Tâm hồn trẻ em rất non nớt và yếu mềm, thế nên đôi khi chỉ với 1 câu nói, cha mẹ có thể gây nên những tổn thương to lớn làm ảnh hưởng đến nhân cách và tâm lý của trẻ, thậm chí kéo dài đến khi trưởng thành.
Nếu bạn mong rằng con của bạn càng ngày càng trở nên tốt hơn, vậy thì bạn đừng nói 10 câu nói dưới đây nữa!
1. “Không được khóc!”, “Không được làm ồn!”
Khi trẻ khóc hay hét lên đều là bởi vì chúng không biết biểu đạt tâm trạng, nỗi buồn hiện tại của mình như thế nào… Nếu bạn một mực cấm đoán trẻ nhỏ thể hiện cảm xúc, như vậy sẽ khiến chúng cảm thấy rằng cảm xúc của mình không đúng, nhưng lại không biết nên biểu đạt thế nào. Cuối cùng bản thân chúng sẽ cảm thấy khó xử và sinh ra tâm lí sợ hãi.
Những lúc như vậy bạn nên tiếp nhận cảm xúc của trẻ, rồi sau mới định hướng giảng giải cho trẻ. Ví dụ bạn có thể nói: “Đã khóc xong chưa? Hãy để mẹ ôm cái nào!“. Rồi sau đó hướng dẫn cho trẻ chúng nên biểu đạt cảm xúc của mình như thế nào cho đúng.
2. “Nếu con không nghe lời, thì mẹ sẽ không còn quan tâm đến con nữa”. “Có phải là ‘cái mông’ đã ngứa rồi không?”
Những câu loại này đều là uy hiếp trắng trợn, là phương pháp mà người lớn thường hay dùng khi ở vào tình huống ‘không còn phương pháp’. Đây là phương pháp thường dùng nhất. Tuy nhiên nếu bạn càng uy hiếp con thì hiệu lực ngày càng mất.
Bạn có thể chuyển dời sự chú ý của trẻ sang nơi khác, hoặc dẫn trẻ rời khỏi nơi khiến chúng tức giận và không nghe lời. Những phương pháp giải quyết vấn đề này so với việc dọa nạt và bạo lực thì tốt hơn nhiều. Nếu để cho trẻ ở trong hoàn cảnh dùng bạo lực để giải quyết vấn đề trong một thời gian dài, thế thì sau này lớn lên chúng đương nhiên cũng sẽ dùng bạo lực để giải quyết rất nhiều sự việc.
3. “Đợi khi ba con về sẽ xử con như thế nào”
Câu nói này có chỗ hỏng rất lớn, trước hết, nếu trẻ nhỏ làm sai thì tại sao bạn không trừng phạt chúng ngay lúc đó mà lại phải đợi đến khi ba chúng về? Ngoài ra, bạn đẩy trách nhiệm cho người khác, thử hỏi quyền uy của người làm mẹ ở đâu? Dù sao bạn cũng sẽ không trừng phạt chúng, thế thì chúng cũng không cần phải nghe lời bạn nữa rồi!
Cuối cùng, tại sao bạn lại muốn ba chúng làm người xấu đó đây? Đợi đến khi ba chúng về rồi, thì có lẽ lúc ấy bản thân trẻ cũng đã quên chúng đã làm sai chuyện gì rồi, vậy mà lại vô duyên vô cớ bị đánh một trận, thử hỏi chúng có hận ba chúng không?
4. “Sao con không biết lễ phép như vậy”
Trẻ con có thể sẽ trong một giai đoạn phát triển nào đó đột nhiên không thích chào hỏi người khác nữa. Thậm chí, trước đây thích chào hỏi, giờ đây lớn lên rồi lại không muốn chào hỏi ai nữa. Cha mẹ chính là sẽ cảm thấy con mình không còn được như cái hồi chúng còn nhỏ nữa, không khỏi cảm thấy mất mặt, và sẽ bắt ép con mình chào hỏi người khác. Hoặc là con trẻ đang ở vào thời kỳ nhạy cảm trong giai đoạn phát triển, sẽ không biểu đạt cảm xúc của mình, khi gặp phải chuyện khiến chúng phát hỏa có thể chúng sẽ đánh người ta.
Ví dụ có người trêu đùa chúng rằng: “Cậu nên đem cái này về nhà đi!“, “Hãy cho bà ăn cái này đi!“, trẻ nhỏ trong lúc tự ái hay tức giận sẽ gây sự với người lớn. Mỗi lúc như vậy, cha mẹ thường đứng cùng phe với người khác, còn gán cho trẻ cái nhãn hiệu không lễ phép. Thế thì trong lòng con trẻ lúc này sẽ cảm thấy rất cô lập, rất bất lực..
5. “Con thật là ích kỷ!”, “Cái đồ nhỏ mọn!”
Mong chờ một đứa trẻ ba tuổi trở xuống lúc nào cũng biết chia sẻ đồ chơi hoặc đồ ăn của mình với người khác, đó là điều không thể! Bởi giai đoạn này là trẻ đang ở trong thời kỳ mẫn cảm của ý thức về quyền sở hữu đồ vật và thường bị gán lên cái nhãn hiệu “nhỏ mọn, ích kỷ, keo kiệt“.
Tại sao người lớn cứ phải buộc trẻ nhỏ phải độ lượng với mình nhỉ?
Còn có những bà bác luôn dạy trẻ thế này: “Con xem con đưa cho bà, nhưng bà có ăn của con đâu, nếu con mà không cho ta, thì ta sẽ giành hết của con đấy“. Tại sao lại muốn trẻ trở nên giả tạo giống hệt người lớn?
