Cái chết của doanh nhân Anh Neil Heywood tại thành phố Trùng Khánh hồi tháng 11/2011 đã gây ra xì-căng-đan chính trị tai tiếng tại Trung Quốc, vốn dính dáng tới hàng loạt nhân vật cấp cao.
Các mắt xích liên hệ trong vụ Bạc Hy Lai.
Vụ việc đã khiến bí thư Trùng Khánh Bạc Hy Lai, từng được xem là gương mặt sáng giá trên chính trường Trung Quốc, bị mất chức và phải ra tòa vào vì tội tham nhũng, nhận hối lộ và lạm dụng quyền lực.
Neil Heywood
Cái chết của Heywood, 41 tuổi, là trung tâm của vụ bê bối gây chấn động chính trường Trung Quốc.
Sinh năm năm 1970, Heywood từng tốt nghiệp Trường Harrow danh tiếng và Đại học Warwick.
Heywood chuyển tới sống tại Trung Quốc từ đầu những năm 1990, nơi ông này học thành thạo tiếng Hoa. Ông làm cố vấn cho các doanh nghiệp nước ngoài muốn đầu tư tại Trung Quốc, thành lập vài công ty và cố vấn cho các khách hàng.
Heywood kết hôn với một phụ nữ Trung Quốc, bà Wang Lulu, và cặp đôi có 2 con.
Trong khi sống tại thành phố cảng Đại Liên ở đông bắc Trung Quốc vào giữa những năm 1990, Heywood đã gặp thị trưởng thành phố, ông Bạc Hy Lai, và bà vợ Cốc Khai Lai. Vào năm 2007, ông Bạc đã được bổ nhiệm làm bí thư Trùng Khánh.
Chưa rõ bản chất mối quan hệ giữa Heywood và vợ chồng Bạc Hy Lai, nhưng ông này được miêu tả trong một số bài báo là nhà trung gian tài chính.
Ông Heywood được phát hiện chết tại phòng khách sạn ở Trùng Khánh vào ngày 15/11/2011. Sở an ninh công cộng Trùng Khánh khi đó nói với giới chức ngoại giao Anh rằng nguyên nhân cái chết là do “uống quá nhiều rượu” và thi thể của ông sau đó được gia đình quyết định hỏa táng.
Nhưng vụ việc sau đó đã được mở lại. Bà Cốc Khai và trợ lý Trương Hiểu Quân đã bị kết án tù hồi tháng 8/2012 vì tội đầu độc ông này tới chết do “các mâu thuẫn kinh tế”.
Cốc Khai Lai
Người vợ thứ 2 của bà ông Bạc Hy Lai, bà Cốc Khai Lai là một luật sư nổi tiếng và có cha là một nhà lão thành cách mạng.
Bà Cốc tốt nghiệp Đại học Peking và sau đó mở công ty luật Khai Lai ở Bắc Kinh. Vốn thành thạo tiếng Anh, bà Cốc đã viết một cuốn sách về các cuộc chiến pháp lý của bà có tựa đề “Thắng kiện ở Mỹ”.
Bà Cốc và chồng từng được xem là một trong những cặp đôi quyền lực nhất Trung Quốc, cho tới khi bà bị điều tra về tội sát hại Heywood.
Theo báo chí nhà nước Trung Quốc, trong phiên tòa ngày 9/8/2012, bà Cốc đã thừa nhận sát hại Heywood vì mẫu thuẫn lợi ích kinh tế. Bà không phủ nhận những lời buộc tội, và đổ lỗi cho các hành động của mình là do “suy sụp tinh thần”.
Bà Cốc được cho là đã nói rằng bà “chấp nhận và bình tĩnh đối mặt với bất kỳ hình phạt nào” vì tội đầu độc Heywood bằng chất độc xi-a-nua.
Bà Cốc bị tuyên phạt án tử hình hôm 20/8/2012 nhưng được hoãn thi hành án, trong khi trợ lý Trương Hiểu Quân bị kết án 9 năm tù.
Bạc Hy Lai 
Ông Bạc Hy Lai từng được kỳ vọng cho một vị trí lãnh đạo hàng đầu tại Trung Quốc.
Là con trai của một nhà cách mạng nổi tiếng, ông từng lãnh đạo thành phố Đại Liên, rồi trở thành bộ trưởng thương mại Trung Quốc trước khi làm bí thư Trùng Khánh.
