Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất về mụn đó là mụn có nguyên nhân từ bụi bẩn. (Adem Demir/thinkstockphotos.com)
Nếu các loại kem trị mụn làm khô da, bạn có thể bôi thêm các loại kem dưỡng ẩm hàng ngày.(Jevtic/thinkstockphotos.com)
Mụn xảy ra khi có sự bất bình thường trong quá trình bã nhờn chảy từ tuyến bã qua các nang lông lên da. Bã nhờn không thể thoát lên trên bề mặt da nên tích tụ trong tuyến bã, và có thể làm gián đoạn tuyến dầu dẫn tới “mụn nhọt” mềm hoặc tổn thương mụn trứng cá do viêm.(NikolayN/thinkstockphotos.com)
Chúng ta đều biết mặc dù vẻ đẹp nội tâm có thể tỏa sáng bất kể làn da như có thế nào, nhưng việc bị mục hoặc sẹo mụn lại có thể tạo nên một gánh nặng tâm lý nặng nề. Bác sĩ Michael Shapiro, một bác sĩ da liễu được chứng nhận chuyên môn tại New York, giải thích cách thức các phương pháp y học có thể cải thiện mụn.
Epoch Times: Chúng ta có thể dựa vào dấu hiệu rõ ràng nào để phân biệt nhiều dạng mụn khác nhau?
Bs.Michael Shapiro: Có hai loại mụn chính: mụn nhọt (đỏ), và lỗ chân lông tắc nghẽn, mụn trứng cá, ( thường gọi là “mụn đầu trắng” và “mụn đầu đen”).
Các mụn nhọt đỏ về sau dễ dẫn đến viêm và nhiễm trùng, có thể điều trị bằng kháng sinh tại chỗ hoặc qua đường uống, trong khi đó điều trị các lỗ chân lông tắc nghẽn hiệu quả nhất với retinoids (ví dụ như Retin A, tazorac, v.v.). Các loại thuốc bổ sung sau đó giúp tái cân bằng quá trình tiết chất bã nhờn từ tuyến bã qua nang lông lên da.
Epoch Times: Nguyên nhân nào gây ra mụn? Mụn chỉ là do di truyền hay còn liên quan tới chế độ dinh dưỡng/môi trường?
Bs.Shapiro: Mụn là một căn bệnh phức tạp và có rất nhiều nguyên nhân. Trong đó có nguyên nhân do khuẩn mụn propionobacterium (P. acnes) và sự bất bình thường trong quá trình tiết bã dầu từ tuyến bá qua nang lông lên da. Các hooc-mon tăng đột biến trong những năm dậy thì ảnh hưởng đến quá trình sản sinh chất nhờn và từ đó làm trầm trọng thêm tình trạng mụn. Vẫn đang có những tranh cãi về mối liên hệ giữa thực phẩm và mụn. Chúng ta đều nghe nói rằng sô cô la hoặc các thực phẩm khác khiến tình trạng mụn nặng hơn. Có một số nghiên cứu cho thấy một thực tế rằng các chế độ dinh dưỡng giàu đường huyết khiến làm nghiêm trọng bệnh tình.
Một nguyên nhân khác không thể phủ nhận là tình trạng stress. Các sự kiện căng thẳng trong đời sống (như giai đoạn kết thúc tuổi dậy thì và các cá nhân trong độ tuổi đại học) khiến tình trạng mụn nặng hơn.
Epoch Times: Có những hiểu lầm nào về việc điều trị mụn?
Bs. Shapiro: Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất đó là mụn có nguyên nhân từ bụi bẩn. Tôi thường được hỏi ý kiến nên dùng loại xà phòng nào. Câu trả lời luôn là nhắc nhở phụ huynh và bệnh nhân rằng nguyên nhân gây mụn không phải do thiếu vệ sinh, mà là do các yếu tố kể trên.
Các loại xà phòng mềm, không cứng như Dove không mùi, Purpose, Oil of Olay, và các loại khác được khuyên dùng vì chúng không gây khô da. Một hiểu lầm khác là về công hiệu của việc tẩy tế bào chết. Điều này cũng gắn với lầm tưởng rằng mụn là do “bẩn”. Trên thực tế tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn do mọi dạng ma sát, bao gồm mài da, chà xát, tiếp xúc thường xuyên với tay/điện thoại di động /mũ bóng chày,v.v. Do đó tất cả những thứ này cần tránh.