6. “Có nhanh tay lên một chút được không hả?”
Khi mà đứa trẻ mất quá nhiều thời gian, có thể là năng lực của chúng quả thật là không đạt được yêu cầu của bạn. Rốt cuộc những chuyện mà bạn cảm thấy có thể làm được rất mau lẹ, nhưng đối với trẻ thì lại khó khăn trùng trùng. Cho nên dứt khoát không thể lấy tiêu chuẩn mà bạn cho là đương nhiên để mà yêu cầu một đứa trẻ.
Hậu quả của việc thúc ép con có thể thấy nhan nhản trong cuộc sống. Vậy nên, bạn hãy khom mình xuống, dùng góc độ của một đứa trẻ để yêu cầu con của mình, chứ không phải thúc giục liên hồi để rồi khiến lòng chúng cảm thấy day dứt sâu sắc, mà lại không biết làm gì hơn.
7. “Mẹ bận lắm, con làm ơn hãy tránh xa mẹ một chút”
Khi mà con cái xem bạn là toàn bộ thế giới của chúng, thì bạn lại lấy cớ này đẩy chúng ra xa, lúc này con trẻ sẽ hụt hẫng, cảm giác rằng bạn không còn yêu thương chúng nữa.
Sau này khi trẻ lớn lên rồi, bạn lại mong được đi vào thế giới nội tâm của chúng, muốn gần gũi chúng như lúc này đây, đó đã là điều không thể nữa.
Cho nên, hãy hết sức dành nhiều thời gian để bầu bạn với trẻ. Những lúc bạn thật sự cần phải đặt hết tấm ý để làm tốt công việc nào đó, có thể hẹn trước với con trẻ, ví dụ như: “Mẹ cần phải viết cho xong bài văn này, mất khoảng một giờ gì đó. Con đợi mẹ làm xong rồi mẹ con chúng ta sẽ cùng đi ra ngoài chơi nhé, được không con?“
Phần lớn tình huống này, chỉ cần lúc đó trẻ ở trạng thái tốt, chúng sẽ vui vẻ đồng ý ngay.
8. “Đáng đời! Con không biết không nên như vậy sao?”
Lúc bạn nói ra những lời như vậy, phải chăng là bạn cảm thấy trẻ luôn đối đầu với bạn? Bạn không cho chúng làm như vậy, nhưng chúng lại cứ muốn làm theo ý mình, kết quả là chính mình bị thương tổn, thế là bạn cứ như vậy mà cười nhạo chúng.
Kỳ thực, lúc này trẻ nhỏ rất cần được tha thứ và chỉ dẫn chính xác. Chúng ta là người lớn còn luôn phạm sai lầm, huống chi là một đứa bé? Vậy nên thân là cha mẹ, chúng ta cần phải nhẫn nại mà hướng dẫn cho trẻ nhiều hơn, không ngừng sửa chữa lại những sai lầm, chứ không phải chỉ trích cũng như nhạo báng chúng.
9. “Con hãy xem Bin của nhà ta kìa”
Không ngừng so sánh con mình với những đứa trẻ khác, cũng không thể khiến cho con mình có sự thay đổi gì, mà trái lại còn sẽ khiến chúng mụ mẫm, trở nên thiếu tự tin hơn. Thậm chí khiến chúng tưởng rằng: “Mẹ thích Bin chứ không thích mình“.
Nếu có người nói với bạn: “Bạn xem Jack Ma người ta kìa gây dựng nên cả một tập đoàn Alibaba, còn bạn thì ngay cả một ngôi nhà để ở cũng không có!“. Lúc đó, thử hỏi bạn sẽ cảm thấy thế nào. Vậy nên, nếu bạn muốn trẻ làm điều gì, làm thế nào thì hãy rõ cho chúng biết. Lời khen của bạn là khích lệ tốt nhất đối với trẻ, so với việc chúng ngưỡng mộ con cái nhà người ta, thì không bằng nắm chắc lá bài trong tay của mình..
10. “Con giỏi quá!”, “Con thật thông minh”
Khi trẻ để tâm làm xong một chuyện nào đó, cần người lớn chúng ta thật lòng khen ngợi, chúng ta luôn là trong lúc vội vàng, ngoảnh đầu xem thử, sau đó thuận miệng tặng cho chúng những lời khen vô nghĩa đại loại như vậy. Mà những lời khen này đối với bản thân đứa trẻ thì lại không có bất kỳ một ý nghĩa cụ thể nào.
Chúng cũng không vì vậy mà nhận được khích lệ gấp bội, mà trái lại sau này sẽ không cần đến cái “phụ họa” qua loa như vậy của bạn nữa.
Cho nên, những lúc con trẻ cần được sự khẳng định của bạn, thì xin bạn hãy nghiêm túc mà nhìn sự việc một cách chính diện, cho chúng những lời khen chân thành nhất phát ra từ tận đáy lòng. Những lời khen như vậy mới được điều trẻ thực sự cần, mới có thể giúp trẻ càng ngày càng tốt hơn!
Nuôi mà không dạy, là lỗi của cha mẹ; dạy mà không đúng, sẽ gây nên sai lầm cả một đời!
Vì để trẻ nhỏ trở thành người tốt hơn, vì để trẻ nhỏ có một thân thể và tinh thần khỏe mạnh, chúng ta những người làm cha làm mẹ cần không ngừng đổi mới kiến thức, không ngừng sữa chữa sai lầm, đây là trách nhiệm và cũng là tình yêu mà bạn dành cho trẻ!
Hoàng Sâm dịch từ Cmoney.tw