Chương trình This American Life của đài NPR (Mỹ) thực hiện phóng sự đặc biệt về quy trình sản xuất các sản phẩm Apple, trong đó khẳng định nhà máy Foxconn thuê cả những công nhân chỉ 13 tuổi và làm việc 16 tiếng/ngày.
Hai nhà báo Mike Daisey và Nicholas Kristof đã tới Thâm Quyến (Trung Quốc) tìm hiểu đời sống công nhân Foxconn. Một công nhân tiết lộ với họ rằng nhà máy này luôn biết trước mỗi khi có đoàn kiểm tra tới và sẽ biết cách để “qua mặt” các thanh tra.
 |
| Công nhân nhà máy Foxconn. Ảnh: BI. |
Daisey và Kristof đã kể lại những gì họ phỏng vấn được qua chương trình:
– Nhà máy Foxconn tại Thâm Quyến có 430.000 người. Có 20 quầy ăn trong nhà máy, mỗi quầy phục vụ 10.000 người.
– Một nhân viên Foxconn được Daisey phỏng vấn bên ngoài cánh cổng nhà máy là một bé gái 13 tuổi. Em có nhiệm vụ đánh bóng mặt kính hàng nghìn chiếc iPhone mới mỗi ngày.
– Cô bé nói Foxconn không giới hạn tuổi. Nếu có đoàn thanh tra, Foxconn sẽ biết trước và họ đơn giản chỉ cần thay thế các công nhân trẻ bằng những người già hơn.
– Trong 2 tiếng, phóng viên gặp một số công nhân nói họ chỉ 14, 13, thậm chí 12 tuổi. Daisey đánh giá khoảng 5% công nhân ở đây dưới độ tuổi lao động và nhận định rằng một công ty như Apple, vốn rất quan tâm đến những tiểu tiết, phải biết điều này, hoặc họ không muốn biết.
– Mỗi giờ làm ở Trung Quốc là 60 phút (không như giờ làm ở Mỹ bao gồm cả thời gian cho Facebook, gọi điện, tán gẫu…). Công nhân ở đây không được phép nói chuyện trong giờ.
– Số giờ làm quy định ở Trung Quốc là 8 tiếng, nhưng mỗi phiên làm việc tại nhà máy thường kéo dài 12 tiếng. Khi có thiết bị “hot” cần được lắp ráp, mỗi phiên có thể tăng lên 14-16 tiếng.
– Trong giờ làm việc, đa số mọi người phải đứng và có camera theo dõi.
– Chương trình cũng phỏng vấn các công nhân từng làm việc cho Foxconn. Những người này nhắc đến việc sử dụng hexane, chất lau màn hình iPhone. Hexane bay hơi nhanh hơn các chất liệu dùng để rửa màn hình khác, giúp dây chuyền sản xuất rút ngắn thời gian hơn. Hexane là chất độc có tác động đến thần kinh.
– Một số công nhân không thể tiếp tục lao động vì tay họ gần như bị tê liệt khi làm liên tục một việc hàng trăm nghìn lần qua nhiều năm.
– Một cựu công nhân yêu cầu công ty trả tiền cho thời gian làm ngoài giờ nhưng họ từ chối nên cô phản ánh lên công đoàn. Công đoàn đưa cô vào danh sách đen và sẽ có trong hồ sơ mỗi khi cô xin việc ở nơi khác.
– Một người bị thanh kim loại đè vào tay ở Foxconn nhưng nhà máy không hỗ trợ y tế. Khi vết thường lành, cánh tay không hoạt động nữa và họ sa thải ông. Người này may mắn kiếm được việc ở một nơi khác với thời gian làm việc “tốt hơn rất nhiều, chỉ có 70 tiếng mỗi tuần”.
Tuy nhiên, những nhà máy như Foxconn cũng được coi là đem đến sự thịnh vượng cho vùng này nhờ số tiền từ Apple và các công ty khác ở Mỹ và châu Âu đổ về. Nếu không, những công nhân này có thể vẫn đang tối ngày trên các ruộng lúa với thu nhập 50 USD thay vì 250 USD mỗi tháng (trung bình chưa đến 10 USD mỗi ngày và chưa tới 1 USD mỗi tiếng). Ba mươi năm trước, Thâm Quyến là một ngôi làng nhỏ nằm bên bờ sông, còn hiện là thành phố lớn với 13 triệu dân.
Châu An