Ông Bạc đã được biết đến nhờ phát động 2 chiến dịch gây tiếng vang tại Trùng Khánh, một là nhằm thúc đẩy hình ảnh của đảng Cộng sản Trung Quốc và hai là trấn áp tội phạm có tổ chức.
Ông Bạc được xem là người có uy tín và gần gũi công chúng. Nhiều người tin rằng ông sẽ tham gia cuộc chuyển giao quyền lực 10 năm mới diễn ra một lần của Trung Quốc hồi năm ngoái.
Tuy nhiên, ông Bạc đã bị cách chức bí thư Trùng Khánh hồi tháng 3/2012 và bị sau đó bị đình chỉ mọi chức vụ trong đảng Cộng sảng Trung Quốc. Kể từ đó, ông Bạc không xuất hiện trươc công chúng.
Vào ngày 25/7/2013, truyền thông Trung Quốc đưa tin rằng ông Bạc đã bị truy tố về tội nhận hối lộ, tham nhũng và lạm dụng quyền lực.
Sáng nay 22/8, phiên tòa xét xử ông Bạc đã bắt đầu tại tòa án nhân dân ở thành phố Tế Nam, tỉnh Sơn Đông, phía đông Trung Quốc.
Bạc Qua Qua
Bạc Qua Qua, 25 tuổi, là con duy nhất của ông Bạc Hy Lai và bà Cốc Khai Lai.
Bạc Qua Qua từng học tại một trong những trường tư đắt đỏ nhất ở Anh, Harrow, trước khi vào Đại học Oxford và sau đó là Harvard.
Cậu ấm nhà Bạc Hy Lai từng bị miêu tả là một trong những “ông vua trẻ” – cụm từ được dùng để miêu tả con cháu của các lão thành cách mạng vốn thường bị chỉ trích vì những đặc quyền mà họ được hưởng.
Các bức ảnh chụp Bạc Qua Qua tiệc tùng tràn ngập các trang mạng và anh này cũng hứng chịu nhiều chỉ trích vì phong cách sống xa hoa.
Báo chí nhà nước Trung Quốc cho biết Bạc Qua Qua cũng có liên hệ với Heywood, nói rằng cả anh và mẹ “đều từng có quan hệ tốt với doanh nhân Anh. Tuy nhiên, họ đã có mâu thuẫn về lợi ích kinh tế”.
Khi vụ bê bối nổ ra, Bạc Qua Qua đang học Đại học Harvard. Anh này vẫn ở Mỹ kể từ đó và dự kiến sẽ bắt đầu học ngành luật tại Đại học Columbia ở New York từ tháng 9 tới.
Kể từ đó, Bạc Qua Qua đã đưa ra các tuyên bố bảo vệ cha mẹ mình, mà gần nhất là vào ngày 20/8. Trong tuyên bố mới nhất, Bạc Qua Qua nói anh đã không được phép liên lạc với bố mẹ suốt 18 tháng qua và hi vọng ông Bạc sẽ có cơ hội để bảo vệ mình trong phiên tòa hôm nay.
Vương Lập Quân
Ông Vương Lập Quân từng là giám đốc công an và phó thị trường Trùng Khánh.
Ông Vương khởi nghiệp trong lĩnh thực thi luật pháp vào năm 1984 ở khu vực Nội Mông trước khi chuyển tới Trùng Khánh năm 2008.
Tại Trùng Khánh, ông Quân giành thiện cảm nhờ các hành động quy quét tội phạm có tổ chức và thậm chí còn trở thành hình mẫu của một bộ phim truyền hình. Ông Vương cũng có mối quan hệ thân thiết với ông Bạc và được gọi là “cánh tay phải” của ông.
Nhưng đến ngày 2/2/2012, chính quyền thành phố Trùng Khánh cho biết ông Vương đã bị điều sang một công việc khác, một dấu hiệu cho thấy sự mâu thuẫn giữa ông Vương và ông Bạc.
Sau đó vài ngày, ông Vương đã chạy tới lãnh sứ quán Mỹ tại thành phố Thành Đông, gần Trùng Khánh và chỉ rời đi vào ngày hôm sau. Theo một tuyên bố từ Bộ ngoại giao Anh ngày 17/4/2012, ông Vương đã đưa ra những thông tin về cái chết của Heywood trong khi trú tại lãnh sự quán Mỹ.
