Thành viên ủy ban bầu cử kiểm phiếu sau khi phòng phiếu ở Donetsk đóng cửa, 11/5/14
Trong một loan báo sớm gây ngạc nhiên chỉ 3 giờ đồng hồ sau khi các phòng phiếu đóng cửa, các thủ lãnh phe ly khai ở Donetsk tuyên bố một số lớn cử tri muốn ly khai. Tuy nhiên, thông tín viên VOA Jamie Dettmer tường thuật rằng cuộc trưng cầu dân ý để quyết định về vấn đề ly khai bị nhiều cáo buộc gian lận và bỏ phiếu nhiều lần.
Mười ba tiếng đồng hồ sau khi các phòng phiếu mở cửa, các thủ lãnh phe ly khai ở Donetsk đưa ra loan báo làm kinh ngạc giới truyền thông kết quả sơ khởi cuộc trưng cầu dân ý đầy tranh cãi về việc liệu vùng này có theo gương của Crimea tách ra khỏi Ukraine hay không.
Bất kể các cảnh báo mạnh từ chính phủ ở Kyiv và các lời đe dọa về những “hậu quả tai hại” các thủ lãnh phe ly khai nói trong một cuộc họp báo vào khuya Chủ nhật rằng 89% cử tri ở Donetsk đã bỏ phiếu để ly khai, và chỉ có 10% bác bỏ việc tuyên bố tự trị. Họ nói rằng số người đi bỏ phiếu là 74,7%.
Cuộc bỏ phiếu bắt đầu nhanh chóng tại các phòng phiếu trong vùng Donetsk và Luhansk tiếp giáp với Nga. Tuy nhiên các tuyên bố đã nhanh chóng bị gắn kết với các vụ bỏ phiếu nhiều lần và các nhà hoạt động ủng hộ sự thống nhất cho đăng một băng video cho thấy việc bỏ phiếu hơn một lần rất dễ dàng.
Trưởng ban bầu cử của phe ly khai, Roman Lyagin, nói với đài VOA rằng không thể có việc bỏ phiếu nhiều lần được là vì cử tri phải xếp hàng khoảng nửa giờ đồng hồ để bỏ phiếu vì vậy các sự đề phòng là không cần thiết.
Chính phủ lâm thời ở Kyiv lên án cuộc trưng cầu dân ý bất hợp pháp và giả tạo. Chỉ có một câu hỏi trên phiếu: “Các vùng này có nên lập thành các nước cộng hòa độc lập hay không?” Đa số dân chống ly khai nói họ không muốn bỏ phiếu. Luhansk chưa tuyên bố kết quả.
Các cử tri xếp hàng để bỏ phiếu nói rằng các vụ bạo động mới đây ở miền đông cho thấy đã đủ lý do để ly khai. Có sự tức giận sâu xa trong người dân đối với chính phủ lâm thời vì chiến dịch quân sự của chính phủ nhằm đẩy thành phần võ trang đòi ly khai ra khỏi nhiều tòa nhà chính phủ bị các phần tử này chiếm trong các thành phố trên khắp vùng.
Cái chết của ít nhất 42 người hồi cuối tuần trước ở Odessa sau các vụ đụng độ và cuộc giao tranh hôm thứ Sáu khiến khoảng 20 người thiệt mạng ở Mariupol, nổi bật trong trí cử tri.
Alec, một thông dịch viên 23 tuổi, nói:
“Tôi bỏ phiếu hôm nay vì tôi tin rằng sau những gì xảy ra ở Odessa và Mariupol, sự thống nhất ở Ukraine là không thể có và tốt hơn là ly khai.”
Chính phủ ở Kyiv bị lâm vào thế khó xử trong mấy tuần qua. Với việc lúc đầu không hành động chống lại các phần tử ly khai võ trang được Moscow ủng hộ, họ đã để cho các phần tử nay mở rộng tầm hoạt động và sau đó khi can thiệp chính quyền trung ương đã gây tức giận cho dân địa phương.
Bà Maria, 81 tuổi đã bật khóc sau khi bỏ phiếu tại một phòng phiếu trên đại lộ Pushkin ở trung tâm Donetsk. Bà phản đối rằng chính phủ ở Kyiv thành lập băng đảng tấn công dân chúng và đốt nhà họ.
Phần lớn sự lo sợ về Kyiv có thể có liên quan với các tin tức của truyền thông do Nga kiểm soát, nêu bật các cuộc hành quân chống khủng bố do chính phủ ở Kyiv phát động. Chiến lược này liên kết các nỗ lực của chính phủ ở Kyiv nhằm chiếm lại quyền kiểm soát, với các vụ tấn công trả đũa của Đức quốc xã trong Thế chiến thứ 2 trong trí của công chúng.
Các nhà phân tích trước đó đã cảnh báo rằng cuộc trưng cầu dân ý sẽ không đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế và công khai gian lận. Không có giám sát viên bầu cử từ nước ngoài. Các nhà phân tích lo ngại về tính trung thực của cuộc bầu cử, được tổ chức trong khi hành động đe dọa và bắt cóc của phe ly khai tiếp diễn.
Chỉ một tiếng đồng hồ trước khi mở cuộc họp báo, nữ phát ngôn viên về báo chí nói với các nhà báo rằng kết quả sơ khởi không thể tuyên bố vào đêm Chủ nhật vì không có thời gian để kiểm phiếu. Loan báo sớm gây ngạc nhiên sẽ không làm tiêu tan những lời chỉ trích của chính phủ ở Kyiv và các chính phủ phương Tây rằng cuộc bầu cử là giả tạo.
Phần lớn các cử tri đi bỏ phiếu ở Donetsk và Luhansk nói họ hy vọng nếu cuộc trưng cầu dân ý chấp thuận quy chế độc lập, Nga sẽ nhanh chóng đồng ý sát nhập các vùng của họ.
Theo VOA