Epoch Times: Bên cạnh các loại kem dưỡng còn có cách hình thức điều trị nào khác?
Bs.Shapiro: Các loại nước rửa có axit alpha-hydroxy đều có tác dụng. Cũng có thể điều trị qua đường uống. Bao gồm có spironolactone, kháng sinh uống, Accutane dạng uống (một tổng hợp vitamin A chuyển hóa), và các loại thuốc tránh thai. Một số chất bổ sung vitamin cũng được khuyến cáo trong một vài trường hợp.
Epoch Times: Thuốc tránh thai có ích lợi gì cho việc điều trị mụn? Có nguy cơ gây tác dụng phụ nào không?
Bs.Shapiro: Thuốc tránh thai làm thay đổi nồng độ estrogen và progesterone trong cơ thể. Những hormone này chắc chắn ảnh hưởng đến nhiều thành phần của quang phổ bệnh mụn trứng cá, như sản xuất dầu, sự sừng hóa [hình thành nên lớp ngoài của da], v.v.
Rõ ràng rằng có những phụ nữ hay bị mụn trứng cá bùng phát trong thời kỳ kinh nguyệt, và đối với những phụ nữ này, thuốc tránh thai là lựa chọn tốt. Một lựa chọn khác cho phụ nữ là spironolactone – một loại thuốc điều trị huyết áp trong quá khứ, nếu được sử dụng với liều thấp sẽ cải thiện và ổn định tình trạng mụn.
Một lần nữa, đây là lựa chọn tốt nhất cho phụ nữ bị mụn nội tiết tố. Thuốc tránh thai có thể liên quan tới các cục máu đông, và các vấn đề khác, và tốt nhất nên được sử dụng dưới sự chỉ dẫn của bác sĩ phụ khoa.
Spironolactone đã được sử dụng trong nhiều thập kỷ để điều trị mụn trứng cá nội tiết tố. Nó có thể gây ra dị tật tình dục ở bào thai nam, và về mặt lý thuyết còn có các lo ngại về mối liên hệ của nó với ung thư vú (do đó nó không được khuyến khích sử dụng cho phụ nữ cao tuổi hoặc những người có tiền sử gia đình bị ung thư vú).
Epoch Times: Các loại kem trị mụn hoạt động như thế nào?
Dr.Shapiro: Các kháng sinh tại chỗ hoạt động bằng cách tiêu diệt các vi khuẩn gây mụn P.acnes. Retinoid tái cân bằng sự tiết dầu qua nang lông. Điều này giải quyết vấn đề tắc nghẽn lỗ chân lông, đồng thời ngăn không cho khuẩn mụn P.acnes có điều kiện tồn tại trong da.
Epoch Times: Thông thường, các loại kem trị mụn có thể làm kích ứng da gây mẩn đỏ và nhạy cảm với ánh nắng mặt trời, có những loại kem nào thay thế và nhẹ nhàng với làn da hơn?
Bs. Shapiro: Differin hoặc các loại kem có chứa azeleic retinoid là các phiên bản dịu nhẹ hơn của các loại kem retinoid. Tuy nhiên, ngay cả các loại nặng hơn, như Retin A và tazorac nên cố chịu nếu sử dụng với liều lượng nhỏ. Các biện pháp khác bao gồm những nơi tiếp xúc ngắn, vị trí mà bệnh nhân không bôi kem qua đêm mà chỉ vài tiếng mỗi đêm.
Ngoài ra việc tăng tần suất và lượng dưỡng ẩm cũng giúp làm giảm tính chất khô/kích ứng của các sản phẩm này. Nhạy cảm với ánh nắng mặt trời là yếu tố có thực nhưng có ảnh hưởng khiêm tốn trong việc sử dụng các loại kem này, và có thể kiểm soát bằng việc chăm chỉ bôi kem chống nắng.
Epoch Times: Chúng ta có thể làm gì với sẹo mụn?
Bs. Shapiro: Sẹo mụn có thể điều trị bằng phẫu thuật (với một phương pháp có tên là subcision), bằng mài da (tức chà nhám), lột da bằng hóa chất, và các loại lasers.