Chuyến thăm của ông Vương chạy tới lãnh sự quán Mỹ bị xem là “một vụ việc nghiêm trọng gây hậu quả rất tồi tệ”.
Hồi tháng 9 năm ngoái, ông Vương đã bị tuyên phạt 15 năm tù về tội tội đào tẩu, lạm dụng quyền lực và nhận hối lộ.
Báo chí Trung Quốc cho hay ông Vương đã “bẻ cong luật pháp” khi chỉ định một đồng minh giám sát cuộc điều tra cái chết của Heywood vì ông biết bà Cốc Khai Lai là nghi phạm chính và rằng ông đã giấu giếm một cuốn băng ghi âm nhận tội của bà Cốc.
Trương Hiểu Quân
Trương Hiểu Quân được cho là một người giúp việc tại nhà của ông Bạc. Theo Xinhua, Trương đã đầu độc ông Heywood đến chết, cùng với bà Cốc Khai Lai.
Trương đã bị kết tội cố ý giết người cùng với bà Cốc hồi năm ngoái và lĩnh án 9 năm tù.
Một quan chức tòa án cho hay, trong phiên tòa, Trương đã thừa nhận tham gia vào vụ giết người và cho biết anh muốn xin lỗi gia đình Heywood.
Patrick Devillers 
Kỹ sư người Pháp Patrick Henri Devillers, người đã sống tại Campuchia cho tới năm ngoái, được cho là có quan hệ với ông Bạc và bà Cốc.
Devillers, 51 tuổi, được tin là đã gặp gỡ vợ chồng ông Bạc vào giữa những năm 1990, khi ông này đang sống tại Đại Liên cùng vợ. Các nguồn tin cho biết Devillers đã thiết kế các đường dây điện đường phố ở Đại Liên thời ông Bạc còn làm thị trưởng.
Tháng 6/2012, Devillers đã bị bắt giữ tại Campuchia theo yêu cầu của giới chức Trung Quốc. Ông này sau đó đã tình nguyện tới Trung Quốc làm nhân chứng trong vụ Heywood.
Trước khi tới Trung Quốc, Devillers đã thực hiện một video, trong đó ông này có cuộc phỏng vấn với giới chức Campuchia và khẳng định ông tình nguyện đi Bắc Kinh.
Các nguồn tin báo chí nói rằng Devillers có liên hệ tới một biệt thự ở thành phố Cannes, Pháp. Theo một số nguồn tin, biệt thự này có thể là trung tâm các cáo buộc chống lại Bạc Hy Lai.
Tỷ phú Từ Minh 
Vào năm 2005, tạp chí Forbes xếp doanh nhân Từ Minh là người giàu thứ 8 Trung Quốc. Ông này sở hữu khối tài sản lớn tại Đại Liên, nơi ông Bạc làm thị trưởng từ 1993-2001, thông qua công ty Dalian Shide, một tập đoàn tham gia kinh doanh trong nhiều lĩnh vực.
Nhưng Từ Minh đã biến mất kể từ cuối tháng 3/2012, cùng khoảng thời gian ông Bạc bị “thất sủng”. Wall Street Journal trích dẫn một quan chức công ty giấu tên cho hay ông Từ Minh đã gọi điện cho anh trai hồi tháng 5/2013 nói rằng ông đã bị điều tra.
Sự chú ý kể từ đó tập trung vào một biệt thự ở Pháp. Giới chức Trung Quốc cho hay biệt thự này đã được ông Từ Minh tặng cho gia đình Bạc Hy Lai, tờ New York Times đưa tin.
Khương Phong Dolby 
Khương Phong Dolby là cựu người dẫn chương trình của Đài truyền hình trương ương Trung Quốc (CCTV). Bà này đã được nêu tên trong các tài liệu tòa án của Pháp là người quản lý biệt thự ở Cannes, một ví trí mà bà tiếp quản từ Heywood và trước đó là Devillers.
Dolby đã kết hôn với một công dân Anh và hiện đang sinh sống tại thành phố Cambridge, miền đông nước Anh.
An Bình
Theo BBC
Nguồn: Dân Trí