Với các triệu chứng: chảy nước mũi, đau họng, hắt hơi, ho, đau đầu và sốt, cảm lạnh thông thường có thể khiến bạn cảm thấy khó chịu kéo dài đến hai tuần.
Đúng như tên gọi, chúng là các triệu chứng thông thường gây khó chịu. Người trưởng thành trung bình có khả năng mắc cảm lạnh hai hoặc ba lần một năm, trong khi trẻ em trung bình mắc mười lần.
Hơn 200 loại virus khác nhau gây ra cảm lạnh thông thường, nhưng có xu hướng nhẹ hơn cúm. Tiêm chủng ngừa cúm có thể ngăn ngừa chống lại hầu hết các chủng vi khuẩn cúm đang lưu hành, nhưng phương pháp này lại không có tác dụng với cảm lạnh thông thường.
Vậy làm thế nào bạn có thể ngăn ngừa cảm lạnh thông thường hay điều trị căn bệnh này khi mắc phải? Hãy cùng kiểm tra bốn phương pháp điều trị phổ biến đó là: cây cúc dại (echinacea), tỏi, vitamin C và kẽm.
Hoa cúc dại (echinacea)
Hoa cúc dại (Echinacea) là một nhóm thực vật có hoa phổ biến ở Bắc Mỹ đồng thời là một loại thuốc truyền thống của người Mỹ bản xứ. Ngày nay, bạn có thể mua sản phẩm dưới dạng bao con nhộng, viên nén hay thuốc nhỏ.
Ước chừng cứ 20 người Úc thì có một người mang theo echinacea với mong muốn chiết xuất sẽ kích thích miễn dịch và tiêu diệt bất kỳ vi rút nào gặp phải.
Về phòng chống, sử dụng các sản phẩm từ echinacea hàng ngày để tránh cảm lạnh thông thường có thể làm giảm nhẹ nguy cơ mắc cảm lạnh, nhưng chưa có bằng chứng thuyết phục. Nếu chúng ta tổng hợp các kết quả từ nhiều nghiên cứu so sánh giữa điều trị bằng Echinacea và bằng giả dược, những người dùng Echinacea dường như ít bị cảm lạnh hơn. Tuy nhiên, xuất hiện mâu thuẫn lớn giữa các nghiên cứu riêng lẻ, vì vậy kết hợp các nghiên cứu theo cách này không có nhiều giá trị.
Về điều trị, không có bằng chứng lâm sàng cho thấy sử dụng các sản phẩm từ echinacea lúc mới xuất hiện các triệu chứng có thể chữa cảm lạnh hoặc làm giảm thời gian mắc bệnh .
Tuy nhiên, rất khó để đi đến kết luận rõ ràng hoặc khuyến nghị về hiệu quả của echinacea đối với cảm lạnh thông thường vì các chế phẩm được nghiên cứu là khác nhau về các loài và bộ phận khác nhau của cây, phương pháp điều chế và liều lượng.
Sản phẩm echinacea không phải không có tác dụng phụ, chẳng hạn như phản ứng dị ứng ở trẻ em. Mặc dù những triệu chứng không phổ biến, nhưng có thể nặng nề.
Tỏi
(Shutterstock*)
Tỏi được coi như biện pháp ngừa cúm tự nhiên và được sử dụng trong các sản phẩm thương mại hoặc dùng ăn sống.
Tỏi cũng được xem là có tính chất kháng virus và kháng khuẩn. Các nhà sản xuất cho rằng tỏi giúp tăng cường hệ thống miễn dịch. Các cơ chế đằng sau vẫn chưa được hiểu rõ. Tuy nhiên, chất allicin hóa học tạo ra mùi hương cho tỏi tươi có thể là tác nhân tích cực .
Vẫn còn thiếu bằng chứng khoa học chất lượng chứng minh tác dụng của tỏi đối với bệnh cảm lạnh. Khi Xem xét hệ thống Cochrane gần đây để trả lời câu hỏi trên, có thể chỉ tìm được một nghiên cứu thích hợp để phân tích.
Những người tham gia sử dụng một bao con nhộng tỏi ( với một liều lượng bột allicin tiêu chuẩn ) hàng ngày trong ba tháng báo cáo lại số ngày bị cảm lạnh ít hơn so với người dùng giả dược. Nhưng nhiều khả năng họ bị tác dụng phụ như phát ban da và có mùi cơ thể .
Những kết quả trên dường như đầy hứa hẹn nhưng cần phải được tiếp cận một cách thận trọng cho tới khi được kiểm tra lại. Luôn có thể xuất hiện thành kiến trong một nghiên cứu đơn nhất – ví dụ, các tác giả công bố nghiên cứu để bán sản phẩm tỏi thuốc.
