Các nhóm dân chủ đã thu hút 150,000 người tham dự buổi thắp nến tưởng niệm hằng năm tại công viên Victoria Hong Kong, lễ kỷ niệm duy nhất lên vết nhơ của Trung Quốc, để tưởng niệm 22 năm cuộc tàn sát đẫm máu Thiên An Môn 1989 (Ảnh của Mike Clarke/Getty)
Vào ngày kỷ niệm cuộc thảm sát Thiên An Môn ngày 4 tháng 6 lần thứ 22, các nhà vận động dân chủ Trung Quốc đã tổ chức các họat động tưởng niệm trên tòan thế giới, yêu cầu Trung Quốc phải công bố đầy đủ và phóng thích những công dân vô tội đang bị thi hành án. Các nước cũng kêu gọi Trung Quốc trả tự do cho những người bị bắt, bị biến mất hay bị quản thúc tại gia thời gian gần đây do Bắc Kinh lo ngại cuộc cách mạng hoa lài.
Ngày 4 tháng sáu năm 1989, cả thế giới dõi theo chính quyền Cộng Sản Trung Quốc đưa xe tăng, và súng để đàn áp phong trào dân chủ của sinh viên ở Thiên An Môn qua ti vi. Mặc dù 22 năm đã trôi qua, chính quyền Trung Quốc vẫn từ chối thừa nhận vụ đàn áp và thảm sát nạn nhân một cách công khai.
Hãng Reuter cho hay ít nhất 5 người tham gia biểu tình hòa bình đến giờ vẫn bị cầm tù.
Liên minh phong trào yêu nước Trung Hoa của Hong Kong, đơn vị tổ chức sự kiện cho hay:Tại Hong Kong, hơn 150 ngàn người tham dự lễ thắp nến cầu nguyện tại công viên Victoria để tưởng niệm các nạn nhân thiệt mạng trong vụ thảm sát ngày 4 tháng 6. Dân Trung Hoa đại lục cũng đã tham gia, đặc biệt có nhiều người đến từ Trung Quốc tới Hong Kong để tham gia sự kiện này.
Tại Macao, một buổi thắp nến cầu nguyện ở đài phun nước trong trung tâm nhà thờ Thánh nữ Rosary đã thu hút hơn 200 người
Ở Đài Loan, tổng thống Mã Anh Cửu trong một tuyên bố đã kêu gọi Trung Quốc rằng, chính quyền Trung Quốc phải tôn trọng nhân quyền và thực hiện cải cách chính trị nếu họ muốn hòa nhập với cộng đồng quốc tế. Bước đầu tiên để cải cách chính trị là cần rộng lượng khi gặp bất đồng chính kiến, và đề cao giá trị của họ trong xã hội. Ông Mã cũng hi vọng Lưu Hiểu Ba và Ai Weiwei (Ngải Vị Vị) sẽ được phóng thích ngay lập tức.
Hoa Kỳ kêu gọi Trung Quốc trả tự do cho phe đối lập và tôn trọng các quyền cơ bản của công dân.
Ông Mark Toner, phát ngôn viên của văn phòng Chính Phủ tuyên bố: “Chúng tôi yêu cầu chính phủ Trung Quốc cung cấp đầy đủ và công khai số lượng, danh tánh người thiệt mạng, bị bắt giữ hay mất tích và chấm dứt sự đàn áp liên tục lên những người đã từng tham gia cuộc biểu tình và gia đình của nạn nhân.
Ông Toner cũng kêu gọi Trung Quốc phóng thích người bị bắt giam hay bắt cóc, hoặc bị quản thúc tại gia thời gian gần đây vì những hành động đó không phù hợp với các quyền cơ bản được thừa nhận chung.
Những đứa trẻ cầm nến trong suốt buổi thắp nến tưởng niệm cuộc đàn áp Thiên An Môn ở Hong Kong vào ngày 4/6. Hàng ngàn người đã đánh dấu cuộc đàn áp đẫm máu 1989 của những người biểu tình dân chủ tại Bắc Kinh, khi đó Trung Quốc đã bất chấp sự lên án của cộng đồng quốc tế mà tiến hành bố ráp người bất đồng chính kiến (Ảnh của Ed Jones/AFP/Getty)
Chủ tịch Hạ Viện, bà Nancy Pelosi phát biểu: “Hôm nay, tinh thần Thiên An Môn sống mãi trong trái tim và tâm trí của những người tiếp tục cuộc đấu tranh cả trong và ngoài nước Trung Hoa.”
Bà cũng kêu gọi thả người đoạt giải Nobel Lưu Hiểu Ba, nhà hoạt động Lưu Hiền Bân, nghệ sĩ Ngải Vị Vị(Ai Weiwei) , luật sư Đường Cát Điền (Tang Jitian), Tăng Bảo (Teng Biao), Giang Thiên Dũng (Jiang Yianyong ) và Cao Trí Thịnh (Gao Zhisheng).
Bên trong Đại lục
Theo báo cáo của Epoch Times, tại Trung Quốc, các quan chức Đảng Cộng Sản Trung Quốc đã tiếp cận riêng lẻ từng thành viên trong nhóm những bà mẹ Thiên An Môn, đề nghị bồi thường cho các thành viên trong gia đình có người bị giết hại trong cuộc thảm sát Thiên An Môn. Các bà mẹ đã từ chối và nói rằng, họ muốn có một cuộc đối thoại mở của Chính Phủ với nguyên một nhóm một cách công khai và họ muốn Chính Phủ có trách nhiệm.
