Tại phiên tòa ngày 22/8, chính trị gia “ngã ngựa” của Trung Quốc Bạc Hy Lai được tự bào chữa một cách khá thoải mái, nhưng theo giới phân tích diễn biến bất ngờ này là nhằm tạo “nước sơn” công bằng cho một phiên tòa mà phán quyết của nó đã được định đoạt.
Phán quyết đã được định?
Ông Bạc Hy Lai từng được cho là ứng viên sáng giá trong Ban thường vụ Bộ chính trị, cơ quan quyền lực của đảng Cộng sản Trung Quốc trong cuộc chuyển giao ban lãnh đạo 10 năm mới diễn ra một lần ở Trung Quốc vào năm ngoái. Tại phiên tòa ngày hôm qua 22/8, ông đã mắng nhiếc những người làm chứng chống lại mình và cố gắng tìm cách bóc mẽ sự logic của bên công tố.
Giới phân tích cho rằng những gì ông Bạc thể hiện trong ngày xét xử đầu tiên tại Tế Nam khác hẳn với kiểu chấp nhận sự đã rồi thường thấy của các bị cáo trong những phiên tòa xét xử nhân vật cấp cao ở Trung Quốc.
Theo các nhà phân tích, mặc dù ông Bạc được phép nói, được phép bào chữa, để chứng tỏ tiến trình xét xử hoàn toàn minh bạch, nhưng tất cả sẽ không ảnh hưởng tới phán quyết cuối cùng.
Steve Tsang, chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Đại học Nottingham, Anh quốc, cho rằng tuyên án cuối cùng đã được định và bản án đã được quyết. “Vì vậy, gần như những gì ông ấy thể hiện ở phiên tòa sẽ ăn khớp với kịch bản đã được chuẩn bị trước”.
Tòa án đã công bố bản chép lời gần như trực tiếp những gì ông Bạc nói thông qua mạng xã hội. Tuy nhiên giới phân tích cho rằng, không ai rõ những thông tin được cung cấp đúng và hoàn chỉnh tới mức nào.
“Tôi cho rằng giới chức trách sẽ nói rằng họ đã cố gắng cho ông ta cơ hội để tự bào chữa”, Willy Lam, chuyên gia về chính trị Trung Quốc tại Đại học Hồng Kông, cho hay. Theo ông, điều này để chứng tỏ Bắc Kinh luôn minh bạch và thực thi theo đúng pháp luật. Ví dụ, trang nhất của tờ China Daily đã đăng tải dòng tít “Bạc Hy Lai phủ nhận cáo buộc nhận hối lộ” và bài thứ hai về vụ việc có tiêu đề: “Vụ án đột phá về tính minh bạch”.
Giữ thể diện và cứu con trai?
Theo giới phân tích, phiên xét xử cũng cho ông Bạc, con cháu của một vị lão thành cách mạng ở Trung Quốc, cơ hội giữ thể diện với những người ủng hộ mình.
“Bạn có thể nói ông Bạc vẫn giữ được thể diện của một người từng là lãnh đạo uy tín, người đôi khi thách thức cả giới chức trách trong đảng”, ông Lam cho hay. “Vì vậy tôi nghĩ ông ấy đã giành được một số thắng lợi, đặc biệt là so với vợ ông và các cựu quan chức khác”.
Vợ ông Bạc, Bà Cốc Khai Lai đã bị kết án giết doanh nhân Anh quốc Neil Heywood vào năm ngoái. Chính cái chết của doanh nhân này đã dẫn đến cuộc khủng hoảng mang tên Bạc Hy Lai và khiến ông “ngã ngựa”.
“Ông ấy đã thể hiện sự phản kháng. Nhưng tôi không cho rằng nó sẽ ảnh hưởng tới kết quả” của phiên tòa, ông Lam nhận định.
He Weifang, giáo sư luật tại Đại học Peking danh giá, nhận định phiên tòa chắc chắn đã nhận được sự cho phép từ giới chức cấp cao hơn, để được công bố hầu hết các cuộc đối thoại.
“Theo tôi giới chức trách nghĩ rằng đây là cách thể hiện họ đã thuyết phục hơn, có thể chứng tỏ rõ với mọi người tiến trình xét xử là đúng đắn”. Song ông cũng cho rằng: “Dĩ nhiên, tiến trình không hoàn toàn công bằng” và bày tỏ ngạc nhiên trước điều mà ông gọi là “mức độ cởi mở tương đối” của phiên tòa.
Còn Tsang ở Nottingham cho rằng ông Bạc hoàn toàn hiểu rõ những gì đang diễn ra. “Ông ấy hiểu hệ thống đó. Ông biết nó hoạt động như thế nào và vì vậy ông sẽ biết ông ấy sẽ có một bản án tù nhẹ hơn là vợ ông. Ít nhất là 15 năm”. Ông Tsang cũng dự đoán ông Bạc sẽ không bị xử tử nhưng cũng sẽ không lấy lại được tự do.
Cũng theo ông Tsang, giới chức trách chắc chắn đã tính toán rủi ro khi để ông Bạc được nói và biện hộ cho sự nghiệp của mình. Nhưng ông Tsang cũng nhấn mạnh rằng nhiều khả năng giới chức trách đã đạt được một thỏa thuận với ông Bạc, và ông đã nhất trí “trên nguyên tắc”.
Giới quan sát cũng đồn đoán ông Bạc muốn bảo vệ con trai mình. Bạc Qua Qua hiện đang theo học luật ở New York và cũng bị nhắc tên trong cáo buộc nhận hối lộ tại phiên tòa ngày hôm qua và hôm nay. Theo ông Tsang, thì ông Bạc chỉ phản kháng có mức độ, và đằng sau sự phản kháng đó đã có “tính toán kỹ”, để con ông không bị liên lụy.
Vũ Quý Theo AFP
Nguồn: Dân Trí