Thiếu bằng chứng thuyết phục để loại trừ khuyến cáo sử dụng bổ sung tỏi đối với cảm lạnh thông thường. Tất nhiên, những người thích ăn tỏi nên duy trì sở thích của mình.
Vitamin C
(Shutterstock*)
Vitamin C phổ biến trong trái cây tươi và rau và là một trong những chất bổ sung phổ biến nhất được người Úc sử dụng. Trong những năm 1970, việc sử dụng vitamin C chống cảm lạnh thông thường đã trở nên phổ biến, sau khi nhà hóa học người Mỹ Linus Pauling, cho rằng nó đem lại rất nhiều lợi ích sức khỏe .
Có một số liệu rất đáng tin cậy về tác dụng của tỏi đối với cảm lạnh thông thường, cho thấy: Trên phạm vi rộng, tỏi không có tác dụng.
Dùng vitamin C hàng ngày để phòng ngừa không ảnh hưởng đến khả năng bị cảm lạnh trong cộng đồng nói chung. Nó có thể có tác động nhỏ đến mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng và thời gian bị bệnh (khoảng nửa ngày đối với cảm lạnh thông thường).
Nhưng việc dùng vitamin C để điều trị (uống một liều sau khi bạn bị cảm lạnh) không gây ảnh hưởng đến thời gian hoặc mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng .
Số liệu tương tự cũng cho thấy vitamin C đem lại lợi ích cho những người chịu căng thẳng về thể chất cấp tính nặng nề, chẳng hạn như vận động viên marathon và những người trượt tuyết trên núi cao. Tuy nhiên, đây là phạm vi đặc biệt và cụ thể, do đó kết quả đó không thể được tổng quát hóa thành kết quả của những cộng đồng thông thường.
Kẽm
(Shutterstock*)
Khoáng chất này là một chất dinh dưỡng cần thiết và được tìm thấy trong cả thực vật và động vật. Các loại thực phẩm đặc biệt giàu kẽm bao gồm con sò, cà chua phơi khô, thịt bò và các loại hạt (bao gồm bí ngô, hướng dương, mè, và hạt thông ). Oral zinc (Kẽm dùng đường miệng) phổ biến rộng rãi trong nhiều công thức thuốc khác nhau.
Điều thú vị là, Oral zinc dường như có ảnh hưởng tích cực đối với cảm lạnh thông thường, nhưng lại gặp phải nhiều chướng ngại lớn.
Khi sử dụng để điều trị lúc bắt đầu mắc cảm lạnh, kẽm có thể làm giảm thời gian bị cảm lạnh, nhưng chỉ ở liều cao hơn (hơn 75 mg một ngày) . Kẽm có thể có hiệu quả đối với người lớn hơn trẻ em, khi kẽm được dùng dưới dạng viên ngậm, đặc biệt là dưới dạng kẽm axetat .
Hầu như không có số liệu về việc sử dụng kẽm để phòng ngừa thường xuyên. Bạn có thể không muốn sử dụng kẽm bởi vì thường đi kèm với một số tác dụng phụ khó ưa như buồn nôn và có vị khó chịu.
Điều quan trọng cần lưu ý là có sự khác biệt giữa các kết quả của những nghiên cứu và trong khi đó xuất hiện một vài bằng chứng chứng minh có thiên vị. Vì vậy, đánh giá về hiệu quả của kẽm đối với cảm lạnh thông thường được phóng đại lên quá mức.
Nhìn lại, không ngạc nhiên khi không có thứ gì hiệu quả giúp chống và điều trị cảm lạnh. Điều này phổ biến đến mức bất kỳ liệu pháp điểu trị thực sự hiệu quả nào sẽ không khác một bộ phim bom tấn khủng và chắc chắn không thể giữ kín được.
Bác sĩ thực tập chuyên khoa Tiến sĩ Samuel Cheng và Tiến sĩ Catherine Lip của đơn vị GP, Bệnh viện Fairfield là đồng tác giả của bài viết này.
Michael Tâm là bác sĩ đa khoa và là người tư vấn cho bệnh nhân bị cảm lạnh thông thường. Ngoài ra, ông không làm việc, tư vấn, có cổ phần hay nhận tài trợ từ bất kỳ công ty, tổ chức nào có thể nhận được lợi ích từ bài báo này, và không có mối liên hệ nào với các công ty, tổ chức như trên.
Bài viết này được xuất bản trên The Conversation. Đọc bài viết gốc ở đây.
* Hình ảnh từ Shutterstock