Epoch Times: Có phải da của mỗi người khác nhau sẽ đáp ứng các phương pháp điều trị khác nhau?
Bs. Shapiro: Chính xác. Một số người có cải thiện lâu dài và vĩnh viễn đối với thuốc kháng sinh, trong khi ở số khác mụn lập tức quay lại sau khi ngưng thuốc. Điều tương tự cũng xảy ra với bất kỳ loại thuốc điều trị mụn nào, mặc dù tần suất tái phát của bệnh là nhỏ hơn nhiều sau khi dùng Accutane.
Epoch Times: Đôi khi kem trị mụn không được khuyên dùng đối với phụ nữ mang thai hoặc có kế hoạch mang thai. Tại sao lại như vậy?
Bs. Shapiro: Accutane gây ra một số dị tật bẩm sinh khi được sử dụng trong lúc mang thai bởi vì nó phá vỡ sự di cư tế bào phôi thai bình thường. Retinoid bôi ngoài về mặt lý thuyết cũng có thể gây ra các vấn đề tương tự nếu chúng được hấp thụ ở nồng độ đáng kể.
Epoch Times: Không chỉ là rối loạn da, mụn trứng cá có thể là biểu hiện của các bệnh tiềm ẩn khác. Chúng ta nên hiểu thế nào về điều này?
Bs. Shapiro: Một số dạng mụn có liên quan tới sự gián đoạn nội tiết tố. Một ví dụ điển hình là mối liên hệ gữa mụn với PCOD (bệnh buồng trứng đa nang). Ở đây mụn trứng cá dạng nặng được nhận thấy có liên quan tới một cơ thể nặng nề … và sự tăng trưởng lông quá mức. Các khiếm khuyết nội tiết tố khác như nồng độ cao bất thường của hormone tăng trưởng có thể gây ra sự bùng phát mụn đi kèm với các vấn đề sức khỏe khác.
Epoch Times: Chế độ ăn uống như thế nào có thể giúp cải thiện tình trạng mụn?
Bs. Shapiro: Tôi không tin tưởng nhiều vào việc hạn chế dinh dưỡng cho các bệnh nhân bị mụn. Có thể nói rằng, một chế độ dinh dưỡng ít carbohydrate và đường đơn, và chỉ số glycemic thấp hơn đa số có thể làm giảm gánh nặng của bệnh ở một số bệnh nhân.
Epoch Times: Bác sĩ có lời khuyên nào đối với thói quen làm sạch da để cải thiện mụn trứng cá?
Chà xát và kỳ cọ da mặt càng ít càng tốt. Nhẹ nhàng là điều tiên quyết ở đây, vì bất cứ hoạt động tiếp xúc ma sát nào cũng làm mụn bùng phát. Loại mụn trứng cá bùng phát với việc ma sát (như chà xát,.v.v) là loại tắc nghẽn lỗ chân lông, cũng là loại tốn nhiều thời gian điều trị nhất.
Epoch Times: Còn điều gì mà người đọc cần biết thêm?
Bs. Shapiro: Điều quan trọng và tốt nhất đó là nên điều trị mụn từ sớm và tích cực, tránh để lại sẹo, vì điều này ảnh hưởng đáng kể đến sự tự tin, hình ảnh bản thân, và tâm trạng. Ở người da màu, một yếu tố nữa cần đề cập đến là với mụn trứng cá viêm, khi tiêu đi, sẽ dẫn tới màu da khó coi sau viêm (như nốt thâm). Chúng không phải sẹo nhưng mang lại rắc rối tương tự về mặt thẩm mỹ và tâm lý. Một lần nữa, điều trị từ sớm là chìa khóa ngăn ngừa sẹo.
Bác sĩ Michael Shapiro với bằng M.D., FAAD, ACMS là một bác sĩ da liễu New York, giám đốc y tế của Da liễu Vanguard với các địa điểm văn phòng ở SoHo, Greenpoint, Sheepshead Bay, Forest Hills, và Staten Island.
Dịch Việt ngữ bởi: Việt Nguyên
Để đọc bản gốc trên Epoch Times, vui lòng click vào đây.