Để tránh sự kiểm duyệt từ khóa “vụ thảm sát ngày 4 tháng 6” của chế độ Trung cộng, các web đã sử dụng sự mã hóa các từ khóa.Một trong những cụm từ được mã hóa do một nhóm ở Hong Kong sử dụng để sản xuất trên 20 ngàn huy hiệu tưởng niệm là, “May 35” với một cái chai úp ngược và một con nai chết, đọc đồng âm với khẩu hiệu: “Tưởng nhớ các nạn nhân vụ thảm sát ngày 4 tháng 6”
Nạn nhân sống sót của cuộc Thảm sát Thiên An Môn ở Trung Quốc năm 1989 đưa ra biểu ngữ khi mọi người tập trung ở trung tâm Luân Đôn vào ngày 4 tháng 6, để tưởng niệm 22 năm vụ Thảm sát. Nhóm đưa ra danh sách 185 nạn nhân bị giết được xác nhận danh tính cũng như tên những người biểu tình vẫn còn bị giam giữ tại Trung Quốc ( Ảnh của Leon/Neal/AFP/Getty)
Tạp chí Ming Pao của Hong Kong cho biết: Những huy hiệu cho ngày 4 tháng 6 đã được tạo ra ở Hong Kong từ 14 năm nay, năm nay là năm đầu tiên dân Trung Quốc đại lục tham gia sáng tạo chúng (một cách gián tiếp).
Thành viên của tổ chức Cuộc cách mạng Hoa Nhài kêu gọi người dân “đi tuần hành” vào ngày 4 tháng 6. Những tình hình gần đây bạo lực, chống cự xảy ra thường xuyên ở vùng nội Mông, chính quyền Trung Quốc đã gia tăng các biện pháp an ninh và quản thúc một vài cá nhân có liên quan tới sự kiện ngày 4 tháng 6
Để ngăn chặn cuộc Cách Mạng Hoa Nhài bùng nổ ở vùng Nội Mông, chính quyền ở đó tăng cường lực lượng an ninh và phong tỏa thông tin gắt gao. Đài truyền hình Tân Đường Nhân đưa tin: Tình hình ở thị trấn Hô Hòa Hạo (trung tâm Nội Mông) vẫn còn khá căng thẳng, các giảng viên và sinh viên bị hạn chế ra vào khu đại học.
Một Blogger tên Wusangui từ vùng Nội Mông đưa tin về quy định khẩn cấp cho ngày 4 tháng 6 ở trường cô trên Twitter như sau :” Từ ngày 4 đến ngày 8 tháng 6, một hệ thống ba duyệt sẽ được thiết lập. Sinh viên, gác bảo vệ, trường học đều có bản sao trong hệ thống ba duyệt này. Bạn có thể rời trường từ 7 đến 11 giờ tối, nhưng hệ thống ba duyệt này sẽ là bằng chứng duy nhất cho sự vô tội của bạn
Cả đài Châu Á tự do và Nhật báo Apple đều đưa tin quân đoàn 38, đội quân đã tiến hành đàn áp sinh viên năm 1989, đã được dàn quân tới vùng Nội Mông và chờ lệnh
Ông Lý Thiên Tiêu (Li Tianxiao) , một nhà bình luận chính trị của kênh truyền hình Tân Đường Nhân cho hay :“Trong một cuộc họp Chính Phủ ngày 30 tháng 5 vừa qua, Hồ Cẩm Đào đã ra lệnh cho quân đội toàn quyền kiểm soát xã hội”. Ông phân tích: “Chính quyền quân sự đã áp đặt sự kiểm soát chặt chẽ qua việc truy cập internet của các thành viên quân đội. Chế độ Trung Cộng lại sẵn sàng để đàn áp người dân một lần nữa với cùng một chiến thuật sử dụng trong cuộc thảm sát ngày 4 tháng 6”.
Ông Lý nói chính quyền Trung Quốc đang ở tình thế tiến thoái lưỡng nan. Một mặt người dân Trung Quốc bắt đầu đòi hỏi nhiều hơn để biết sự thật và bồi thường cho các nạn nhân ngày 4 tháng 6. Nhưng một mặt khác, chính quyền Trung Quốc đã giết quá nhiều người trong suốt 60 năm lịch sử nên không thể bồi thường được nữa.
Ông Lý nói, “Vậy nên Cuộc thảm sát ngày 4 tháng 6 trở thành vấn đề nan giải của chế độ Trung Quốc, họ không muốn nhắc đến vấn đề này, hay làm sáng tỏ nó”.
Chính phủ Trung Quốc phản đối lời kêu gọi của Chính phủ Hoa Kỳ yêu cầu chính quyền Trung Quốc phóng thích phe đối lập và công bố các nạn nhân của vụ thảm sát Thiên An Môn, và nói rằng đó là “lời buộc tội vô căn cớ”.
Phát ngôn viên Bộ Ngọai Giao Trung Quốc, ông Hồng Lỗi (Hong Lei) tuyên bố trên kênh thông tin nhà nước Tân Hoa Xã : “Chúng tôi yêu cầu chính phủ Hoa Kỳ chấm dứt sự can thiệp chính trị và chấn chỉnh hoạt động sai lầm để không ảnh hưởng tới mối quan hệ Trung – Mỹ”.