/lit, đại giải ba trong nội dung xe tự chế.
Rơi vào tình thế tương tự, đội TPH lại quyết định lựa chọn phương án dùng chế hòa khí vào phút chót. Theo ban tổ chức, đây cũng là một kinh nghiệm mà các đội lưu ý. Nên chia sẻ ý tưởng với ban tổ chức xem những thay đổi đó có hợp lệ hay không.
Một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến kết quả thi đấu của các đội chính là kỹ năng lái. Hầu hết các đội đều tiến hành lái thử với các thay đổi khác nhau, rồi chọn ra phương pháp tối ưu cho thiết kế của mình.
Trên chặng đua dài 16 km tương ứng 10 vòng tại đường đua nằm trên nhà máy 2 của Honda Việt Nam, Chivas 24 thực hiện 5 lần khởi động máy trong mỗi vòng, máy hoạt động trong 3 giây, xe tăng tốc từ 25 – 50 km/h, khoảng thời gian còn lại cho xe chạy theo quán tính.
Hầu hết các độ thi đều lần đầu tham dự, có nhiều giải pháp hay, từ kết cấu, hình dạng đến động cơ, nhưng chưa áp dụng trên phạm vi toàn diện. Bởi vậy, thành tích mà đội cao nhất đạt vẫn kém xa thành tích 3.021 km/lít tại cuộc thi ở Nhật Bản hồi 2010.
 |
| Đội STE-HUST bọc động cơ để giữa ấm |
 |
| Dùng khí xả để sưởi ấm dòng khí nạp. |
 |
| Thiết kế động lực học của TPH |
 |
| Thiết kế hẩm hố và khác lạ của đội AutoPick |
 |
| Điều khiển xe theo sự hướng dẫn của các thành viên khác. |
Thế Hoàng